Предмет: Сирек заттар
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 67 стр.
Год: 2009
|
Закрыть
|
Жалдау келсім шарты
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1 – ТАРАУ. ЖАЛДАУ ШАРТЫНЫН ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ЭЛЕМЕНТТЕРЫ 8
1.1 Жалдау шартының түусінігі 8
1.2 Мүлікты жалға алу шартынын элементтеры 16
II ТАРТАУ. АРЕНДА КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МАЗМҰНЫ 33
2.1 Арендаға берушінің міндеттері (жалға беруші) 33
2.2 Арендатордын (жалдаүшінын) мындеттеры 48
3 – ТАРАУ. АРЕНДАЛЫК КЕЛІСІМ ШАРТТЫН ТОКТАТЫЛУЫ 57
3.1 Арендалык келісім шартты токтатудын негізы 57
КОРЫТЫНДЫ 65
КІРІСПЕ
Мүлікті жалға алу шарты (жалдау) құқық тарихындағы ең ежелгі шарттардың бірі болып табылады және Хll кестелер заңдарының өзінде белгілі болған. Бұл шарт қазіргі уақытта қуқықтары кодификацияланған елдерде де, ағылшын – американ социалистік елдерде, оның ішінде КазССР-да мүлікті жалға алу шарты толық анықталған қоғамды маңыздылыкқа ие болған. Қазақ ССР-н Азаматтық Кодексінде мүлікті жалға алу шартына 16 баптан тұратын 28 тарау арналған. Қайта құру кезеңінде өтпелі уақыттың маңызды заңдары ретінде КСРО-ның және Қазақ ССР-ның жалдау және жалдау қатынастары туралы заңдары жасалып, әрекет еткен.
1 – ТАРАУ. ЖАЛДАУ ШАРТЫНЫН ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ЭЛЕМЕНТТЕРЫ
1.1 Жалдау шартының түусінігі
Мүлікті жалға алу қатынатары ҚР-сы АК-нын 29-тарауында реттелген. Бұл тараудын 1- парагрыфында мүлікті жалға алудын жалпы ережелері камтылған. Мүлікті жалға алу қатынатарын реттеу азаматтық кодекспен шектелмейді, олар басқа да заң актылерімен реттелуы мүмкін. АК-тын диспазитивті сипаты мүлікті жалға алу шартына да қатысты колданылады, сондыктан осы шарттардың катысушыларында негізгі нормаларды өзгерту және оларды өздерінін кажеттіліктерін қанағаттандыруға ыңғайландыруларына мүмкіндіктеры бар.
Сатып алу-сату шарты сиякты, мүлікті жалдау шартынын да өзінін бірқатар түрлері бар. Бұл турлердың айрыкша болуы, олардың пәнінін, мақсатынын, сонымен қатар басқа да факторлардың ыкпал ету ерекшеліктерінін нәтижесі. Қолданыстағы АК-пен лизинг, кәсіпорындарды жалдау, үйлер мен ғимараттарды жалдау шарттары реттелген. Мүлікті жалдаудың түрлері бұл тізіммен шектелмейді.
Мүлікті жалға алу және жалдау терминдері тепе-тен болып келеді және мұны АК-н осы қоғамдық қатынастарды реттейтін тарауынын атауынан байқауға болады. Біраз, уақт бойы бұл терминдер арасында анықсыздық орын алған. Жалдауды, оның белгілі бір талаптарын, (мысалы, мүлікті келешекте сатып алу құқығы) ерекшелендіретін белгі ретінде болып шығара отырып, мүлікті жалға алудың арнайы бір түрі ретінде карастырған.
1.2 Мүлікты жалға алу шартынын элементтеры
Бұл шарттын тараптары – жалға беруші және жалға алушы. Жалға беруші мен жалға алушы ретынде кез келген тулгалар (заңды және жеке) бола алады. Жалға беруші болып коммерциялык, коммерциялык емес уйымдар бола алады.
Ал, жалдау шарттары мемлекет немесе акымшылык – аумактык бырлык атынан жасалган жагдайларда, жалға беруші ретынде окылетты мемлекет органдар, ҚР-сы Қаржы министрлыгынын мемлекеттык мүлік және жекешелендыру жөніндегі Комитетынын аумактык органдары болады.
Жалға беруші – бұл жалға берылетын мүліктын иесы; заңды тулга мүлік иесы болаалады; егер мүлік оган шаруашылык жургызу немесе оралымды быскару кукыгы негізынде тиесылы болса. Шартпен, немесе заңмен мүлікты жалға беруге окылетты болып табылатын тулга (мысалы, сеным былдырылген тулга, мүлікты басқарушы) жалға беруші бола алады.
II ТАРТАУ. АРЕНДА КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МАЗМҰНЫ
2.1 Арендаға берушінің міндеттері (жалға беруші)
Жалға беруші бірінші кезекте мүлікті жалға алушыға шарт талапты мен мүліктің мақсатына сәйкес келетін күйде беруге міндетті (қараңыз: ҚР АК 547 бап 1-тармак). Беруге жататын мүліктің күйі бірінші кезекте келісім-шартта анықталуы тиіс, мысалы, қоймалық жайды жалға тапсыру мынандай түрде түсіндірілуі мүмкін, олар өрі қауіпсіздігін талаптарына, онда анықталған уакыттық режимнің ұсталуы, ылғалдылық және т.б. талаптарға сай болуы керек. Егер келісім-шартының өзінде мүліктің күйіне талаптар анықталмаса, онда олар мүлік пайдаланғанда мүліктің белгіленуі мен мақсаттарынан шыға отырып уәделденеді. Бірақ сату-сатып алу келісім-шарты бойынша заттарға талап етілетін сапаны анықтаудан мұны істеу өте қиын жалдауға берілген мүліктың күйіне талаптар көп жағдайда субъективті мінездемелі болып жатады.
Жақтардың арасанда келісушіліктер болмаса, шешуі қиын қарама қайшылықтар пайда болады. Сондықтан егер жалға алушы мүлік қандай-да бір ерекше сапаға ие болғанын қаласа, ол жалға берушімен келісуі керек. Мүлік кемшіліксіз болуы керек және кемшіліктер келісім-шартта айтылуы керек. Кейбір жағдайларда заттың кемшілігіне жауапкершілігі жөнінде сұрақты шешудің басқа мүмкіндігі бар. Егер жалға берілген заттың кемшіліктері тікелей оны қараған кезде және затты жалға алмай тұрғанда табылуы мүмкін, жолдаушы сол берілген мүлікті пайдаланып, және оның кемшіліктерімен таныс болса, онда жалға беруші заттың кемшіліктеріне жауап бермейді.
2.2 Арендатордын (жалдаүшінын) мындеттеры
Арендатордын мындеттеры. Жасалган келысім шарттарына сайкес арендатор мындеты:
1) арендаға алынған мүлікті арендалык келісімнін шарттарына сайкес, егер келісімде ондай шарттар корсетылмесе, мүліктын кызметыне сайкес пайдалануы керек. Арендатор мүлікты озы пайдалнуы керек. Егер ол арендага берушінын келісімінсіз мүлікті пайдалануга үшіншы тулгага қатысытырса, ол АК карастырылган озынын басқа да мындетын бузады. Мүліктын кызметы келісім шартта тагайындалуы тиыс. Карама карсы жагдайда мүлік озынын маныне орай, озыне тан кызметы бойынша колданылуга тиыс.
3 – ТАРАУ. АРЕНДАЛЫК КЕЛІСІМ ШАРТТЫН ТОКТАТЫЛУЫ
3.1 Арендалык келісім шартты токтатудын негізы
Бар жактын озгерысы кезынде аренда келісім шарты оз күшінде калатын жагдайды жеке карастыру кажет. Жалға алынган мүліктын меншык кукыгын (шаруашылык басқару, оперативты басқару, омыр бойы мурагерлык иемдеу) кукыгын басқа тулгаларга беру, аренда келісім-шартын бузу немесе озгерту үшін негіз бола алмайды. Содыктан, арендалык қатынатар узылмейды, ал бастапкы жалға беруші жана иеленушыге берылген мүлікке заттык құқық береды.
Көзгалмайтын мүлікты жалға алган адам кайтыс болган жагдайда, егер заңмен немесе келісім шарта басқаша корсетылмесе, онын құқықтары мен мендеттеры толыгымен онын мурагерлерыне кошеды. Мундай жагдаймен, жалға алушы мурагерлерынын құқықтары коргалады. Жалға беруші келісім шартын әрекет етуынын калган мерзымынде жалға алушы мурагерлерымен бырге жумыс ыстеуден бас тартуга хукылы, егер аренда келісім шарты жалға алүшінын кандай да бір жеке касиеттерыне негізделык жасалса. Мысалы, жалға алушы мамандырылган курылысшы болсын, және аренда акысынын орнын, жалға алынган боъектыны жондеуге келыссе, ал онын мурагеры келісім шарт бойынша бундай жумысты аткара алмайды.
КОРЫТЫНДЫ
Жогарыда зерттелып, айтылып кеткен такырып, мүлікты жалдау курылымы кашлыкты киын және ар турлы жагдайларда жургызелетындыгын корсетты. Осы кекелісім шарт турын елдын экономикасынын осуыне асер етуы ролын асыра багалауга болмайды. Мысалы, коптеген мемлекеттык объектылер, шетелдык немесе отандык инвесторларга мүліктын жалға берылып жатыр. Корытындыга мынадай кыскаша шолу жасауга болады.Мүліктык жалдаудың аныктамасы, жогарыда айтылып кеткендей АК 540 бабында мазмундалады.
