Предмет: Қазақстан Республикасының тарихы
Тип: Реферат
Объем: 8 стр.
|
Закрыть
|
Күнбатыс Алашордашылардың тарихи
Жиырмасыншы ғасырдың басында отаршыл орыс империясының қоғамдық өмірінде орын алған әлеуметтік толқулар мен саяси төңкерістер қараңғы қазақ көгіне азаттықтың үміт сәулесін себелеп төге бастаған-ды. Осы тұста Міржақып: «Оян, қазақ!» деп ұрандатса, Ахмет, Әлихан, Халел, Мағжан Алаш туы астынан табылып, жаңа қазақ қоғамын құруға бел буып, білек түре кіріскені тарихтан белгілі. Мүлгіген елді азаттық дүбірі кезіп кетті. Бір кезде елес болған арман шындыққа айналатын шақ туғандай көрінді. Міне, осындай қиял мен елес, үміт пен арман қазақ санасында итжығысқа түсіп жатқан аумалы- төкпелі, аласапыран заманда қоғам тарих сахнасына «Елім!» деген ұлдары мен қыздарын шығарды. Олар қазақ елі келешегінің тізгінін өз қолдарына алуға тиіс еді. Сол дәуірде бірде-бірі шашау шықпай тұтасып тірлік кешіп отырған Ақжайық өңірінің қазақтары еркін өмірге, азаттыққа, теңдікке ұмтылған Ұлы даланың ту ұстаушыларының алдыңғы шебінен көрінгеніне тарих куә.
Аталған жылдың соңында Орал қаласында Батыс өңірінің бес облысынан келген делегаттардың қатысуымен тұңғыш рет қазақ құрылтайы, яғни съезі өткені тарихтан аян. Онда «Қазақ конституциялық-демократиялық партиясы» құрылады. Бұл келешек «Алаш» партиясының алғы шарты, негізі еді. Оған қатысқандар кадеттер партиясының платформасын бір ауыздан қолдап, соның бағдарламасын басшылыққа алғанын дерек көздерінен білеміз.
Ал, 1917 жылы қазақ ұлттық интеллигенциясы, оның алдыңғы қатарлы өкілдері «Алаш» партиясын құрып, соның төңірегіне топтасқанын тарихи деректер дәлелдейді. Осыдан кейін бүкіл қазақ елі аймағында қуатты саяси күшке айнала бастаған «Алашорда» үкіметі ел тізгінін өз қолына ала бастайды.
Сонымен осы сияқты ел ішіндегі дүрбелеңдердің нәтижесінде кеңес үкіметінің тыңшылары Алашордашылардың өз ішіндегі алауыздығын, кейбір офицерлерінің сатқындығын ұтымды пайдаланып кетеді. Нәтижесінде, Батыс Алашорда үкіметінің билігі қырғыз (қазақ) даласын басқару жөніндегі әскери-революциялық комитеттің 1920 жылғы 5 наурыздағы жиналысының қаулысымен тоқтайды.
Міне, үш жылға жуық ел тәуелсіздігі жолында ақ казактармен және кеңес үкіметімен күрескен Жањанша мен Халел Досмұхамбетовтер, Иса Қашқанбаев, Кәрім Жаленов, Беркінғали Атшыбаев, Дәулетше Күсіпқалиев, Салық Омарұлы, Ғабдол-Ғалым Қуанайұлы, Сабыр Сарғожин сынды «Елім!» деген абзал азаматтардың игі істері, көздеген мақсаттары осылайша орындалмай қалды.
Тарих тағылымына терең бойлаған сайын біз бүгінгі тәуелсіз, азат күннің қаншалықты күшке түскенін, қаншама азаматтардың қаны төгілгенін түсінеміз. Ендеше, өткенді оралту, тарихты тірілту, танып-білу, біліп қана қоймай, өскелең ұрпақтың ойына азық, бойына қазық етіп сіңдіру жас ұрпақ үшін тарихи тағылымы мол.
