Предмет: Рум құқығы
Тип: Бақылау жұмыс
Объем: 10 стр.
Год: 2005
|
Закрыть
|
Міндеттеме туралы ұғым
Жоспар
1 Міндеттеме туралы ұғым 3
1.1 Міндеттеме аңықтымасы 3
1.2 Табиғи міндеттеме 4
1.3 Міндеттеменің пайда болуы 5
1.4 Міндеттемедегі тұлғалар 6
1.5 Міндеттемеде тұлғаларды ауыстыру 6
1.6 Цессия 7
1.7 Міндеттемені орындау 8
1.8 Борышқордың міндеттілікті орындамағаны үшін жауапкершілігі 8
Әдебиеттер 10
1 Міндеттеме туралы ұғым
1.1 Міндеттеме аңықтымасы
Жалпы рум құқығының баспаларында міндеттеме - obliqatio, төмендегідей анықталады:
- «Міндеттеме - мемлекетіміздің заңдарына сәйкес бізге қандай да бір қажеттілікті орындатуға күші бар, құқық кісенін түсіндіреді»;
- «Міндеттеменің мазмұны, бізбен қандай да бір дене затын немесе қандай да бір құралды істеу емес, ол біздің алдымызда қарым-қатынас байланысын беретін, елестететін байланыс құралы».
1.2 Табиғи міндеттеме
Егер, борышқор оған жүктелген міндетті өз еркімен орындамаса, кредиторға, өзінің талап ету құқын мәжбүрлеу жолымен жүзеге асыру құралы беріледі. Сол себептен, міндеттілік бойынша кредиторды қанағаттандыруға борышқорды мәжбүрлеу құралы болып талап (actio) және мәжбүрлеп алу табылады. Мүнда, біз білетін міндеттілік санкциясы жатыр. Модестин келтірілген ойды былай көрсеткен: борышқор деп, одан еркісіз тартып алуға болатын тұлға аталады.
1.3 Міндеттеменің пайда болуы
Міндеттеме пайда болу негізінің белгісі бойынша бөлінуі шарт- келісімдегі міндеттілікпен (ex contractu), құқық бұзушылықтағы міндеттіліктің (ex delicto) бір-біріне қарама-қайшылығына әкеп соғады. Біздің ғасырымызға дейінгі II ғасырда заңгер Гай өзінің институцияларында осы біліктілікті келтіре отырып, оны міндеттеменің ең маңызды бөлшектенуі деп атаған. Дамыған рум құқығындағы міндеттемеде айыппұлдың, жазаның мәні көрсетілген; ерте рсспубликалық құқықта жазалау мен айыппұл салудың мақсаты міндеттеменің негізгі маңызы болды.
1.4 Міндеттемедегі тұлғалар
Румдық заңгерлердің түсінігінде міндеттеме екі немесе бірнеше белгілі тұлғалардың қатал жеке қатынас сияқты көрсетіледі. Ол кредитор мен борышқор арасындағы қатал жеке байланыс сияқты қаралды.
Қатал жеке сипат сияқты міндеттілікке берілген принципиалдық көзқарас нақты нормалар қатарында тәжірибелік сөзге ие болды.
Міндеттемені белгілеумен, оны белгілеген тұлғалар үшін ғана белгілі заңдық салдар байланысы болды. Сондықтан, міндеттілікке өкіл арқылы енуге болмайды.
1.6 Цессия
Міндеттіліктегі кредитор мен борышқорды, олардың тірі кезінде басқа тұлғамен ауыстыруға, ерте заманғы Римде мүлдем тыйым салынды.
Ішкі және сыртқы, шет саудаларының дамуына байланысты міндеттіліктің қозғалыссыз болуы шыдамсыз болды. Келісім шарттар күнделікті бола бастады: міндеттілік рим азаматтарының мүліктік құрамдарында көріну орынға ие болды.
1.7 Міндеттемені орындау
Міндеттемені орындау борышқорды міндетінен босату үшін, бірқатар талаптарды орындау қажет болды:
1.8 Борышқордың міндеттілікті орындамағаны үшін жауапкершілігі
Римдік құқықта борышқордың жауапкершілігі кінә принципі бойынша құрылды: борышқор кредитор үшін туған залалда кінәлі болса ғана жауап беретін болды. Борышқордың кінәсі әр деңгейде болды.
