Предмет: Құқық
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 27 стр.
Год: 2012
|
Закрыть
|
Акционерлік қоғамның түсінігі мен түрлері
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Акционерлік қоғам түсінігі, түрлері 4
2 Акционерлік қоғамның атқару органы мен басқару принциптері 9
3 Қазақстандағы акционерлік қоғамдардың қалыптасуы мен дамуы 20
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 27
Кіріспе
Қазақстан экономикасының басқарудың және шаруашылық жүргізудің нарықтық механизміне өтуіне байланысты соңғы жылдары кәсіпорындардың бірнеше ұйымдастырушылық-құқықтық формалары пайда болды. Олардың ішінде негізгілердің бірі болып табылатын акционерлік қоғам (АҚ). Нарықтық экономика жағдайында басты мақсат ретінде АҚ бастарудың тиімді жүйесін алу және кәсіпкерліктің осы перспективалық құқықтық формасының басымдылығын іске асыру.
АҚ ұйымдастыру және басқару іскерлігін қамтамасыз ететін құжаттардың негізгілердің бірі – Қазақстан Республикасының «АҚ туралы» заңы.
Қазақстан экономикасының өтпелі кезеңінде «АҚ туралың заңының тиімсіз болуы, ал кейбір жағдайда АҚ-ның осы заңды орындалмауына әкеп соқтырады. Осыған байланысты заңның кейбір бөлімдеріне өзгертулер мен толықтырулар еңгізіп, АҚ басқару және іскерлік формасына ең тиімді жайдайлар туғызу.
1 Акционерлік қоғам түсінігі, түрлері
Акционерлік қоғам дегеніміз қатысушылардың қоғамға деген мендеткерлік құқықтарын куәланлдыратын, жарғылық капиталы белгілі бір акция санына бөлінген коммерциялық ұйым. Акционерлер қоғамның міндеттеріне жауап бермейді және тек сатып алған акция құнымен шығын тәуекеліне барады.
Қоғам балансында ескерілетін иелігінде жекелеген меншігі бар, өз атынан заттай және заттай емес құқықтарды иеленіп жүзеге асыратын заңды тұлға.
Акционерлік қоғам заңға қайшы келмейтін кез-келген іс-әрекетке құқылы. Қоғамның іс-әрекеті негізінен құнды қағаздар мен акция операцияларынан пайда табуға бағытталған.
Берілген түсініктегі шамалар акция курсының әрдайым тербелінуі, акцияның сұраныс пен ұсыныс қатынасына тәуелді.
Қоғам акция ұстаушыға түрлі артықшылықтарды беретін және атаулы акция түрлерін шығарады. Акция ұстаушы – заңды түрде компанияның акционері екенін куәландырады. Атаулы акцияларды шығарғанда, оларды тек акционерлік кітапқа енген акционерлер иемдене алады. Әр түрлі елдерде, қоғам қызметін реттейтін түрлі заңдар бар. Біреулерінде ұсынушыға, ал екіншісінде атаулы акциялар көп кездеседі. Акцияның әр түрлі артықшылықтары мен кемшіліктеріне ие.
Ұсынушыға арналған акция сату операцияларында қолдануға ыңғайлы. Бұл жағдайда компания акция иелерінің аттарын білмейді. Осылайша акцияларды сату және сатып алуда қоғам құрылтайшыларына және акционерлеріне түрлі қиыншылық туғызуы мүмкін.
2 Акционерлік қоғамның атқару органы мен басқару принциптері
Фирманың стратегиясын және қоғам ісінің негізгі бағытын акционерлер жиналысы мен директорлар кеңесі шешеді. Ал барлық шаруашылық – жүргізу процессін және фирманы басқаруды атқарушы орган жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының "Акционерлік қоғам туралы" заңына сәйкес қоғамның ағымдағы ісін басқаруды қоғамның жеке атқарушы органы жүзеге асырады.Коллегиялық атқару органының басшысы жеке атқару органы болып табылады.
Атқару органының өкілеттілігі Заңда анықталып, жалпы түрде ол: қоғамның ағымдағы ісін басқаруда барлық сұрақтарға, тек жалпы акционерлік жиналыс пен директорлар кеңесіне қатысты сұрақтардан басқа сұрақтарды шеше алады. Бас директорлардың және ол басқаратын билеудің өкілеттігіне Заңда көрсетілмеген. Ол қоғамның жарғысында жеке және коллегиалдық атқару органы біркелкі көсетілген. Билеудің де жүргізу ісі Заңда қарастыырылмаған. Ол жарғыда немесе директорлар кеңесімен бекітілген ішкі құжатта анықталған. Заңда тек, атқару органының отырысының протоколына және билеу отырысы немесе лирекция шешімі негізінде қоғам атынан барлық құжаттарға қол қоятын бас директор.
3 Қазақстандағы акционерлік қоғамдардың қалыптасуы мен дамуы
Қазақстанның нарықтық жүйеге өтуіне байланысты ірі өндірістердің құрылымын өзгертуге мәжбүр етті. Мемлекетсіздену және жүелендірудің он жылдық кезеңінде 2 мыңнан астам түрлі нарықтық типтегі ірі ұйымдық формалар құрылды. Келесі кестеде 1.08.2005 жылға сәйкес Қазақстанда тіркелген тұлғалар саны мен олардың меншік түріне байланысты құрылымы келтірілген.
Қорытынды
Нарық өмірде тек менталитетті өзгертіп қана қойсай, сонымен бірге бұрындары болмаған басқарудың жаңа функцияларын қалыптастырды (фирманы басқарудың ұғымдық құрылымдары да өзгерді), оған қоса қазіргі кезде өз мәндерін жоғалтқан бірқатар құрылымдық элементтер жойылып кетті. Әрине, жабдықтау мен өткізу мәселелері әрқашан болып тұрады. Бірақ та шаруашылық жүргізу субъектілердің қалыптасқан жағдайына қарағанда, орталықтандырылған жоспарлауда олар басқа жолдармен шешілген. «Көбірек өндіріп, азырақ шығындалсақ, сол жақсың деген ойдан оңай арыла салу тек ауызбен айтқанға. Ең жемісті деген техникалық жетістіктің өзі дым болмай қалуы мүмкін, егер де өнімнің нақты әрі сенімді тұтынушылары жоқұ болса.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасы Президенті мен Үкіметі Актілерінің жинағы. – 2004ж. №28, 34-40 бет.
2. Ансофф И. Новая корпоративная стратегия. - Санкт-Петербург, 2004
3. Друкер П. Принципы менеджмента. - М. Экспресс-инфо, 2005
4. Қазақстан Заман. – 2005, 5-сәуір.
5. Егемен Қазақстан. – 2004, 11-маусым.
6. Алматы Ақшамы. – 2004, 14-ақпан.
7. Карлофф Б. Деловая стратегия. - М. Экономика, 2004
