Загрузка страницы

Для Казахстана

Курсовые

Дипломные

Отчеты по практике

Расширенный поиск
 

Предмет: Аудармадағы аударылмайтын сөздер

Тип: Бақылау жұмыс

Объем: 25 стр.

Год: 2012

Полный просмотр работы

Аударматанудағы лексико-семантикалық барабарлық (эквиваленттілік)


Жоспар

1 Аударматанудағы лексико-семантикалық барабарлық (эквиваленттілік) 3
1.1 Көркем аударма жалпы аударманың негізгі бөлігі ретінде 3
1.2 Аударматанудағы барабарлық (эквиваленттілік) мәселелері 11
1.3 Реалия сөздер мәдени белгілер ретінде және оларды аудару мәселелері 16
Әдебиеттер 28

1 Аударматанудағы лексико-семантикалық барабарлық (эквиваленттілік)

1.1 Көркем аударма жалпы аударманың негізгі бөлігі ретінде

Аударманың адам қызметінің ең көне түрі екені даусыз. Әуел бастан аударма тілі басқа адамдардың бір-бірімен араласуына мүмкіндік тудырып, аса маңызды әлеуметтік қызмет атқарды. Жазбаша аудармалардың таралуы адамдарға басқа халықтардың мәдениетімен танысуына кең жол ашып, әдебиеттер мен мәдениеттердің араласып, баюына жағдай жасады. Шетел тілін білу кітаптың түпнұсқасын сол тілде оқуына негіз болады, алайда ең болмады бір шетел тілін үйрену әркімнің қолынан келмейді, ал бір адамның кітаптарды әдеби тілдердің баршасында, тіпті көпшілігінде оқуы мүмкін емес. Рудаки мен Омар Хаямның, Шекспир мен Гетенің, Толстой мен Достаевскийдің, Абай мен Шәкәрімнің ғажайып шығармалары аударманың арқасында ғана адамзаттың игілігіне айналды.

1.2 Аударматанудағы барабарлық (эквиваленттілік) мәселелері

Аудару дәлдігі мәселесін филологтар бұрыннан бері қарастырып келе жатыр. Қазіргі кезде бұл мәселе әр түрлі аудармалық бағытта зерттелуде (Қазақстан мектебі: Г. И. Исина, А. Алдашева және т.б., Рессей мектебі: А. Т. Алексеева, В. Н. Комиссаров, Н. Р. Ткачев және т.б., Германия мектебі: Г. Егер, К. Райс, Е. Штойберг және т.б.). Жоғарыда аталған лингвисттердің зерттеулерінде назар эквиваленттілік терминіне аударылады [15, б. 134].
Барабарлық (эквиваленттілік) – аудару теориясында өте күрделі және көп қырлы ұғым ретінде қарастырылады. В. Н. Комиссаровтың пікірінше «эквиваленттілік ұғымы аударманың негізгі ерекшелігін ашып, қазіргі аударматануда негізгі ұғымдардың бірі болып табылады» [20, б. 176].
«Эквиваленттілік» термині қазіргі аударма теориясында аз уақыттан бері қолданылып келе жатыр (1938 жылдан бастап Лейпциг аударма мектебінде). П. М. Топер пікірлердің көп қырлылығын белгілеп, аудару теориясына «эквивалент» терминінің қашан және қайдан кіргенін анықтайды. «Алғаш рет «эквивалент» терминін «Аударманың лингвистикалық аспектілері» туралы мақаласында Р. Якобсон ұсынған еді» («О лингвистических аспектах перевода») [20, б. 176].

1.3 Реалия сөздер мәдени белгілер ретінде және оларды аудару мәселелері

Аударма теориясы және практикасы саласында жұмыс істеген
С. И. Влахов және С. П. Флориндердің пікірінше, реалия сөздердің аудармасы екі рет шартты: қағида бойынша реалия сөздер аударылмайды (сөздік тәртіп бойынша) және қағида бойынша ол аудару тәсілімен(контекстте) жеткізіледі [28, б. 26].
И. Левый реалия сөздерді «аудармашының азабы» деп атаған. Осыған қарамастан А. В. Федоров «басқа тілге аударылмайтын сөз жоқ, яғни, берілген тілдің көп таралған сөз тіркестерімен сипатталмайтыны жоқ» деген пікір айтады [19, б. 198].
Аудару кезінде реалия сөздерді жеткізуде негізгі екі қиыншылық кездесетіні туралы айта кету қажет: аудару тілінде сәйкес сөздің (эквиваленттің) болмауы, бұл осы тілде сөйлейтін адамдарда осы реалиямен белгіленген объектінің болмауына байланысты; реалияның заттық мағынасын (семантикасын) жеткізгенде оның нақышын (коннотациясын), ұлттық-тарихи ерекшелігін де жеткізу қажет [19, б. 87].
Көп уақыт бойы реалия сөздерді аудару кезінде ұлттық және тарихи өзгешелігін жеткізу маңызды мәселелердің бірі болып келді.

Әдебиеттер

1 Меликян А. Перевод как система доязыковых различий // Комментарии. – М. ; СПб. : 1997. – № 11. – С. 69 – 87.
2 Комиссаров В. Н. Лингвистика перевода. – М. : Международные отношения, 1980. – 166 с.
3 Копанев П. И., Беер Ф. Теория и практика письменного перевода. – Минск: Вышейшая школа, 1986. – 295 с.
4 Роганова З. Е. Перевод с русского языка на немецкий. – М. : Высшая школа, 1971. – 208 с.
5 Зусман В. Г. Межкультурная коммуникация / под ред. Зусмана В. Г. – Нижний Новгород, 2001. – 320 с.
6 Barchudarow L. Sprache und Übersetzung. – M. : Progreß, 1979. – 262 s.
7 Виноградов В. С. Введение в переводоведение (общие и лексические вопросы). – М. : PAO, 2001. – 224 с.