Предмет: Тілдер мен автоматтар теориясы
Тип: Бақылау жұмыс
Объем: 19 стр.
Год: 2012
|
Закрыть
|
Формалдық тілдер мен грамматикалар
Жоспар
1 Формалдық тілдер мен грамматикалар 3
1.1 Формалдық грамматика мен тілдер анықтамасы 3
1.2 Формалдық грамматика типтері 5
1.3 Шығару ағашы. Сол жақты және оң жақты шығарулар 7
1.4 Көпмағыналы грамматикалар 8
1.5 Грамматика кестелерін беру тәсілдері 10
1.6 Грамматикаларды құру әдістері 12
1.7 Бағдарламалау тілінің жай конструкцияларын мазмұндайтын грамматикалар 15
Әдебиеттер 19
1 Формалдық тілдер мен грамматикалар
1.1 Формалдық грамматика мен тілдер анықтамасы
Түрлі ұлттар қарым-қатынас жасайтын табиғи тілден жасанды тілдің ерекшелігі – олар жазба мәтіндерді құру үшін қолданылатыны белгілі. Бұндай тілдер жасанды тілдерден қида жеңіл болып табылады, себебі бұл тілде көп мағыналық пен синоним жоқ,, синтаксис пен семантика жеңілдетілген, сондай-ақ айтарлықтай мәтіндік бағыныңқылық төмендетілген. Жасанды мәтіндердің негізгі қызметі - ақпаратты компьютерлер мен басқару құрылғыларына беру.
Мәтін компьютер немесе басқару құрылғылары орындау қажет тапсырма болып табылады. Бұндай тапсырманың мәтінін адам құрғандықтан, кіріс тілі деп аталатын мәтінді жазу тілі қолданатын адамдар қолданысына ыңғайлы және түсінікті болу керек. Адамға бағытталған тіл әдетте компьютер орындайтын команда түрлерімен біртектес болмайды. Компьютерге түсінікті командалар артынан кіріс тілінде мәтіннің өзгертілуін орындау үшін транслятор деп аталатын арнайы құрылғы немесе бағдарламалар қолданылады.
1.2 Формалдық грамматика типтері
Формалдық грамматика теориясында 4 тіл түрі сәйкес келетін грамматиканың 4 түрі ерекшеленеді. Бұл грамматикалар грамматика ережелеріне шектеу қою жолымен анықталады.
Жалпы түр грамматикасы деп айтылатын 0 түріндегі грамматикалар тудыру ережелеріне ешқандай шектеу қоймайды.
1.3 Шығару ағашы. Сол жақты және оң жақты шығарулар
Формалды грамматикалар нақты ережелер бойынша құрылған шынжыр жиындарын өкіл ететін тілдерді тапсыруға мүмкіндік береді.
Бұл қолданылатын беру тәсілі тілге жататын кез келген шынжырды құруға мүмкіндік береді. Шығару деп аталатын құру үрдісін көріктендіру үшін оны графа түрінде, дәлірек айтсақ синтакс ағаш немесе шығару ағашы деп аталатын ағаш түрінде бейнелейді.
Берілген грамматика тудыратын, тілге қатысты болатын кез келген тілдің шынжырының шығаруы символдан басталуы керек болғандықтан, ағашты құру ережесін келесідей айту қажет:
1.5 Грамматика кестелерін беру тәсілдері
Грамматика кестесінде тілдің синтаксисін анықтайтын шығару ережесі және басқаша айтқанда туатын тілдің мүмкін компоненттері мен шынжыр конструкциялары болады. Ережелерді тапсыру үшін түрлі атап айтсақ, олар: рәміздік (символдық), Наур-Бэкус формасы, итерациондық форма және синтаксистік диаграммалар.
Грамматиканың жалпы қасиеттерін қарастырумен байланысты жұмыстарда әдетте ережені тапсырудың символдық формасын қолданады. Ол элемент ретінде бөлек символдардың терминал емес сөздігі мен ереженің оң және сол жағын бөлуші ретінде – жебені қолдану алдын-ала қарастырылады.
Бағдарламалау нақты тілдің синтаксисін мазмұндауда көп мөлшерде терминалды емес символдар енгізуге тура келеді және осыдан жазылымның символдық формасы өз көрнекілігінен айрылады. Бұл жағдайда бұрыштық жақшаларға алынған терминалды емес символдар ретінде табиғи тілдің сөздер комбинациясын алдын ала қолдануды қарастыратын Наур-Бэкус формасын, ал бөлгіш ретінде екі қос нүкте мен теңдіктен тұратын арнайы белгі қолданылады.
1.6 Грамматикаларды құру әдістері
Формалдық грамматикаларды құру тапсырмалары табиғи тілде соңғы шынжырлар жиынын мазмұндау үшін формалды грамматика құруды қажет етеді. Бұл грамматика шынжыр жиынын тудыруды қажет және де терминдік сөздік берілген жиын құрамына кіретін шынжыр құруда қолданылатын барлық символдарды өз құрамында ұстауы қажет. Ал тапсырманың шешуі терминді емес сөздік немесе грамматика кестесі болуы керек. грамматика ережесін құру негізі болып берілген шынжыр жиынының құрылымын ерекшелендіру тәсілі табылады. Бұл тәсіл берілген жиынға енетін шынжырлардың қайталанатын жерлерін алып тастауға негізделген.
Әрбір аланып тастаған құрылым элементіне белгі берейік.
Бұндай белгілердің көбі кейбір грамматиканың терминді емес символдық сөздігінің негізін құрайды. Құраудың келесі адымы құрылым элементтері берілген шынжыр құрамынан алынып тасталуы.
Бұндай реттер грамматика ережесін құруға негіз болып табылады. Шынжыр құрылымы грамматика ережесінде қалай көрінетінін қату үшін келесі мысалдарды қарастырамыз:
1.7 Бағдарламалау тілінің жай конструкцияларын мазмұндайтын грамматикалар
Толық сандар цифралардың реттілігін білдіреді, сондықтан оларды элементтері цифр болып келетін тізім ретінде қарастыруға болады. Тізімді бөлгіштерсіз тапсыратын аналог ретінде грамматиканы қолдана отырып, келесі түрдегі толық сандар үшін грамматика кестесін аламыз:
Әдебиеттер
1 Дмитриев, В.И. Прикладная теория информации. – М. : Высшая школа, 1989. – 319 с.
2 Игнатов, В.А. Теория информации и передачи сигналов. – М. : Радио и связь, 1991. – 279 с.
3 Первозванский, А.А. Курс теории автоматического управления: учеб. пособие . – М. : Наука, 1986. – 300 с.
