Бәсеке күрес - нарықтық экономика механизімінің басты элементі
Мазмұны
Кіріспе 3
1-бөлім. Бәсеке күресі және оның экономикалық мазмұны 5
1.1 Бәсеке күресіне жалпы сипаттама 5
1.2 Сұраныс пен ұсыныс бәсекенің элементтері 6
1.3 Бәсеке туралы ғалымдардың тұжырымдамалары 9
2-бөлім. Бәсеке күресінің түрлері 14
2.1. Жетілген бәсеке күресіне сипаттама 14
2.2 Жетілмеген бәсеке 19
Қорытынды 23
Әдебиеттер тізімі 25
Кіріспе
Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылған өнімнің сапасына басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның өмір шендігі, оның тауарлар нарығында және қызмет көрсетудегі орнықты жағдайы бәсекеге жарамдылық деңгейін көрсетеді.
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке байланысты – баға деңгейіне және өнім сапасы деңгейіне. Ал екінші фактор бірте-бірте бірінші орынға шығады. Еңбек өнімділігі, ресурстардың барлық түрлерін үнемдеу өнімнің сапасына тікелей орын береді.
1-бөлім. Бәсеке күресі және оның экономикалық мазмұны
1.1 Бәсеке күресіне жалпы сипаттама
Бәсеке - өндірушілерді ресурстарды мейлінше аз мөлшерде пайдалана отырып, тұтынушылардың қажеттіліктерін ең төменгі баға бойынша қанағаттандыруға мәжбүр етеді.
Бәсеке - (лат. сoncurred-қақтығысу) -бұл рыноктық экономиканың қатысушыларының арасындағы тауарларды сатып алу және сату барысында, өндірістегі ең жақсы жағдайлары үшін бақталастық.
Рыноктың мәнді белгілерінің бірі – бәсеке болып табылады. Бәсеке – нарықтық қатынас субъектілері арасындағы қүрестін немесе бақталастықтың қоғамдық формасы.
1.2 Сұраныс пен ұсыныс бәсекенің элементтері
Бұл маңызды көрсеткішті анықтаудың бірнеше тәсілдері белгілі. Олардың ең көп таралғандарына қысқаша тоқталайық.
1.3 Бәсеке туралы ғалымдардың тұжырымдамалары
XX ғасырдың басында еркін бәсеке экономикасының монополистікке айналуы дағдарысқа әкелді. Мүндай жағдайда, бұдан жыл бұрын таза экономиқалық теорияның өкілдері – бастапқыда классиқалық, одан кейін маржиналистер арқа сүйеген Ж. Б. Сэйдің «рынок заңы» өзінің мәңгілік маңызын жойды.
2-бөлім. Бәсеке күресінің түрлері
2.1. Жетілген бәсеке күресіне сипаттама
Нарықтық қатынастардың мен-мағынасын байқататын ұғымдардың бірі-бәсеке «латын сөзі конкурро-түйістіру» болып табылады. Нарық жағдайындағы бәсеке шаруашылық пропорциясының негізгі механизмін қалыптастыру реттінде белгілі.
2.2 Жетілмеген бәсеке
Жетілмеген бәсекемен салыстырғанда монополияның өте маңызды нәтижесі болып өнім шығаруды азайту, бағаны көтеру және табысты тұтынышылардан өндірушілерге өткеру саналады. Монополиялық бағаның құрылуы, сондай –ақ, жақсы тұрмыстағы белгілі «таза шығындар» дегенге саяды. Олар тұтынушылар үшін құнынан шығынға ұшырап, бәсеке баға үстінде ол өнімді сатып алар да еді, бірақ монополиялық бағада тауарларды алмастыратын төменгі сапалы заттарды сатып алуға мәжбүр.
Монополия – жеке өндіруші тауар рыногын бақылап және сол рынокта үстем орын алған кезде пайда болады.
Олигополияға қарама – қайшы құбылыс болып олигопсония табылады. Ол рынокта бірнеше сатушы емес, сатып алушылардың қызмет етуін қарастырды, яғни тұтынушылар рыногі монополиясы белең алады.
Таза монополия:
Қорытынды
Бәсекені талдай, зерттей келе мынадай ойға келдім: Бәсеке – қақтығысу, бұл рыноктық экономиканы қатысушыларының арасындағы тауарларды сатып алу және сату барысында, өндірістегі ең жақсы жағдайлары үшін бақталастық. Бәсеке кез келген рынокта бар. Әрбір тауар өндіруші бәсекеге түсе отырып тауардың сапасын, түрін, деңгейін көтереді және белгілі бір дәрежеде ұстауға ұмтылады.
Әдебиеттер тізімі
1. Әубакіров А. Б. «Экономика теория» Алматы-1999 ж.
2. БисенғазиевМ.Б,Хамитов А.Ш. «Кәсіпкерлік негіздері» Орал.БҚМУ 2001ж
3. Борисов.Е.Ф «Экономика теория» Москва-1999 ж.
4. Таймас.А «Экономика әлемдік класика 10 томдық» Экономикалық өсу
және бизнес теориясы 2005ж
5. Сагадиев К «аналитический взгляд; Жаңару көшінде»
6. Даухарин «Маркетинг негіздері» Орал 2000 ж
7. Жүнісов Б.С. «Нарықтық экономика негіздері» Алматы-1999 ж
8. Қазамбаев А.М. «Баға және баға белгілеу» Орал-2001 ж
9 Мамыров Н.Қ, Тілеужанов. М.Ә. «Макроэкономика» Алматы-2003 ж
10. Осипов Г.М. «Экономикалық теория негіздері» Алматы-2002 ж
11. Фишер С. «Экономика» Москва-1999 ж
12. Шеденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория» Ақтөбе-2004 ж
13. Тәуелсіздік Хабардарлық Біліктілік «Жаңа кәсіпорынды құру» Қостанай