Мал шаруашылығы
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Өсірмелі мал мен жемделетін малдың есебінің құжаттамасы мен бастапқы есебі 4
2 Мал шаруашылығының негізгі саласы бойынша өнімнің өзіндік құнын есептеу тәртібі (ірі қара мал) 5
3 Ірі қара малды калькуляциялаудың объектілері 7
Қорытынды 10
Қолданылған әдебиеттер тізімі 11
Кіріспе
Мал шаруашылығының ерекшелігі ретінде оның түрлі өнім беруімен айқындалады. Соның негізінде мал шаруашылығында бухгалтерлік есепті жүргізу басқа ауылшаруашылығының саласымен салыстырғанда шығындарды есепке алу үрдісі аса күрделі және еңбекті көп қажет ететін сала болып табылады.
Кез келген ауылшаруашылығының саласы өзінің ерекшеліктерімен сипатталады. Бұл оның бухгалтерлік есебін жүргізудің айрықша спецификасын айқындай түседі.
Негізгі табынан бөлінген ірі қара мал негізгі құралдар ретінде есептеліп, оларды жемдеу тобына ауыстырады (айналым құралдары), ал құс шаруашылығындағы дайын өнімді – жұмыртқаны (айналым құралдары) еңбек затын қалыптастыру үшін өндіріс үрдісінде бастапқы материал ретінде қолданады.
Мал шаруашылығындағы өнімдердің түрлерін калькуляциялаудың негізгі түрлеріне сүт, жүн, жұмыртқа, бал, жас төлдер және т.б. жатады.
1 Өсірмелі мал мен жемделетін малдың есебінің құжаттамасы мен бастапқы есебі
Төлдің және жемделетін малдың қозғалысын арнайы құжаттамалардың көмегімен рәсімдейді. Нақты және дәл есебін жүргізу үшін аталған құжаттарды уақытылы рәсімдеу керек, яғни төл мен жемдеудегі малдың көлемінің, массасының және құнының өзгеруі уақытылы көрсетілуі керек.
Бастапқы құжаттардың нысандары шаруашылық субъектінің өзімен құрастырылуы мүмкін, бірақ олар өкілетті органмен бекітілген минималды талаптарға сай болуы керек.
2 Мал шаруашылығының негізгі саласы бойынша өнімнің өзіндік құнын есептеу тәртібі (ірі қара мал)
Мал шаруашылығындағы сүттің өзіндік құнын есептеу объектілеріне мыналар жатады:
негізгі табын бойынша – сүт және төл;
жас төл мен ірі малды өсіру бойынша – тірі масса өсімі мен малдың жалпы тірі массасы;
3 Ірі қара малды калькуляциялаудың объектілері
Ірі қара малды калькуляциялаудың объектілерін үш топқа бөліп көрсетуге болады:
негізгі табын бойынша, сиырлар мен өгіздер;
жемделуде тұрған малдың жастары бойынша;
сегіз айдан жоғары жастағы төл мал.
Сиырлардан бөлінген бұзаулардың өзіндің құнын келесі формуламен есептейді:
Қорытынды
Сонымен, мал шаруашылығының ерекшелігі ретінде оның түрлі өнім беруімен айқындалады.
Мал шаруашылығының аса маңызды ерекшелігіне өндіріс құралдарын өз бетінше қосымша өндірумен байланысты болады.
Алынған сүттің және төлдің құнын есептеп шығару үшін, «негізгі табын» аналитикалық шотында ескерілген, шығындардың жалпы сомасынан өнімнің жанама құнын шегеріп тастайды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Дорошева Г. Лизинг // Бухучет на практике, № 6 (19), июнь 2005 г. с. 2-30
Кондратова И.Г. Основы управленческого учета. Москва: Финансы и статистика, 2001г.-160с.
Торшаева Ш.М. Принципы бухгалтерского учета: учебное пособие. – Караганды: 2006 г. – 300 с.
Радостовец В.К. Бухгалтерский учет на предприятии. Алматы: Центр Аудит Казахстан, 2002.-728с.
Радостовец В.К. Финансовый и управленческий учет на предприятии. Алматы: ЦентрАудитКазахстан,1997.-576с.
Национальный стандарт финансовой отчетности №2 от 21 июня 2007 года №217
Типовой план счетов бухгалтерского учета. Утвержден 23.05.07 № 185