Предмет: Менеджмент
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 25 стр.
Год: 2007
|
Закрыть
|
Еңбек ақыны ұйымдастырудың теориялық аспектілері Өнер ЖШС мысалында
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
Ι-ТАРАУ. ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 5
1.1 Еңбекақы түрі, жүйесі, нысаны 5
1.2 Еңбекақы есептеу тәртіптері 10
1.3 Еңбекақыдан ұсталынатын ұсталымдар 14
ΙΙ-ТАРАУ. «ӨНЕР» ЖШС - ДЕГІ ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ 16
2.1 «Өнер» ЖШС - ның қысқаша экономикалық мінездемесі және қызметін экономикалық талдау 16
2.2 «Өнер» ЖШС- нің еңбек ақыны ұйымдастыруын талдау 19
ΙΙΙ-ТАРАУ. ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІҢ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ 20
3.1 Еңбекақы төлеуді ұйымдастырудың шет ел тәжірибесі 20
ҚОРЫТЫНДЫ 23
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ КӨЗДЕРІ 25
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының халқын жұмыспен қамтамасыз етуде және өз еңбек күштерімен кәсіппен айналысуға көптеген заңдастырылған жолдар жолдар қарастырылған. Соңғы 2005 жылы Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаевтың жолдауында да еңбек етушілердің еңбек жалақысын өсіруге де көп мән беріліп, ол жүзеге асу үшін біраз жұмыстар жасалуда.
Жолдауда 2005 жылдың 1 шілдесінен бастап бюджет саласының қызметкерлерінің жалақысын 32 пайызға көтеру, ал 2007 жылдан бастап 30 пайызға көтеру көзделген. Сонымен қатар жалақы мемлекеттік ғана емес жекеменшік секторларда да өсуге тиіс. Осыған орай 2005 жылдың 1 шілдесінен бастап ең төменгі жалақы мөлшерін 9 200 теңгеге дейін көтеру көзделген.
Қазақстан Республикасының 1999 жылдың 10 желтоқсанындағы N493-1 «Қазақстан Республикасындағы еңбек» туралы заңы 1999 жылғы 10 желтоқсанындағы сәйкес 2000 жылдың N494-1 заңына сәйкес 2000 жылдың 1 қаңтарынан күшіне енген. Осы заң азаматтардың Қазақстан Республикасындағы еңбек бостандығына Конституциялық құқығын іске асыру процесінде туындайтын еңбек қатынастарын реттейді.
Еңбек пен еңбекақы есебінің міндеттері:
Ι-ТАРАУ. ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Еңбекақы түрі, жүйесі, нысаны
Еңбек төлемінің нысаны. Жалақы - бұл еңбек үшін төлем, оны еңбек келісім-шартында және қызмет нұсқауында белгіленген көлеміне сай еңбеккерлер орындаған жұмысы үшін алады.
Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары бар, атап айтқанда: сыйлық, үстеме, кепілдік төлемдері. Жұмыс беруші нақты жағдайын ескере отырып, «Еңбек ақы төлеу туралы» ережесін дербес әзірлей алады, сондай-ақ онда еңбеккерлердің категориясын, жұмыс уақытының тәртібін, «Қызметкер туралы» ережесін белгілей алады. Аталған ереже жұмыс берушіге еңбек тәртібін ұйымдастыру мен еңбек келісім-шартын жасау үшін де қажет. Төлем жеке немесе ұжымдық еңбек нәтижесі бойынша жасалуы мүмкін.
Бұл жағдайда жұмыс берушінің белгіленген жалақысының деңгейі заңда белгіленген ең төменгі жалақының деңгейінен төмен болмауы керек.
Жалақы екі түрге бөлінеді:
1.2 Еңбекақы есептеу тәртіптері
Заң жүзінде еңбеккерлердің орташа жалақысын сақтау көзделген (ақшалай нысандағы төлемі), олардың заңмен арнайы есептеу тәртібі белгіленген (зейнетақыны, азаматтардың өміріне және келтірілген зиянды есептеу кезінде және олардың еңбек міндеттемесін орындау кезінде) кезде:
- ұйымдар жойылған жағдайда жеке еңбек шарты бұзылғанда, сондай-ақ еңбеккерлердің штаты немесе саны қысқарған кезінде, босанғандарға компенсация есептеу үшін;
- үш күннің ішінде ұсынған құжат бойынша еңбеккерлерді армияға шақырғанда;
- пайдаланбаған демалыс үшін компенсациялық төлем немесе демалыс ақысын есептеу үшін;
- қызмет бабымен іс-сапарға барған уақытына төлем жасау үшін;
- шарасыз (яғни, еңбеккерлердің кінәсінен емес) уақытына төлем жасау кезінде;
- басқа да әлеуметтік төлемдер жасау үшін.
Орташа жалақы - бұл белгілі бір уақыт кезеңінде, еңбеккерлердің жалақысынан алынған орташа жалақының деңгейі (сағатқа, күнге, айға, жылға). Оны есептеу үшін он екі календарлық айлар және сол айлардағы тиесілі төлемдер алынады. Бұл кезеңді есептік кезеңнің ұзақтығы деп те атайды.
1.3 Еңбекақыдан ұсталынатын ұсталымдар
Жұмыс беруші еңбеккерлердің жалақысынан әрекет етіп тұрған заңға сәйкес әртүрлі ұсталымдар жасайды.
Осы күнгі қолданылып жүрген ережелерге сәйкес жұмысшы-қызметкерлердің еңбекақысынан тек заңмен белгіленген ұсталымдарды ұстап қалуға болады. Жұмысшы-қызметкерлердің еңбекақысынан бухгалтерия арқылы ұстауға болатын ұсталымдар:
- Жинақталатын зейнетақы қорына аударылатын сома - 10%.
- Табыс салығы (белгіленген заңға сәйкес).
- Заң, сот органдарының үкім қағаздары бойынша ұсталымдар (алимент және айыппұл және тағы басқалар).
- Әртүрлі жарналар.
- Дербестік сақтандыру шарттарына сәйкес қызметкердің жазбаша өтініші бойынша жеке басын, жанұя мүшелерін, мүлкін және тағы басқаларын сақтандыруға байланысты жарна аудару.
ΙΙ-ТАРАУ. «ӨНЕР» ЖШС - ДЕГІ ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ
2.1 «Өнер» ЖШС - ның қысқаша экономикалық мінездемесі және қызметін экономикалық талдау
«Өнер» ЖШС-де еңбек ақыны ұйымдастырудың екі негізгі нысаны пайдаланылады.
- Кесімді (өнім санына қарай ақы төлеу) және мерзімді (істеген күніне қарай төлеу).
Баспадағы мерзімдік еңбекақыны жалпы және әкімшілік қызметкерлері алады. Мерзімдік еңбекақыны санап, жалпы жылдық еңбекақыны құрайды.
Жұмысшылардың еңбекақысы әр жылмен салыстырғанда өсуде. Айта кететін болсақ, бұл кәсіпорында жоғары білімді мамандар жұмыс істейді.
ΙΙΙ-ТАРАУ. ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІҢ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Еңбекақы төлеуді ұйымдастырудың шет ел тәжірибесі
Қазақстанда еңбекақы төлеуді дамыту үшін біз еңбекақыны төлеу тәжірибесіне сүйенуіміз керек.
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде кәсіпорын қызметкерлерін ынталандыру жүйесінің екі бағыты бар:
- Өндірістік көрсеткіштердің өсімін ынталандыру;
- Жұмыс күші сапасының жоғарылауын ынталандыру;
Жұмыс күшінің сапасын жоғарылату механизмі еңбекақы төлеудің, қосымша төлемдердің және үстемелердің нақты жүйелерінде жүзеге асырылады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде еңбекақы экономиканың категория ретінде жұмыскерлердің өндірісте жұмсаған еңбегінің саны мен сапасына сәйкес олардың жекелей тұтынуына келіп түсетін қажетті табыстың ақшалай көрінісі. Басқаша айтқанда, еңбекақы жұмыскерлердің жасаған еңбегіне алатын ақысы. Ол еңбектің құны немесе бағасы болып табылады.
Еңбек ақының 2 түрі қалыптасады:
