Предмет: Экология
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 42 стр.
|
Закрыть
|
Экологиялық білім беру
МАЗМҰНЫ
I. МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ КУРСЫН ОҚЫТУДАҒЫ КОНОМИКАЛЫҚ ГЕОГРАФИЯНЫҢ АЛАТЫН ОРНЫ 3
1.1. Географиялық білім жүйесіндегі экономикалық географияның алатын орны және оның зерттеу әдістері 3
1.2. Экономикалық білім берудің негізгі мақсат міндеттері және мектеп географиясының экономикалық мазмұны 9
1.3.Мектептің IX-X сыныптарына арналған «Қазақстан» және Дүние жүзінің экономикалық әлеуметтік география курстары және қазіргі экономикалық білім беру жүйесінің өзіндік ерекшеліктері мен негізгі түсініктер 13
ІІ. ЭКОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢДЕРІ ЖӘНЕ ҚАЗІРГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 18
2.1.Экология ғылымы және оның пайда болуы, қалыптасуы, дамуы 18
2.2.Экологиялық тәрбиенің негізгі мақсат,міндеттері 23
2.3. Қазіргі экологиялық білім берудің креативтік технологиясы 25
ІІІ. Экономикалық география курсындағы экологиялық білім беру жүйесі және оны жетілдіру жолдары 30
3.1. Мектеп география курсындағы экологиялық білімдер жүйесі жіне оны сабақ үрдістерінде пайдалану мәселелері 30
3.3. Географияны оқытудағы еліміздегі өзекті проблемаларды талдау (мысал ретінде Арал, Балхаш) 35
ҚОРЫТЫНДЫ 41
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 42
I. МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ КУРСЫН ОҚЫТУДАҒЫ КОНОМИКАЛЫҚ ГЕОГРАФИЯНЫҢ АЛАТЫН ОРНЫ
1.1. Географиялық білім жүйесіндегі экономикалық географияның алатын орны және оның зерттеу әдістері
Қоғамның қазіргі әлеуметтік тапсырысын орындауда мектеп географиясының қосатын үлесі қоршаған ортаға деген біртұтас көзқарастар жүйесін қалыптастыру және оны бағалай білетін тұлғалық сапаларды тәрбиелеу арқылы көрінеді. Мектепте оқытылатын Қазақстанның физикалық және экономикалық географиясын кіріктіре оқыту, қоғамның жасөспірімдерді өмірге, нақтылы бір аумақта оның географияның ерекшеліктерін ескере отырып, еңбек етуге даярлаудағы сұраныстарынан туындап отыр. Табиғат пен қоғам арасындағы байланыстар туралы білім, орта географиялық білім беру жүйесінің маңызды элементі болып саналады. Жалпы білімді кіріктірудің танымдық және әдіснамалық маңызы зор. Оны географиялық тұрғыда қарайтын болсақ, ол оқушыларда әрбір объектіні себеп- салдарын байланыс негізінде аумақпен байланыстыру және шаруашылық, экономикалық, экологиялық және әлеуметтік саяси тұрғыда баға бере алу біліктіліктерін қалыптастырады.
1.2. Экономикалық білім берудің негізгі мақсат міндеттері және мектеп географиясының экономикалық мазмұны
Экономикалық білім берудің негізгі мақсат міндеттері және мектеп географларға жалпы білім берудегі маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Негізгі дәстүрлі оқу пәндері география, математика, информатика, экономика пәндері арқылы, экономикалық пәндік өзіндік мазмұны бар аспектілер арқылы айқындалады. Қазір жекелеген экономикалық мәдениеттің қалыптасуында негізгі рольді жаңа курстар ойнайды: “ Экономикалық кіріспе”, “ экономика негіздері мен кәсіпкершілік”. Сонда да география бұрынғыдай оқушыларға экономикалық білім беруде қазіргі қоғамның және оның экономикалық даму жүйесінің зерттеулерімен бірге олардың өзіндік географиялық даму ерекшеліктері мен заңдылықтарын айқындайды. Оның басты белгісі- территориялығы. Ол қандай да бір территориядағы әлеуметтік, саяси, экономикалық, экологиялық жағдайлардағы компоненттерді кешенді оқып- зерттеуге мүмкіндік береді. Сондықтан бұл бөлімдердің әрқайсысының өзіндік сипаты болады.
1.3.Мектептің IX-X сыныптарына арналған «Қазақстан» және Дүние жүзінің экономикалық әлеуметтік география курстары және қазіргі экономикалық білім беру жүйесінің өзіндік ерекшеліктері мен негізгі түсініктер
Дәл қазіргі жағдайда жаңа білім арнасы- экономикалық білімді мектеп қабырғасынан бастап, басқа пәндермен қатар оқытқан жағдайда жалпы білім берудің құрамды бөлігі. Сондықтан қазіргі кезде дүние жүзінің көптеген елдердің мектептерінде экономикалық білімді жүйелі де сапалы беруге баса назар аударылуда. Осы кезеңге дейін экономикалық білім жоғары, не арнаулы оқу орнында, соңғы уақытта мектептің жоғары сыныптарында және басқа пәндердің құрамына енгізіліп оқытылып келеді. Атап айтқанда, “табиғаттану” пәнінде – табиғат экономикалық ресурстардың қайнар көзі, экология және экономика арасындағы өзара байланысы, экономика және табиғи орта, “тарих” пәнінде- дүние жүзі елдерінің экономикалық тарихы жалпы тарихтың бір бөлігі, “география” пәнінде- экономикалық аймақтар аспектілері, әр аймақтың экономикасы мен табиғи ресурстарының байланысы, өндіріс айналымы, табиғи ресурстарының орналасуына қарай тиімді пайдалану, салааралық және сыртқы экономикалық байланыстар; бұрын экономикалық білім басқа пәндерде пәнаралық байланысты сақтау негізіне беріліп келді және жеке пән ретінде не білім беру аймағы ретінде қарастырылады. Бұл мәселеге тек соңғы уақытта ғана қолға алына бастады.
Қазақстандағы экономикалық географиясындағы экономикалық білім жүйесі өз өлкеміздің табиғатын, шаруашылығын, халқын, оның экономикалық ерекшеліктері мен проблемаларын кешенді оқып зерттеуге және оның заңдылықтарын айқындауға мүмкіндік береді.
ІІ. ЭКОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢДЕРІ ЖӘНЕ ҚАЗІРГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
2.1.Экология ғылымы және оның пайда болуы, қалыптасуы, дамуы
Экология жас ғылым. Ол 200 жылдан аса ғана пайда болған. Экология сөзін «Естественная история пройсхождения» атты кітабында ең бірінші қолданған неміс биологі Эрнест Геккель (1986 ж.). Экология «ойкос» деген грек сөзі «үй», «баспана» ұғымын білдіреді. Э.Геккелдің айтуы бойынша экология-зоологияның бір тармағы, ал жанды мақұлықтар және оларды қоршаған органикалық және онорганикалық ортамен өзара қатынасты зерттейді. Экология ғылымы жеке пән түрінде биология шегінде пайда болған.
2.2.Экологиялық тәрбиенің негізгі мақсат,міндеттері
Экологиялық нормалардың ережелердің қажеттілігін жастардың мінез-құлқында тәрбиелеу.
Қоршаған ортаға жауапсыздықпен қараушыларға жол бермеу.
Жастардың бойында экологиялық мәдениетін қалыптастыру
а) Әрбір тұлғанын мінез-құлқында
ә) Қоғамдық пайдалы еңбек және еңбек тәрбиесі арқылы айналадағы табиғатты қорғауда, күтуде және жақсартуда.
б) Экологиялық білімді насихаттауда.
в) Ең алғашқы кәсіби еңбекте.
Экологиялық тәрбие еңбек тәрбиесімен байланысты өйткені өндірістік іс-әрекеттің барысында адам қоршаған ортаға тікелей әсер етеді.
2.3. Қазіргі экологиялық білім берудің креативтік технологиясы
Қазіргі кезеңде әр түрлі елдер арасында ақыл-ой ресурстарының сапасына деген бәсекелі күрес белең алды. Қоғамымыздың әлеументтік, экономикалық, саяси, мәдени салаларында болып жатқан терең өзгерістер Республика білім беру жүйесіне де ықпал етпей қалмады. Оқыту мазмұнын жетілдіруде, мектептегі оқыту ісін оқушылардың жеке ерекшеліктері мен қызығуын ескере отырып ұйымдастыруға жан-жақты мүмкіндік туды.
ІІІ. Экономикалық география курсындағы экологиялық білім беру жүйесі және оны жетілдіру жолдары
3.1. Мектеп география курсындағы экологиялық білімдер жүйесі жіне оны сабақ үрдістерінде пайдалану мәселелері
Географиядағы оқыту әдістемесіндегі экологиялық білім беруді жалпы мектептердің әр бір кластарына арналған немесе курстар бойынша жүргізілетін пән кіргізілуі керек. Бұрынғы уақытта жалпы экологиялық білім көтеріле қоймағаны өздеріңізге мәлім. Ал қазіргі уақытта яғни бүгінгі таңда нақты және маңызды бөлек пән ретінде немесе пән аралық байланыстар ретінде пайдалану мектептер үшін өте қажетті және керек. Мектеп қабырғасында сыныптарға нақты мысалдар келтіре отырып қарасақ экологиялық білім беру қазіргі уақытта материал жеткілікті.
3.3. Географияны оқытудағы еліміздегі өзекті проблемаларды талдау (мысал ретінде Арал, Балхаш)
Сонымен экология оның ішіндегі дүниежүзінің экологиясын сөз ететін енді өз елімізге көз салып тоқтаса кететін болсақ, еліміздегі экологиясы алаңдатып отырған негізгі аймақ Арал.
Арал теңізінің кешегісі, бүгінгісі және ертеңі туралы көп айтылып, көп жазылып жатыр. Мәселені бүгін шешпесек, ертең шешеміз немесе келешек шешеді деп көп айтамыз. Олай болса біздің келешегіміз мектеп қабырғасында отырған мына сіздерсіздер! Арал апаты деген жан түрлерін сөз бірден пайда болған жоқ. Өйткенге бір сәт көз тастап кетейінші. Арал теңізінің тартылуына желіп соққан жағдайлардың бірі, Амудария мен Сырдария өзендерінің суларын жол – жөнекей бұрып алып, халық шаруашылығының түрлі салаларына ысырапсыз көп жұмсаудан болды деп айтсақ қателеспейміз. Өзбекстан мен Қазақстан жерінен өтетін екі өзен мыңдаған жылдар бойы өзінің табиғи ағысымен ылғи да Арал теңізі арнасының толып тұруына ықпал тигізіп келгені мәлім.
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен біздің ата – бабаларымыз - Майқы би, Бәдібке би, Төле би, Қаз дауысты Қазыбек би табиғатты, туған жерді қорғауға үндесе, ақындар мен жыраулар табиғатты аялап жырына қосқан.
Кезінде қазақ даласын жаяу аралап оның байлығын әлемге паш еткен геологиялық зерттеулердің атасы академик Қ.Сатпаев бір сөзінде «Туған жердің тағдыры толғатпаған, жаны тебіреніп ол туралы ойланбаған жігітті қайтіп азамат дейміз? Туған жердің қара тасын мақтап өте білмеген азамат бөгде жердің алтын тасында мақтап жарытпас» деп түйсе, ол өзінің зерттеушілік қабілетімен Ресей георграфиялық қоғамның толық мүшесі болған жихангер, ағартушы Ш.Уалихановті терең толғанған.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Методика обучения география в школе М: 1997г. 61-75 стр.
Кучер экологический образования
География в школе 1900 г. №1, 12 лист.
Гладкий Дүние жүзінің экономикалық және әлеуметтік геогрфиясы Алматы мектеп 2001ж. 212 бет
Максоковский География культура М:1958г. 358-360стр.
География в школе 2001г. №4
География в школе 1999г. № 2
«Изучение окружающей среды школьной географии»
Н.Н.Моисеев экология и образования М: «Юнисам» 1996г.
География в школе 1990г.№1, 82 стр.
Қазақстан мектебі 2004ж. №7 «Экологиялық білім қалыптасуының негіздері мен тәжірибиелері»
