Для Казахстана

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Жұмыс ауданының климаттық-географиялық жағдайы
Жаңғыз-Тақырсай ауданы Қазақстан Республикасы Қарағанды облысы Ұлытау ауданының территориясындағы оңтүстік Торғай ойпаты, Арысқой ойпаты Ащысай горст-антиклиналының оңтүстік бөлігінде орналасқан.
Жұмыс ауданы шөлді және жартылай шөлді зонаға жатады. Аудан географиясы бойынша 80 м-ден 135 м-ге дейінгі рельеф белгісімен жазықты алып жатады; 200-230 м рельеф белгісімен күрделі көтеріңкі үстірт қиылысқан Ұлытаудың оңтүстік батыс бағытында.
Үстірт шекараларын көтермелер, жарықшақтанған жыралар сипаттайды. Қырлар құрғақ шабындықты шөппен жабылған.

1.2 Литологиялық-стратиграфиялық қима
Жұмыстық бөліктің геологиялық құрылымында ерте (алғашқы) протерозой фундаментінің желмен өңделген терең бетінде жататын мезозой — кайнозой шөгінділері орын алады.

1.3 Тектоника
Жобаланған барлау ұңғылары оңтүстік-Торғай ойпаты, Арысқұм ойпатының солтүстік бөлігіндегі Ащысай горст-антиклиналын бөлетін сарыпан және Ақшабұлақ грабен синклиналының солтүстік бөлігіндегі көтермелерде орналасқан.
Шөгінді тыс табаны бойында барлық грабен-синклиналдар өте үлкен, ал шөгінді тыстың табан қалыңдығы олардың өсі бойынша 3,0-6,0 км, бүйірінде 1,5-2,0 км-ге дейін шайылуына қарсы өзгереді. Фундаменттің көтермелерінде платормалық шөгінді тыстың қалыңдығы 1,5 км ден аспайды және 500 м-ге дейін қысқарады. Қиманың төменнен жоғары қарай горст-антиклиналдық бүйіріне ену салдарымен қысқаруы әр түрлі ұстағыштардың пайда болуы үшін антиклинальды, антиклинальды емес түрлері төменгі бордың, жоғарғы және артыңғы юрадағы грабен - синклиналь қабатының қанатындағы терригенді коллекторлардың өндіру зонасымен байланысы қолайлы жағдай.

1.4 Мұнайгаздылығы
Арысқұм ойпатының мұнайгаздылығы жөнінде бірқатар мұнай, газды мұнай және газды кен орындарының ашылуы бойынша бағалауға болады. (Құмкөл, Нұралы, Ақшабұлақ, Бектас, Қоныс, Арысқұм және т.б.) Ойпатындағы Мезозой-Кайнозой қабаттары өзінің литолого-орациялдық құрамы бойынша коллекторлық қасиеті мен техтоникалық құрамын қалыптастыру мен көмірсутектерді белгілі масштабқа аккумуляциялау үшін қолайлы.

2 ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Бұрғылау тәсілін таңдап алу
Қазіргі уақыттарда мұнай газ ұңғыларын бұрғылау айналмалы, яғни ротор арқылы бұрғыларын құбырларын айналдырып тау жыныстарын бұзушы аспапқа (қашауға) айналдыру ең көп таралған тәсілдердің бірі. Бұл бұрғылау тәсілі өте тиімді болып саналады. Жобаланған ұңғыны және сол алаңның геологиялық құрылымын зерттеп білгеннен кейін роторлық бұрғылау тәсілі тиімді болғандықтан осы тәсіл таңдалынып алынған.

2.2 Ұңғы құрылмасын жобалау
Ұңғылардың құрылмасын жобалау үшін төмендегі мәселелер шешімін табу керек.

2.5 Бұрғылау қондырғысын таңдап алу
Бұрғылау қондырғысының сипаттамаларының негізгі параметрлеріне-ілиектегі шектік салмақ немесе бұрғылау тізбектерімен шегендеу тізбектерінің ең жоғарғы салмақтары, сонымен бірге басқа да көптеген салмақтарға шегендеу тізбектерін ұңғыға түсіру кезінде, ұстап қалу кездеріндегі салмақтарға байланысты.
Бұрғылау қондырғысының түрлерін таңдап алу кезінде мынадай жағдайларға:

2.6 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобалау
2.6.1 Өндірістік статистикалық мәліметтер бойынша қашаулар өлшемдері мен моделдерін таңдап алу және олардың жұмыс көрсеткіштерін жобалау
Құрастырылған механикалық бұрғылаудың уақыт бойынша өзеруін бейнелейтін графиктегі 3 ұңғы көрсеткіштеріне қарағанда ұңғы тілмесін 7-бірдей бұрғыланатын аралықтарға бөлуге болады. Олар 0-80 м, 80-250 м, 250-705 м, 705 -850 м, 850-1220 м, 1220-1445 м, 1445-1750 м. Бұл аралықтар ең озат бұрғыланған үшінші ұңғы бойынша алынады.
1) 0-80 м аралығы барлық үш ұңғы бойынша III—393,7 МГВ қашауымен бұрғыланған.

2.6.3 Қашауға өстік салмақ пен оның айналу жиілігін жобалау
Роторлық бұрғылау тәсілінде тау жыныстарының көлемдік талқандалуына қажетті өстік салмақтың минимальды мәні төмендегідей анықталады.

2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау
Бұрғылау процесі өте күрделі және де бұрғылау бригадасы мүшелері мен бұрғылау басқармасы инженер-техникалық жұмыскерлері жағынан қадағалауды қажет ететін жұмыс. Қазіргі кезде бұрғылау жұмыстарында төмендегі бақылау-өлшеу приборлары қолданады:
ГИВ-6 бұрғылау аспабының салмағын өлшеуіш гидравликалық салмақ индикаторы.

3 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
3.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау
Қазақстан республикасының халық шаруашылығының дамуының негізі кезеңінде экономикалық саясат қоғамдық өндіріс тиімділігін көтеруге және еңбек өнімділігін жоғарлату мен жұмыс сапасына бағытталған. Осы қоғамдық мақсаттың іс жүзінде іске асуы ең алдымен жұмыскер адамның денсаулығы мен өмірінің күйіне байланысты екені даусыз.

3.2 Қауіпсіздік шаралары
3.2.1 Өндірістік санитария
Кейбір өндірістік проценттер жоғары және дірілмен сипатталынады. Дыбыстың нормаланатын параметрлері (дб) дыбыстың орта квадраттық қысымы болады.
Желдетудің талаптары бойынша мұнай шығаратын обьектілерінде, компрессорлық станцияларында жиналған газда күкірт-сутегі болғанда оны жалпы алмасу желдетуімен шығарады.
Көбінесе, төменгі зонада керек кездерде зиянды газдардың көзінің қасында желдетуді қолданады.

3.2.2 Техника қауіпсіздігі
Терең ұңғымаларды бұрғылау практикасы көрсеткендей бақытсыз оқиғалардың бір себебі болып ұңғыманы тұрғызуда технология мен техниканың жеткіліксіздігі болып табылады.
Ол үшін жобада келесі жағдайлар қарастырылады:

3.2.3 Өрт қауіпсіздігі
Мұнай шығаратын өндірісте талай процестер температураның қысымын көтерілумен, жарылғыш реагенттерімен, мұнай негізі бар газ тәрізді заттарды қолдануды өтінеді.
Өртке қарсы шараларды 4 негізгі топқа бөледі:

ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жоба, кафедра берген тапсырма бойынша және құрастырылған әдістемелік қолданбаларды пайдаланып, өндірістен жинаған геологиялық, техникалық - технологиялық материалдар негізінде жасалынады.
Жобаның геологиялық бөлімінде өнімді қабаттың қандай шөгіндіде жатқаны, сондай – ақ қабаттардың сипаттамалары келтірілген.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ә.С.Аманқұлов, Ж.Қ. Қараулов. Дипломды жобалауға арналған әдістемелік нұсқау. – Алматы :Ә.С1995 ж.
2. Ә.С.Аманқұлов, Бұрғы қондырғысын таңдау және ұңғыма құрылмасын жобалау. – Алматы:Каз ПТИ 1987 ж .
3. Элияшевский И.В. и др. Типовые задачи и расчеты в бурений. – М; Недра 1982 ж.
4. Кучин П.В.безопасное ведение работ на предприятиях бурения. – М; Недра 1972 ж.
5. Соловьев Е.М. Среда В.Т. Бурения нефтяных и газовых скважин. – М; Недра 1987 ж.

АННОТАЦИЯ
Ключевые слова: Гидромониторные долота, гидромониторрый эффект, профиль, конструкция, градиент давления,насыщения.
В дипломном проекте рассматриваются вопросы проводки эксплуатационной скважины глубиной 1750м в сложных геологических условиях роторным способом на нефтегазовым месторождении Кумкол. В его недрах встречаются нефть и газ с разными физико - химическими свойствами.В проекте выбраны спооб бурения, оптимальные типы долот, а также вид и параметры промывочной жидкости с учетом особенности геологических условий месторождения. В проекте также рассматриваются резервы повышения технико-экономических показателей строительства скважин, меропрития по улучшению условий труда и охраны окружающей среды.

АНДАТПА
Өзекті сөздер: Гидромониторлық қашаулар, Гидромониторлықтиімділік, Профиль, құрылма, қысым . градиенті, қанығу қысымы
Дипломдық жобада Құмкөл кен орнында 1750м пайдалану ұңғымасын шиеленісті геологиялық жағдайда роторлы тәсілмен бұрғылау мәселесі қаралады.
Оның қойнауында қасиеттері жағынан әртүрлі мұнай және газ кездеседі. Жобада, бұрғылау тәсілі, қашаудың оптимальдық түрі мен бұрғылау тәртібі, сондай-ақ бұрғылау ерітіндісі параметрлері мен түрі кен орнының ерекше геологиялық жағдайына сай таңдалынып алынған.
Жобада сондай-ақ ұңғыма құрылысының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін көтеру, еңбек жағдайын жақсарту жолдары және қоршаған ортаны қорғау шаралары қарастырылады.