Паскаль тілінің операторлары
Жоспар
1 Паскаль тілінің операторлары 3
1.1 Меншіктеу операторы 3
1.2 Бос оператор 5
1.3 Сандық берілгендерді енгізу операторы 5
1.4 Шығару операторы 6
1.5 Таңдау операторы 9
1.6 Тармақталу операторы 9
1.7 Қайталану операторы 12
Қорытынды 17
1 Паскаль тілінің операторлары
Программаға енетін нұсқауларды (командаларды) Паскаль тілінде оператор дейді.
Паскаль тілінің операторларын қарапайым және күрделі (құрама) операторлар деп екі топқа бөледі.
Қарапайым операторлардың құрамына басқа оператор енбейді. Ал күрделі операторлардың ішіне бірнеше қарапайым операторлар енуі мүмкін.
Паскаль тілінде қарапайым операторларға: меншіктеу, көшіру, бос, енгізу және шығару операторлары жатады.
1.1 Меншіктеу операторы
Меншіктеу операторы барлық тілдерде пайдаланылатын негізгі оператор болып табылады.
«Мән меншікте» деген бұйрықты орындайтын операторды меншіктеу операторы дейді.
Меншіктеу операторының жалпы жазылу түрі төмендегідей:
1.2 Бос оператор
Бос оператор ешқандай да амал орындамайды. Бос оператор қалдырылып кеткен (жоқ оператор) оператордың орнын белгілеу үшін пайдалынылады. Әдетте бос оператор орнына нүктелі үтір ‘;’ қойылады. Мысалы:
1.4 Сандық берілгендерді енгізу операторы
Берілген мәндерді айнымалыға жазу үшін меншіктеу операторын пайдалануға болады. Мысалы. А:=15; BC:=16.4; т.с.с. бірақ бұл жағдайда программа әмбебап болмайды. Программаны әмбебап етіп жасау үшін айнымалылардың мәндерін өзгеретін түрде жазу қажет, бұл жағдайда программа айнымалының әр түрлі мәндері үшін дұрыс болады. Ол үшін енгізу операторы READ пайдаланылады.
Енгізу операторының жалпы түрі төмендегідей:
1.3 Шығару операторы
Паскаль тілінде нәтижені экранға шығару үшін WRІTE (жазу) операторы пайдаланылады:
1.6 Тармақталу операторы
Тармақталу операторы көрсетілген шартқа байланысты құрамына кіретін оператордың орындалу-орындалмауын қамтамасыз етеді.
1.7 Қайталану операторы
Қайталау операторлары белгілі бір оператарды немесе операторлар тобын бірнеше рет орындау мүмкіндігін ұйымдастыруға қолданылады. Қайталанылатын операторлар тобы циклдың денесін құрайды. Паскльда циклдерді ұйымдастырудың үш түрі бар: Whіle(әзір), Repeat(дейін), For(параметрлі цикл). Whіle, Repeat операторлары қайталау саны белгісіз, бірақ циклге кіру немесе циклден шығу шарттары белгілі жағдайда қолданылады. Егер де қайталау саны белгілі болса, параметрлі циклді пайдаланған жөн.