Предмет: Нарық
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 27 стр.
|
Закрыть
|
Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығының және бағалы қағаздарды инвестициялау жағдайын зерттеу
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Қаржылық инвестициялардың сипатының теориялық аспектілері 5
1.1 Бағалы қағаздар және бағалы қағаздар табыстығының түсінігі 5
1.2 Акцияның және облигацияның табыстығы 8
1.3 Бағалы қағаздарды инвестициялаудың шетел тәжірибесі 12
2 Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық белгілері 14
2.1 Қазақстанның бағалы қағаздарының инвестициялық тартымдылығының ерекшеліктері 14
2.2 «КазТрансОйл» акционерлік қоғамының инвестициялық белгілері 16
2.3 2004 – 2006 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар инвестицияларын талдау 18
3 Бағалы қағаздарды инвестициялау проблемалары және оны шешу жолдары 20
3.1 Бағалы қағаздарды инвестициялауды реттеу және дамыту жолдары 20
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 25
Қосымша 27
Кіріспе
Бағалы қағаздар нарығының дамуы оң тенденциялармен және ұзақ мерзімді базалық факторлар жүйесінің бірқалыпты жағдайының сақталуының фонында, оның ішінде курс айырбастаудың тұрақты динамикасында және инфляцияның төменгі дәрежесінде болады.
Бүгін бәріне түсінікті экономиканың негізгі салаларын дамытпай Қазақстанның болашағы жоқ. Инвестициясыз экономиканы дамыту мүмкін емес. Инвестициялық сұранысты белсендіру, экономиканың құрылымын қайта құру, оны түбегей техникалық жаңарту, тиімді техникалық институттарды жасау, ішкі нарықты қорғау, экспортқа көмек беру – бұның бәрі жасалатын реформаның негізі болуы керек. Көптеген онжылдар бойы Қазақстанда негізінен қаржылық нарықта, оның инфрақұрылымы да: коммерциялық және инвестициялық банктер, биржалар, сақтандыру қорлары және т.б. болған жоқ. Елімізде өнім шығарушылар арасында бәсеке болған жоқ, оның ішінде қоғамдық прогрессті қозғаушы қаржылық бәсекеде болған жоқ.
1 Қаржылық инвестициялардың сипатының теориялық аспектілері
1.1 Бағалы қағаздар және бағалы қағаздар табыстығының түсінігі
Қаржылық инвестиция – бұл болашақта пайда табу мақсатында қаржылық құралдарға салынған қаражаттар, онда басты рөлді бағалы қағаздар атқарады.
Бағалы қағаздың документсіз формасы – бұл бағалы қағазға меншік құқығын дәлелдейтін есеп жазуы.
Бағалы қағаздың документті формасы – бұл бағалы қағаздың қағазды формасы, онда нақты эмиссияның бағалы қағаз түрінің сәйкес реквизиттары бар. Бағалы қағаздарды документті формада шығару сертификаттарды жасау арқылы эмитент жолымен жүргізіледі. Олар бағалы қағаздар және нарықтық қор бойынша мемлекеттік комиссия талабының есебімен шығарылады.
Қазақстандағы жұмыс істейтін заң бойынша нарықтық қорда бағалы қағаздардың мынандай түрлері шығып, айналымға түсуі мүмкін:
1.2 Акцияның және облигацияның табыстығы
Табыс – ақшалық бірлікпен өлшенетін, түскен табыспен шығыс арасындағы айырым. Табыстылық – пайызбен бағаланатын, табыстың шығысқа қатынасы.
Акцияны инвестициялау қаржылық инвестицияның бір түрі болып табылады, яғни табыс алу үшін ақшыны қаржылық активке салу. Акцияға салымдар табысты деп есептеледі, егер табыс ортанарықтықтан жоғары болса. Бұл табыстың құрылымы дивидендтер және құнның өсу курсы болып табылады.
Бағалы қағазды ұстаушы бола тұрып, инвестор акция бойынша дивиденд алуды ғана күтеді, яғни бағалы қағаз бойынша ағымды төлемдер. Дивиденд мөлшерін анықтаушы факторлар оның төлем шарттары, директорлар советінің шешімі немесе акционерлерді жиналысының шешімі бойынша таза пайданың салмағы және оны тарату пропорциясы.акцияны жүзеге асырғаннан кейін оны ұстаушы екінші құраушы табысты ала алады, яғни құнның курстың өсуін. Бұл табыс сату құнымен сатып алу құнының айырымы ретінде есептеледі.
1.3 Бағалы қағаздарды инвестициялаудың шетел тәжірибесі
Бағалы қағаздар нарығы Ресейде 10-12 жыл бұрын қалыптаса бастады. РФ БҚН пайда болуы экономикалық емес жағдайлардан туды, бұл оның батыстық модельде құрылуын әкелді. Бірақта әлемдік бағалы қағаздар нарығының бір құраушы бөлігі болғандықтан, РФ нарықтық қорының өзінің ерекшеліктері бар.
Біріншіден, ресейдің бағалы қағаздар нарығы ұзақ уақыт бойы спекулятивтік операцияларды жүзеге асырушы механизм болды, сондықтан қазір сату көлемінің құрылымының мәнді бөлігі таза спекулятивті болып отыр.
Сонымен қатар, ресейлік бағалы қағаздардың өте төмен өтемшілдігін айта кету керек, яғни оның екінші нарығы мүлдем жоқ. Сонда да, екінші нарықта акцияларды сату көлемі үнем, қарқынды өсуде. Ресейдің өтемшіл бағалы қағаздары болып өндірістік сферадағы, экспортқа бағытталған кәсіпорындардың акциялары табылады. Ұйымдастырылған нарықта 200 ресейлік компаниялардың акциялары айналымда жүрседе тұрақты келісімдер бірнеше эмитетнт шеңберінде ғана жүргізіледі.
2 Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық белгілері
2.1 Қазақстанның бағалы қағаздарының инвестициялық тартымдылығының ерекшеліктері
Бірақта әлемдік бағалы қағаздар нарығының бір құраушы бөлігі болғандықтан, Қазақсатан республикасының нарықтық қорының өзінің ерекшеліктері бар.
Біріншіден, қазақстандық бағалы қағаздар нарығы ұзақ уақыт бойы спекулятивтік операцияларды жүзеге асырушы механизм болды, сондықтан қазір сату көлемінің құрылымының мәнді бөлігі таза спекулятивті болып отыр.
Сонымен қатар, қазақстандық бағалы қағаздардың өте төмен өтемшілдігін айта кету керек, яғни оның екінші нарығы мүлдем жоқ. Оған қарамастан, екінші нарықта акцияларды сату көлемі үнем, қарқынды өсуде. Қазақстандық өтемшіл бағалы қағаздары болып өндірістік сферадағы, экспортқа бағытталған кәсіпорындардың акциялары табылады. Ұйымдастырылған нарықта 50 қазақстандық компаниялардың акциялары айналымда жүрседе тұрақты келісімдер бірнеше эмитент шеңберінде ғана жүргізіледі.
2.2 «КазТрансОйл» акционерлік қоғамының инвестициялық белгілері
АО «КазТранОйл» - бұл қазақстандық мұнай-газдағы ең инвестор тартымды кәсіпорындардың бірі.
АО "КазТранОйл" компаниясы Қазақстандағы мұнай-газ кәсіпорындарының ең ірісі болып табылады. Компанияның менеджменті кәсіпорынның белсенді дамуына бағытталған. Ол негізгі қорды жаңартуда, жаңа өндірістерді дамытуда көрінеді, сонымен қатар лперациялық шығыстарды төмендетуде көрінеді. Компанияның өндірісті жаңарту проектілерінде полистиролды өндірске енгізу, каучук шығару, полипропилен шығаратын завод салу болып табылады.
2.3 2004 – 2006 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар инвестицияларын талдау
Соңғы уақытта қазақстандық бағалы қағаздар нарығында біршама оң өзгерістер бар, мысалы қазақстан компанияларының 30 – 40 пайыз акциялары ішкі нарықта. Сонымен қатар қазақстан компанияларының АДР, ГДР-3 деген қаржылық инструменттерді шығару қызығушылықтары туып отыр, оның мақсаты шетел капиталын тарту. 2006 жылдың нәтижесі бойынша акция инвестордың ең табысты салымы болып табылатындығы көрсетілді. РТС индексі – акция нарығының негізгі индикаторы – бір жылдың ішінде 57,3% өсті. Басқаша айтқанда 59 акциядан тұратын портфель бір жарым есе өсті. Акциялардың өсуінің негізі 2006 жылғы ІВТ-тың 6,8% өсу болды.
3 Бағалы қағаздарды инвестициялау проблемалары және оны шешу жолдары
3.1 Бағалы қағаздарды инвестициялауды реттеу және дамыту жолдары
Бағалы қағаздарға салымдарды реттеу облысындағы басты стратегиялық мәселе бағалы қағаз нарығының ережелерін барлық субъектілер сақтауы керек. Бұл басты макроэкономикалық функцияны, яғни бос қаражаттарды экономиканың дамуына және халық үшін тұрақты жинақтаушы табысты құралды қалыптастыру үшін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік реттеу органдары әртүрлі әдістер мен принциптерді пайдаланады. Реттеу әдістері төмендегідей бөлінеді:
Қорытынды
Кез келген бағалы қағаз инвестициялық сапасының жиынтығымен анықталады, олар табыстылық, сенімділік және өтемшілдік. Олар эмитенттің қаржылық жағдайына тәуелді. Ол фундаментельді және техникалық талдау көмегімен анықталады. Табыстылық алынған нәтиженің шығысқа қатынасы арқылы анықталады. Табыстылық бұл инвестицияның нәтижесінің көрсеткіші, табыстылықтың мәні негізінде қаржылық нарықтағы операциялардың тиімділігін салыстырады.
Сенімділік нақты бір бағалы қағазға салымның қауіпсіздігін көрсетеді. Бағалы қағаздың сенімділігі қаншама жоғары болса, соншама табыстылық төмен болады. Нақты бір бағалы қағаздың сенімділігі туралы оның рейтингі бойынша бағалауға болады.
Бағалы қағаздың өтемшілдігі дегеніміз тез және бағасының шығынысыз ақшаға аударылуы. Өтемшілдіктің негізгі көрсеткіштері сатылу көлемі мен спрэд шамасы болып табылады.
Осы курстық жұмыста бағалы қағаздардың инвестициялық тартымдылығын бағалаудың әртүрлі аспектілерін қарау болып табылды: акция мен облигация үшін табыстылықты есептеу формуласы, облигацияның табыстылық деңгейіне жабу уақыты мен пайыздық ставканың әсері; тиімді және сенімді бағалы қағаздар қарастырылды, сонымен қатар өтемшілдік дәрежесіне әсер ететін жағдайлар қаралды. Бір уақытта сенімді, табысты және өтемшіл болатын бағалы қағаздарды табу мүмкін емес. Салымның нақты бағыты инвестор өзінің қандай мақсат көздегендігіне байланысты. Бір бағалы қағаздың мүмкіншілігі болмай жатқан кезде, басқа бір бағалы қағаз сол мақсаттқа жетуші қағаз болып табылуы мүмкін. Мұндай портфелдерді бір бағалы қағаздар жоғары табыстылығымен және жоғары тәукелімен, ал бір бағалы қағаз төмен табыстылық және тәуекелмен ерекшеленеді.
Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық сапасы оның төмен өтемшілдігімен ерекшеленеді.
