Для Казахстана

1 Жалпы Бөлім.
1.1 АКК қысқаша мінездемесі
АКК міндеті және оның жұмыс режимі
№2 Автопарк жолаушылар тасымалдаумен айналысады және сондай өндірістерге тапсырыс бойынша қызмет көрсетеді. Паркте әртүрлі маркадағы автобустар бар (МАN, Икарус, ПАЗ, Лиаз).
Парктің орналасқан жері қала құрылысы жоспарына сәйкес аудандық жоспарлау тіркеме және автомобиль жолдарының жолды құрылыс жоспарына сай таңдалған. Жоспарлау кезінде парктің автобустар маршруттарынан тікелей жақындықта болуы есепке алынған. Бұл автомобильдің парк аймағынан рейстік қозғалысты бастар жеріне шейін барғанда бос жүрмеуіне барынша әсер етеді. №2 Автопарктікелей қала жанында орналасқан және қалалық желіден тікелей барлық ресурстармен пайдаланады және жүргізушілер құралының жұмыс жағдайына әсер етеді.

1.2 АКК техникалық қызметінің мінездемесі
АКК-ның техникалық қызметінің негізгі міндеттеріне жылжымалы құрамды техникалық ақаусыз жағдайда ұстау және қызметінің барлық мерзімінде оны жолға шығуға дайын ету жатады. Бұл үшін техникалық қызмет прафилактикалық және жөндеу жұмыстарының барлық түрлерін жүргізуді, автомобильді сақтауға және жаңа техника мен технологияны енгізуге негізделген басқа да бір қатар шараларды ұйымдастырады. Техникалық қызмет кәсіпорынның өндірістік базасын дамыту мен сақтап қалу, материалдық, техникалық жабдықтауды ұйымдастыру мөлшерімен айналысады.
Автомобильдің техникалық жағдайына әсер ету түріне қарай пайдалану жағдайы үлкен маңызға ие. АКК пайдаланудың әр түрлі жағдайында жолаушылар тасымалдаумен айналысады. Пайдалану жағдайы төмендегідей топтарға бөлшектенеді: жол жағдайы, ауа-райы жағдайы, пайдалану режимі, жүргізу сапасы.
Жол жағдайы жол үстінің түріне және сапасына, еңістердің үлкендігіне және ұзына бойлық көрінісіне қарай анықталады. Жол жағдайының төмендеуінен автомобиль двигателінің жұмыс режимі бірлік жүріске өзгереді, бұдан оның тез бұзылуы, күшін жоғалтуы, отын шығынының жүріс бірлігіне көбеюіне әкеп соғады.

№2 Автопарк ТҚ, ЖҚ мен жөндеуге арналған бағдарлама автомобильдерді ТҚ мен АЖ өткізудің жүргізіліп жатқан нормативтеріне сәйкес құралады, сондай-ақ АКК-ның материалдық техникалық жағдайы мен басқа факторлары бойынша көрінетін есептеу мәліметтерімен бірге жасалады.
АКК-ге күрделі жөндеу бойынша жылдық бағдарлама 172 ықпалдан тұрады. 1-ші ТҚ бойынша 8897 ықпал, 2-ші ТҚ бойынша 23-25 ықпал. ЕО бойынша бағдарлама автомобильдерді ТҚ мен АЖ өткізудің жүргізулік жатқан нормативтеріне сәйкес құрылады, сондай-ақ АКК-нің материалдық-техникалық жағдайы мен басқа факторлары бойынша көрінетін есептеу мәліметтерімен бірге жасалады, есептеу АКК-ның күрделі жөндеу бойынша жылдық бағдарлама 172 әсерден тұрады. 1 ТҚК бойынша 8897, 2ТҚ бойынша 23-25 әсер КҚҚ бойынша 21448 әсер. МҚК 814 әсер жеделдетілген диагностика бойынша 2715 ықпал АЖ бойынша жылдық жұмыс көлемі 87638 адам сағат құрайды.

1.3 Аккумулятор бөліміндегі жұмыстарды ұйымдастыру бойынша қазіргі жағдайға талдау
Аккумулятор батареясын жөндеу үшін кәсіпорындарда арнайы телім ұйымдастырылады, ереже бойынша жеке бөлмеде. Осы телімде аккумулятор батареяларын жөндеу бойынша барлық жұмыстар істелмеді, оларды тексеру, бұзу, тазалау және жуу, тетіктерді дефектілеу, оларды жөндеу, аспаптарды жинау және оларды сынау жұмыстарды атқарылады.

Технологиялық процесс дегеніміз қандай да бір операцияны ңәр текті тізбектеліп және қатаң түрде бекітілген талаптың орындалуы. АКК-да технологиялық процесс тексеру пунктінен басталады,мұнда аккумуляторды қарап тексереді. Бұдан кейін аккумулятор телімін жібереді. Телімде аккумулятор батареясының сыртың әр түрлі қондырғылардан аккумулятор батареясының электролитінің деңгейін, оның кернеуін және электролитінің тығыздығын тексереді және басқада стенттерге қояды. Ал егер істен шыққан болса оны алып тастап, ал жарамды болса ескі электролитті төгіп, істен шыққан бөлшегін ауыстырып, жаңа электролит құйылады. Электролиттің деңгейі 15мм болу керек. Сонан соң аккумулятор батареясын 12 сағат зарядқа қояды да, тығыздығын тексереді. Тығыздығы қыста 1,28, ал жазда 1,26-1,27 болу қажет. Электролитті фарлағанда климат жағдайын да ескерген жөн. Салқын кезде электролиттін тығыздығы жоғары, ыстықта – төмен болуы шарт. Электролиттің тығыздығың ареометрмен өлшейді.

1.4 Қорытынды мәләметтерді негіздеу
АКК бойынша бағдарламаны есептеу үшін келесі мәліметтерді анықтау керек: бағдарлау жылы, АКК қуаты автомобиль группасының технологиялық саны, табиғи климат ауданның пайдалану, автомобиль группа орташа тәулік жүрісі, есеп группасындағы автомобиль саны, база моделін іріктепп алу ТК зонасы мен ЖҚ жұмысы режимін анықтау (жұмыс аптасының күн ұзақтығы) смена коэффициентінің алу қолданылатын мәні 0,5 - 1,0 ; аз мәні автомобильдерді АЖ кезінде өткізілетін ауысым аралық уақытта қолданылады.

2 Технологиялық Бөлім
2.1 АКК жылдық өндірістік бағдарламасының есебі
Нормативтерді өңдеу ТК-ын мерзімділігінің есебі ТК-ын әлсін-әлі болып тұрған жүрудің жөндеу араласымын нормаларының түзету жағдайына байланысты пайдаланумен табиғат климаттық аймақтық түрі түзетіледі. Есептеулер үшін MAN автобусын қолданамыз.

Автомобильдерді КҚК жинау жуу жұмыстарын енгізіп, оны толығымен (100 %) істеу керек, ЖЖЖ бөлешектеп көлемі автомобильдің эксплуатация кезіндегі лас факторлар (лас, және басқа да ЖЖЖ керек болса) және автомобильді жинау (неше түрлі бөлшекті ЖЖЖ жасау) лас факторлар болған кезде (автомобильдің линияға қайтқаннан кейін минималды КҚК көлемін жасайды). Автомобильдерге 100% КҚК сол кезде істелінеді, егер ол жұмыс күнінің уақытында ТҚК-1, ТҚК-2, ТЖ және Д-2 диагностикасына орналасса.
Автомобильдің КҚК-де жинау-жуу жұмыстары толығымен орындалады (100%). Жұмыс күні ТҚК-1, ТҚК-2, АЖ және Д-2 тұратын автомобильдер үшін МҚК 100% орындалуы қарастырылған.

2.2 Автомобильдер ТҚК мен жөндеуі бойынша еңбек шығындарын анықтау
Жүк паркінің негізгі өнеркәсібіне келесі технологиялық процестер жатады. КҚК, ТҚК-1, ТҚК-2 диагностикалау автомобильдердің АЖ көрсетілген жұмыс түрінің жылдық көлемін анықтаймыз. КҚК еңбек сыйымдылығының есептеуі көбінесе қиын болады. КҚК-да жинау , жуу, кептіру, сүрту, сырлау жұмыстары жүргізіледі. Комплекстік өңдеу (жуу, кептіру) кезінде әртүрлі жұмыс түрін механизмнің бөлшектерінің жанылығынан өту талаптарына еңбек шығыны төмендетеді коэффициентпен жинақтауға болады. КҚК-ның еңбек сыйымдылығы ЖҚ типінің жұмыс түріне қарай бөлінеді және бөлек жұмыс түрінің механизациясының коэффициентінің есебінен бөлінеді.

2.3 Жұмыстардың қосалқы көлемін анықтау
Жылдық өндірістік жұмыс көлемін орындаушы қосалқы өндірісімен қамтамасыз етіп, бұған жалпы өндірістік жұмыстар және жүк автобазасының өзіне-өзі қызмет көрсету жұмыстарына кіреді.
Жұмыстардың жылдық өндіріс көлемін орындауы қосымша өндіріспен қамтамасыз етіліде, оған жалпы өндірістік жұмыстар кіреді.

2.4 Диагностика посты бойынша жылдық көлемін анықтау
ТЖ бойынша жылдық жұмысының көлемі посттық жұмыстарына бөлінеді. ТЖ зонасындағы және телімдегі универсалды және арнайы постыларда орналасады, олар АКК-ның өндірістік көмекші бөлімдерінде орындалады. ТЖ бойынша жұмыс көлеміне сәйкес келетін жөндеу телімдерінде анықталады. ТЖ аймағындағы посттық жұмыстары түйіндерге, агрегаттарға және жүйелерге бөлінеді.

2.5 Жобаланатын бөлімшедегі жұмыстар технологиясы
Шығаратын зауыттың кеілдемесі бойынша АБ жұмыс істеу мерзімі айырғыштардың қандай материалдан жасалғандығына, сондай-ақ сапасына байланысты және дұрыс пайдаланылған жағдайда шамамен 18 айдан 2 жылға дейін жарайды.
Құрғақ зарядталған кеңінен таралып отыр. Олар зауыттан электролитсіз, зарядталған күйде беріледі, міне, осындай батареяларды жұмыс істеу қалпына келтіру үшін мыналар істеледі: тығынның астынғы жағынан қымтаушы дискі алып тасталады; желдеткіш тесіктер тазартылады; әрбір аккумуляторға электролит құйылады. Электролиттің тығыздығы аккумулятор түріне, жыл мерзіміне климат былдеулеріне сәйкес болуы тиіс; электролиттің деңгейі сақтандырғыш қалқаннан 12-15мм жоғары болуы керек.

3 Ұйымдастырушылық Бөлім
3.1 Аккумулятор теліміндегі технологиялық процесі және оның кестесі
Технологиялық процесс дегеніміз қандай да бір операцияның әртекті тізбектеліп және қатаң түрде бекітілген талаптың орындалуы. АКМ-де технологиялық процесс тексеру пунктінен басталады, мұнда ақауларды қарайды. Бұдан кейін аккумуляторды айналым қоймасына жібереді. Ол жер аккумулятордың сыртын әртүрлі қондырғыларды өткізіп, мұқиат жуады. Содан кейін кері жібереді.

3.2 Аккумулятор теліміндегі жұмысшылар санын анықтау
Аккумулятор бөлімінің жылдық еңбек сыйымдылығының көлемін анықтап, жылдық фондтан жұмыстың күрделі және штаттық түрлерін анықтайтын, технологиялық түрлерін қоректілігін және штаттық жұмысының санын анықтаймыз.

3.3 Пост санын есептеу немесе жұмыс орынын анықтау
Аккумулятор телімі болғандықтан пост санын есептейміз. Аккумулятор учаскесінің орнын анықтау үшін, басты жұмыстың тізбегін құрастырамыз. Бұдан кейін жұмыстың разрядын анықтаймыз.
Жұмысшыларды жұмыс орнына бөлу.

3.4 Техникалық жабдыққа ТҚК және АЖ
Аккумуляторшиктің басты функци ясы болып: электролитті дайындау, аккумулятор батареясынын зарядын және онын пайдалануға жарамдылығын тексеру. Бүкіл құралдармен саймандарды кестеге жазамыз.

3.6 ЕҒҰ бойынша шаралар
ЕҒҰ кезінде мына жүйені түсіну керек, техникалық ұйымдастыру керек және санитарлы-гигиеналық жұмыстар бағытында еңбек жағдай мамандарын алдыға арттыру және еңбекті ғылыми жұмыстарды жаңа жетістіктерге жету үшін, бұл өндіріс еңбегінде жақсы жетістіктерге жетуін қамтамасыз етеді. ЕҒҰ-ның басты мақсаты АКМ-де жалпы өндіріс және барлық өндіріс буындарында өндіріс еңбегінің еңбегін арттыру. Бұл мына жолмен жүзеге асады. Өндіріс операцияларын зерттеу, өндіріс уақытын жоғалтпау жолын табу, өндірісте жақсы жетілген қондырғыларды пайдалану.

4 Еңбек қауіпсіздігі бойынша шаралар
4.1 Жобалап отырған бөлімдегі зиянды факторларды және санитарлық талаптар
Ең біріншіден персоналдық адам денсаулығына, еңбек ету қарқындығына және қоршаған ортаға әсерін тигізуі мүмкін. Персоналдын еңбек ету шарттарын, ауаның ылғалдығы, шудын, ауаның температурасынын, ластану нормаларды көрсете отырып суреттеу. Жобалау объектісінде жұмысты сақтауды қарастыратын, еңбекті қорғау бойынша негізгі шараларды келтіру және баға беру. Мұнда келесі мәселелерді бейнелеу немесе ТҚК, АЖ диагностиканын, цехтын және басқалардың сәйкес аймақтарының өзіндік ерекшеліктері, шудын, улы заттарының, өрт қауіпсіздігінің және басқа денсаулық үшін зиянды және өндіріс үшін қауіпті факторлардың пайда болуы.

4.2 Жобалап отырған бөлімдегі техникалық қауіпсіздік ережелері
Аккумулятор телімінде техникалық қауіпсіздік ережелеріне үлкен көңіл бөлген жөн. Себебі адам денсаулығына, қоршаған ортаға тигізер зиандығы көп. Ең біріншіден бұл телімнің жұмыс істейтін жерлерде “техникалық қауіпсіздік ережелер” деген плакаттар іліну керек. Сонымен қатар медициналық жәшік қорапшасы ішінде – бинт, мақта, йод, жгут және тағы басқа сияқты заттар болуы керек.

4.3 Қоршаған ортаны қорғау шаралары
Табиғатты қорғау және табиғат байлықтарын рационалды пайдалану – Қазақстан Республикасының ең бір маңызды экономикалық және социалды міндеті болып табылады. АКМ жұмысшылары аймақтардағы жұмыстардың табиғатқа зиян келтірмес үшін, бақылау жүргізіп отыруға ат салысу керек. Сондықтан әрбір атқарушы жұмысшы өзі орындайтын жұмыстын ретті орындалуына және аймақтардың таза болуына жігерлі күш жұмсау қажет. Әрбір телімдегі істен шыққан майлар мен керосин жұмыстары бар жұмысшылар бұл сұйықтардың аймақтарға төгілмей, өзіне арнайы қойылған қойылымдарға құйылуына бақылау жасау қажет.

4.4 Қаңқа сүйектерінің сынуы. Сыну кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету тәртібі
Сынықтар тері бүтін сақталған жабық сынықтар және сынған жерде ашық жара болатын ашық сынықтар болып бөлінеді.
Жеке, қабаттасқан және ұштасқан сынықтар қатты соққы, қысым, биіктен құлау кездерінде болады.
Нышандары: сынған аймақта шеткі мүшенің деформациялануы, ауыртуы, тіндердін ісуі, шеткі мүше функциясының бұзылуы.

5. Конструкторлық Бөлім
5.1 Бейімді құралды стендті енгізуді негіздеу
Автомобильдің аккумулятор жөндеу кезінде АКБ бұзып жинаған кезде жұмысшының еңбек уақытысын азайту үшін жұмыс еңбегін артыру үшін АКБ пластинасының блогын қысуға арналған бейімді құралды ұсынып отырмын.
Автомобиль жұмыс істеген кезде аккумулятор батареянын клемаларынын күкірт қышқылының себебінен тотықтанады. Тотықтағаннан кейін контактілері нашарлап тоқты өткізбеуі мүмкін. Бұл аккумулятордын өз деңгейінде істеуге кедергісін тигізеді.

5.2 Бейімді құралды пайдалану және оның құрылысы
Бейімді құрал мынандай: бұранды винт, жылжымалы планка, бейімді құрал негізгі қаңқасы және тағы басқа бөлшектер. Ұштағыш арқылы бұраған кезде сатылы винт тартылып қысқыш көмегімен блоктын пластикасын қысады.

6.2 Жөндеуші жұмысшылардың еңбегі мен жалақыларын ұйымдастыру

Дипломдық жобаның 3 бөлімінде есептеп шығару бойынша телімде 3 адам жұмыс істейді, біреуі ІІІ разрядпен, екіншісі IV разрядпен, үшіншісі V разрядпен.
Жұмысшылардың орташа тарифтік разряды мына формула бойына анықталады:

6.3 Материалдар мен қосалқы бөлшектерге жұмсалған шығындарды анықтау
Материалдар мен қосалқы бөлшектерге жұмсалған шығындарды есептеу автомобильдердің жалпы жүрген жолдары және 1000км қашықтыққа шаққандағы ТҚ мен АЖ әрбір түрлері бойынша шығындардың нақтылы нормалары негізінде жүргізіледі.
Материалдарға шығын нормасы ІІ категориялы пайдалану жағдайы үшін белгіленген. Автомобильдер І катенгориялы жағдайларда жұмыс істегенде 0,84 коэффициентін қолдану керек, ал ІІІ категорияда 1,25.

Қорытындылар мен тұжырымдар
Бұл дипломдық жобада №2 Автопаркінің аккумулятор учаскісіне баға берілген. Автомобильдің аккумулятор жөндеу кезінде аккуиулятор батареясын бұзып жинаған кезде жұмысшылардың еңбек уақытын азайту үшін, жұмыс еңбегін арттыру үшін аккумулятор батареясының пластинасының блогын қысуға арналған бейімді құралды ұсынып отырмын. Бұл бейімді құрал қарапайым және пайдалануда сенімді, барлық технологиялық талаптарға жауап береді. Бұл құралдың жасалуы қымбат емес, есептеумен сәйкестілігін растайды.

Қолданған әдебиеттер тізімі
1 Архангельский Ю.А. Охрана труда на предприятиях автомобильного транспорта. Москва, “Транспорт” – 1979.
2 Авдонькин Ф.Н. ТР автомобилей. М. “Транспорт” – 1978.
3 Давидович Л.И. Проектирование предприятий автомобильного транспорта.
4 Корташов В.П. Технология проектирования автомобильного предприятия. М. “Транспорт“ – 1977.
5 Афанасьева А.Л. Гаражи и станции ТО автомобилей. М. “Транспорт” – 1984.
6 Бимебина Н.Ф. ТР автомобилей. М. “Транспорт” – 1978.
7 Клебанов Б.В. Проектирование производственного участка автомобилей предприятия. М. “Транспорт” – 1975.
8 Максимов А.П. организация и планирование работы автомобильного предприятия. М. “Транспорт” – 1982.
9 Суханов Б.Н. ТО и ремонт автомобилей. М. “Транспорт” – 1985.
10 Шадриев В.А. Основы технологии автомобилестроения. М.“Транспорт” – 1982.