Банктің инвестициялық операциялары
Банк қызметіндегі инвестициялаудың өзіндік ережелері бар. Кең мағынада, банктік инвестиция – пайда табуында банктің ресурстарын орналастыруға бағытталған активтік операциялардың жиынтығы.
Ал тар мағынада, банктік инвестиция – табыс немесе пайда алу мақсатында ақшалай қаражаттарды бағалы қағаздарға жұмсауы.
Банктердің инвестициялық операциясы бағалы қағаздар жасалатын операцияларды сипаттайды. Банктің инвестициялық операция жүргізетін бағалы қағаздары екі топқа бөлінеді: қор (акция, обликация) және коммерциялық бағалы қағаздар (коммерциялық вексель, чек қоймалық , кепілдік куәліктер).
Қор бағалы қағаздарының өзін екі негізгі топқа бөледі:
1) мемлекеттің бағалы қағаздары:
2) мемлекеттік емес (корпоративтік) бағалы қағаздар. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттің бағалы қағаздарын өзіндік сипатына қарай төмендегідей кестемен беруге болады.
Дивиденд төлеу тәсінің айырмашылығына байланысты жай және артықшылықты акцияларға бөледі . Жай акция, оның иесіне акционерлік қоғамның табысына байланысты табыс әкеледі және қоғамды басқару ісіне немесе жалпы жиналысқа қатысуға құқық береді. Ао артықшылықты акция иесіне қоғамның тбысына байланыссыз тұрақты табыс алуға құқық береді , бірақ басқару ісіне араласуға немесе акционерлер жиналысына қатысуға құқық бермейді. Артышылықты акцияның келесі бір артықшлығы – қоғам борыштық тұрақсыздыққа ұшыраған жағдайда мүлікті жай акция иесінен бұрын алуға мүмкіндік беруі.
Қолданылған әдебиеттер
1. Ұлттық банк Басқармасының 2002 жылы 16 қарашадағы № 465 қаулысымен бекітілген « Активтердің , шартты міндеттемелердің жіктелуі және оларды күмәнді және үмітсіз санаттарға жатқыза отырып, оларға қарсы провизиялық құру» туралы ережесі.
2. Банковское дело/ Под ред. Сейткасымова Г.С. – Алматы: Қаржы – Қаражат, 1998.
3. Банковское дело / Под ред. Лаврушина О.И. – М.: Финансы и статистика , 1998.
4. Банки и банковские операции в России / Под ред. Лапидуса М.Х. – М., 1996.
5. Банковское дело / Под ред. Колемникова В.И. – М., 1995.
6. Банковское дело: стратегическое руководство / Под ред. Платонова В., Хиггниса М. – М.: Консалтбанкир, 1998.
7. Банки и банковские операции / Под ред. Жукова Е.Ф. – М., 1997.
8. Брокеры и регистраторы на рынке ценных бумаг. Учебное пособие. – Алматы: ИРБИС, 2000.