Қызмет маркетингі және бейкоммерциялық маркетинг
Жоспар
1 Қызмет маркетингі және бейкоммерциялық маркетинг 3
1.1 Қызмет ерекшеліктері 3
1.2 Қызмет түрлері 3
1.3 Қызмет саласындағы маркетинг стратегиялары 5
1.3.1 Саралауды басқару 6
1.3.2 Қызмет сапасын басқару 7
1.3.3 Өнімділікті басқару 7
1.4 Бейкоммерциялық маркетинг 8
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 10
1 Қызмет маркетингі және бейкоммерциялық маркетинг
1.1 Қызмет ерекшеліктері
Осыған дейін маркетинг теориясындағы тек игілікті тауарлар қарастырылған еді. Қазіргі дәуірдің даму бағытында қызмет саласының дамуы ерекше орын алуда. Мысалы, АҚШ-та жұмыс орнының 79 және жиынтық ішкі өнімнің 74 қызмет саласының үлесіне келеді. Қазақстанда да соңғы жылдары қызмет саласы даму бағытын алған.
Қызмет саласында неше түрлі институттар орын алған. Солардың қатарына мыналар жатады:
1.2 Қызмет түрлері
Қызметтің көптеген түрлері бар. Сондықтан оларды топтастырудың да бірнеше тәсілі бар.
Эванс қызметтердің мына түрлерін белгілеген:
1. Рынок сегментіне қарай:
- ТҮПКІ тұтынушылар;
- ұйым тұтынушылар;
2. Қызметтің сезінуіне қарай:
1.3 Қызмет саласындағы маркетинг стратегиялары
Қызмет саласында бұрын маркетинг қолданылмаған. Себебі қызметтерге сұраныс жоғары болған, немесе ол салада бәсекелестер болмаған. Сондықтан да маркетингтің қажеті болмады. Кейінгі кезде қызмет саласында көптеген өзгерістер орын алды.
Әдетте маркетинг-микс игілікті өндірісте жемісті нәтиже береді. Ал қызмет саласында маркетингті қолдану ҮШІН қосымша факторларды есепке алу керек. Б.Бумс және М.Битнер қызмет саласына маркетингті бейімдеу ҮШІН қосымша персонал, материалды куәлік, қызметті ұсыну тәсілін қолдануды пайымдады. Көптеген қызметтерді адам атқарады.
1.3.1 Саралауды басқару
Бағалы бәсекелестігі альтернативасы ұсынысты, қызмет көрсету үдерісін және компания бейнесін саралауды талап етеді.
Ұсынысты саралау дегеніміз бәсекелестер ұсыныстарына қарағанда ерекше көрінетін жаңа қызметтер дайындау болады.
1.3.2 Қызмет сапасын басқару
Қызмет саласында компанияның саралау ісінің тиімді тәсілі болып бәсекелестерге қарағанда сапалы қызмет ұсыну болады. Қызмет сапасы 5 фактормен анықталады. Олар:
1.3.3 Өнімділікті басқару
Қызмет саласындағы компания басшылары шығындардың төмен деңгейін сақтап, еңбек өнімділігін көтеруге тырысады. Демек әрекетінің тиімділігін артыруға ұмтылады. Әдетте қызмет саласындағы компания әрекеттерінің тиімділігін жақсарту ҮШІН мына әдістер қолданылады:
1.4 Бейкоммерциялық маркетинг
Кейбір экономист-маркетологтар маркетинг принциптерін коммерциядан тыс салаларда қолдану мүмкіндіктерін мойындамайды. 1969 жылы белгілі маркетолог ғалымдар Ф.Котлер, С.Леви қызмет көрсету маркетингтісі тіс шаятын паста, сабын, болат, т.б. тауарларды сатудан да кең ауқымды қамтитын қоғамдық қызметті (іс-әрекетті) білдіреді. Депутаттарды сайлау кезіндегі саяси науқан маркетинг қызметін қажет ететіндігін дәлелдейді.