Құқықтық сана: ұғымы, құрылымы және түрлері
Құқықтық нақтылыкты, кұкықтық және құкык жүйесінің дамуына ыкпал ететін факторларды ерекше түрде тану құқыктық сана болып табылады. Моральмен, дінмен, өнермен, ғылыммен қатар, құкықтық сана қоғамдык сананын нысаны болып саналады, оның өмір шындығын көрсететін өзіне тән ерекше объектісі бар.
Құқықтық сана дегеніміз, адамдардың қолданылып жүрген және тілек ететін құқыққа көзқарасын білдіретін түсініктер мен сезімдердің, бағалар мен мақсаттардың жиынтығы. Мысалы, азаматтардың жаңа заңға мақұлдау немесе жақтырмау, нормативтік құкықтық актінің жобасы жөнінде пайымдау және т.б. түріндегі әсері.
Құқыктық сананың құбылмалы элементі көніл күйі болып табылады, өйткені ол өзгеріп отырады, құқықтық идеяларды таратудың кемегімен иландыру мен көтермелеуге сәйкес келетін саналы әсерге бейім болуы мүмкін.
Адамдардың дағдысына, олардың тұрмыс салтына енетін нәрсе құқықтық сананың белгілі бір әдет-ғұрыптар мен дөстүрлерді сақтауға байланысты тұрақты элементтерін айқындайды. Қылмыстык, қылмыстық атқару, әкімшілік, сондай-ак азаматтық кұқықта сол заңдарға қоғамдық құқықтык сана арқылы және оның мақүлдауымен адамдардың әдет-ғұрпымен енгізілген кінәден арылу туралы, зиянды жуып-шаю туралы, моральдык нұксаннын орнын толтыру туралы ережелер кездесетіні анық.
Пайдаланылған әдебиеттер
А. Ибраева, Г. Әлібаева, Қ.Айтхожин «Құқықтану» Алматы 2006 ж.
Баянов «Мемлекеттік құқық негіздері» Алматы 2003ж.
Құнқожаев «Құқық негіздері»