Для Казахстана

Кіріспе

Borland Delphi бүкіл әлем бойынша миллиондаған өндірушілердің қолданысына кең таралған кезде InterBase деректер қорының серверін қолданушылар саны да көбейді. Әрбір Delphi қолданушысы Windows платформасына арналған нұсқасын қолдануға мүмкіндік алады. Олардың жартысы – корпоративті өндірушілер, Local InterBase бір қолданушылық нұсқасын және толық функционалды көп қолданушылық серверді құрамына қосатын Delphi Client/Server нұсқасына бағытталған (қазіргі уақытта бұл Borland InterBase 4.2 for Windows 95 & NT). InterBase серверімен басқа да аспаптық дестелер жинақталады: IntraBuilder және Borland C++Builder, «Delphi для Cи++», сонымен қатар Corel Paradox компаниясының Client/Server өнімі. Бағалаудың алуан түрлілігі бойынша айтылып кеткен программалық құрылғылардың 20-25% қолданушылары өз жұмыстарында InterBase серверін қолданады.

1 Негізгі бөлім

1.1 InterBase-тің негізгі түсініктері

InterBase деректер қорының файлдары қара жәшіктер (black box) принципі бойынша құрылады, яғни бір файлда метадеректер (ДҚ құрылымының сипаттамасы), деректердің өздері, индекстер, сақталатын процедуралар, үлкен екілік объекттер(BLOB) және т.б. сақталады. MGA (Multi-Generational Architecture) жазбаларының көптеген ұрпақтарының архитектурасы ең күрделі мәселелердің бірі RDBMS – деректерге өтімділікті блоктау мәселесінің шешімін ұсынады. InterBase-ке негізілген деректердің көпнұсқалық механизмі оқу бойынша блоктауды болдырмайды. Оқу және жазу транзакцияларының басында ДҚ «бейнелері» құрылады, олар сәйкес транзакциялардың аяқталуы бойынша босатылады. Олардың қолданылуынан кейін босатылған кеңістік жаңа деректерді немесе олардың нұсқаларын сақтау үшін қолданылуы мүмкін. Босатылған кеңістікті оңтайлы толтырылуын қамтамасыз ету үшін InterBase-те «қоқысты жинау» (garbage collection) деген қосымша механизм бар. Сонымен қатар ол транзакциядан кейін қалған жазба нұсқасынан кеңістіктің тазартылуын орындайды. Жазбаларды жою операцияларын болдырмау мүмкін болғандықтан InterBase сервері жазбалардың физикалық жойылуының орнына оларды жою керектігі туралы белгімен ғана белгілейді. Қажет емес нұсқаларды босатқаннан кейін басталған транзакция оған қатсыты функцияларды ғана орындап қоймай, сонымен бірге алдыңғы транзакциялардан қалған қоқысты жинау функциясын іске қосатындығын ескерген жөн.

1.2 Белсенді ядро

Алғашқыда SQL – ді толықфункционалды стандарт деп танылғанға дейін InterBase (1985ж.) белсенді ядросы бар сервер ретінде құрылды. Для придания динамичности в InterBase-ке динамикалықты беру үшін арнайы өндірілген GDML тілі қолданылады, себебі SQL мүмкіндіктері жеткіліксіз болды, ал процедуралық кеңейтулер тек тәжірибе ғана болды. Бірақ SQL және әсірісе SQL-92 жетілуінің салдарынан ол үшін де белсенді ядроның қалыптастырылған механизмдерін қолдану мүмкін болды.

1.3 Триггерлер мен сақталатын процедурлар

InterBase өндірушілерді тригерлер сияқты процедуралық кеңейтулерді қолданған кезде шектемейді және оларды қолданушымен анықталатын UDF (Users Defined Functions) телефункцияларында қолдануға мүмкіндік береді. UDF-ті құру мүмкіндігі функционалдықтың кеңейтулерінің жоғары өнімділігін қамтамасыз ететін ең қуатты құрылғы болып табылады.

1.4 2PC механизмі

2PC механизмі (Two Phase Commit) – транзакциялардың екі фазалық бекітілуі – бірнеше деректер қоры қатс\ыстырылған транзакцияларды автоматты түрде бақылауға арналған.

1.5 Оқиғалардың сигнализаторлары

Оқиғалар сигнализаторлары (event alerters) жүйе түрде хабарлаушылар деп аталады. Келесі мәселені қарастырайық: тәуелділік факторының шамасын қадағалай торырып, телеметриялық деректерді талдау және жинауды қамтамасыз ете отырып, күрделі өндірістік процесті бақылау қажет.

1.6 Қатаң ережелер

Динамикалық пен белсенді ядро – өте қолайлы құрылғылар. Бірақ олар ондай айқын болмас еді, егер InterBase-те сілтемелік тұтастықтың декларативті қолдауының қатаң ережелері болмаған кезде. InterBase-тегі мұндай ережелер SQL-92 Entry Level (кіріс деңгей) деңгейінде бар болады.

1.7 Домендер

InterBase-те деректердің құрылымын сауатты түрде сипаттайтын түсінік домен (domain) болып табылады , ол деректер қоры кестелерінің бағандарын абстракті түрде анықтайды. Домендер үлгілерге ұқсас болып келеді. Олар бойынша нақты кестелердің бағандары сипатталады. Сонымен бірге осы үлгілер not NULL тексерістерін және басқа да шектеулердуі қоса алады.

1.8 Генераторлар

Декларативті және динамикалық сілтемелі тұтастықты шексіздендіруде әдеттегі кілттердің әмбебаптылығын қамтамасыз ететін генераторлар (generators) пайда болады, оның негізінде автоматты түрде инкременттелетін мәндерді алу механизмі жатыр. Стандартты хабарлама мен генераторды InterBase-те қолдану мысалын қарастырыңыз:

1.9 BLOB-массивтері

Құрылымсыз деректермен жұмыс істеу үшін InterBase-те алғаш рет екілік объекттер – 16 өлшемдік BLOB және массивтер (arrays) енгізілді. InterBase BLOB қолданушылық типті қолдайды.

1.10 InterBase программалары мен утилиттері

Деректер қорының белсенді ядроның қандай механизмдеріне ие болуына қарамастан әрқашан SQL сценарийлерінің инетрактивті орындалуын, деректер қоры мен оның объекттерінің сипаттамаларын қалпына келтіру, қатынау құқықтарын бағыттау, қосымша көшіру және қалпына келтіру және т.б. қамтамасыз ету талап етіледі. Ол үшін InterBase бірқатар графикалық Windows-қосымшаларды қосады:

2.11 Borland InterClient

Қазіргі уақытта біз тек қана қызулы пікірталасты ғана емес,сонымен қатар корпоративті ортаға Internet/Intranet-технологияларын толықтай енгізу мүмкіндіктерін байқап отырмыз. Қалыптасқан жағдайда анағұрлым маңызды орынды Java-дан деректр қорына қатынау мүмкіндіктері алады . JavaSoft компаниясы (Sun туынды кәсіпорыны) API JDBC (Java DataBase Connectivity), нақты деректер қорының серверіне тәуелсіз Java-кодты енгізу мүмкіндіктерін байқап отырмыз.

1.12 Borland InterBase SQL Server-ді құру тарихы

InterBase SQL Server-і Interbase Software Corporation (ISC) фирмасымен құрылды. DEC қызметкері Джеймса Старкидің (James Starkey) RDB мүмкіндіктерін кеңейту мүмкіндігі берілмеген кезде ол алғашқы аты Groton Database System (GDS) болған деректер қорын басқарудың реляциондық жүйесін өндірген өз фирмасын құрды.

2 Тапсырма

Delphi пакетіне Windows үшін арналған Inter Base бірқолданушылық нұсқасы – Local Inter Base енеді. Local Inter Base-ті қолдана отырып, нақты серверге қосылмай клиент-сервер схемасы бойынша деректермен жұмыс істейтін қосымшаларды құруға және қалыптастыруға болады. Кейін деректер қорының қолданылатын псевдонимін қайта баптау қажет етіледі және программа қайта компиляциясы жоқ нақты қормен жұмыс істейді. Local Inter Base-ті Paradox кестелерінің орнына қосымшаларда деректермен жұмыс істеу үшін қолдануға болады.
Local Inter Base мыналарды қолдайды: