Абай Құнанбаев
Мазмұны
1. Абай Құнанбаевтің туған жері, өскен ортасы 3
2. Абай Құнанбаев және қазіргі таңдағы мәдениет 7
3. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанын 160 жыл 11
Қолданылған әдебиеттер тізімі 13
1. Абай Құнанбаевтің туған жері, өскен ортасы
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, жазушы, қоғам қайраткері, қазіргі қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың төрт әйелінің бірінен туған. Орта жүздің Арғын тайпасының Тобықты руынан шыққан билер әулетінен. Әкесі Өскенбайұлы Құнанбай өз заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен адамдардың бірі болған. Патша өкіметі XIX ғасырдың ортасындағы бір сайлауда оны Қарқаралы ауданының аға сұлтандығына бекіткен. Шешесі ұлжан орта жүздің Арғын тайпасынан Қаракесек руының шешендікпен, тапқырлық, әзіл әжуамен аты шыққан шаншарлардың қызы «Абай» деп жас Ибраһимді анасы Ұлжан еркелетіп атаған. Содан бері бұл есіммен Абай тарихқа енді.
2. Абай Құнанбаев және қазіргі таңдағы мәдениет
Абай Құнанбаев әдеби-мемориалдық мұражайы 1979 жылы Абай қалалық атқару комитеті мәдениет бөлімінің бастамасымен қоғамдық негізде ашылды.
1980 жылғы мамыр айында мұражай ашылды. Қарағанды облысы әкімдігінің 2008 жылғы 9 қыркүйектегі № 25/10 «Мәдениет және өнер мемлекеттік ұйымдарының кейбір мәселелері туралы» қаулысына сәйкес Абай ауданы әкімдігі Абай ауданының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің «Абай Құнанбаев әдеби-мемориалдық мұражайы» ҚМҚК Қарағанды облысы әкімдігі Қарағанды облысы мәдениет басқармасының «Абай Құнанбаев әдеби-мемориалдық мұражайы» КҚМК болып қайта құрылды.
3. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанын 160 жыл
Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанын 160 жыл толуы құрметіне орай Семейдегі Абай ескерткішінің маңына зиялы қауы өкілдері жиналып, мәдени шара өткізді. Тойға шашу ретінде "Құнанбайдың қуғын көрген ұрпақтары" атты кітап 1000-данамен жарыққа шықты. Игі шара соңында Ұлы ақынның ескерткішіне гүл шоқтары қойылды. Енді Ұлы ақынның 160 жылдығы Абайдың мәдени-қорық мұражайында жалғасып,Ақынның туған жері Жидебай-Бөрліде мерекеленбек.
Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанын 160 жыл толуы құрметіне орай Семейдегі Абай ескерткішінің маңына зиялы қауы өкілдері жиналып, мәдени шара өткізді. Тойға шашу ретінде "Құнанбайдың қуғын көрген ұрпақтары" атты кітап 1000-данамен жарыққа шықты. Игі шара соңында Ұлы ақынның ескерткішіне гүл шоқтары қойылды. Енді Ұлы ақынның 160 жылдығы Абайдың мәдени-қорық мұражайында жалғасып,Ақынның туған жері Жидебай-Бөрліде мерекеленбек.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Өтениязов С., Өтениязов Ш., //Таңшолпан 2005 -№1-52 б.
2. Серікбаев М.6 Әәбілқайырды ардақтауға лайық тұлға6 // Заңгер 2004 -№2-45 б.
3. Есмағамбетов К., Әбілқайыр хан, жинақ, -Алматы: Арыс, 2004-328 б.
4. Қазақстан тарихы, /очерк/ Алматы,1994,123-141 бб.
5. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық хрест. Астана.2000.
6. Қазақтар (Казахи) /тоғыз томдық анықтама, 6 том. Алматы,1998.
7. Дулати М.Х. «Тарихи-Рашиди», Алматы. 1999.
8. Құдайбердіұлы Ш. Қазақ, қырғыз, түрік Һәм хандар шежіресі. Алматы, 1990.
9. Уәлиханов Ш. Қазақтың Ұлы жүзі. Ақиқат, 1995, № 5. 57
10. Бромлей Ю. В. очерки теории этноса. М. 1983.
11. Вельяминов – Зернов В.В. Исследование о Касимовских царях и царевиичах. І- ІІ ч. СПб.. 1864.
12. Востров В.В. Муканов М.С. Родоплеменный состав и расселения казахов. (Конец ХІХ – нач. ХХ вв ) А. 1968.