Предмет: Құқық
Тип: Дипломдық жұмыс
Объем: 86 стр.
|
Закрыть
|
Мемлекет механизмі ұғымы, құрылымы
Жоспар
Кіріспе 3
1 Мемлекеттік механизм және мемлекеттік аппарат ұғымдары, элементтері 7
2 Мемлекеттік органдар ұғымы, белгілері, ұйымдастырылу, қызмет ету қағидалары 27
3 Мемлекеттік қызмет, оның түрлері 42
Қорытынды 83
Қолданылған әдебиеттер тізімі 86
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Егемен ел атанған Қазақстан Республикасы құқықтық мемлекет құру үшін мемлекеттік органдарда кәсібилік, демократиялық қағидаларын ұстану керек. Кәсібилік қағидасына сәйкес мемлекеттік қызметкер кәсіби даярланған маман болуы тиіс. Мемлекеттік қызметкерлердің кәсібилігі және этика мәселесі мемлекет құрылған сәттен бастап әрдайым күн тәртібінде тұратын мәселелердің бірі.
Қазақстан Республикасының Президентінің жолдауында көрсетілгендей жаңа кадр саясатын жүргізу, жаңа басқару тобын құру, мемлекеттік органдарды еліміздің бүгіні мен болашағына қызмет жасайтын кадрлармен қамтамасыз етуді талап етеді.
Осыған сәйкес дипломдық жұмысымның міндеті:
1. Мемлекет миханизмінің құрылымының жұмысын ашып көрсету;
2. Мемлекет органдарына жалпы сипаттама беру;
3. Мемлекеттік қызметті жүзеге асыру жолдарын көрсету;
4. Қазақстан Республикасындағы органдардың қызметіне, олардың
ұйымдастырылу қағидаларына жалпы сипаттама беру болып табылады.
Осы зеттеу жұмысымды екі бөлім, алты тараудан құрап жаздым. Мынадай бөлімдерге бөліп қарастырдым: кіріспе; жұмысымның 1-тарауында-мемлекет механизмі ұғымы, құрылымы; 2-тарауда – Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік органдардың демократиялық қағидаларға сәйкес құрылуы, қызмет ету жағдайлары; қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімі.
Мемлекеттік механизм, аппарат, органдар туралы көптеген шетелдік және Қазақстандық заңгер ғалымдардың еңбектері, мақалалары бар - Баянов Е, Табанов С.А, Жоламанов, Булгаков, Т.Н. Радько, В.Н.Храпонюк, М.Н. Марченко, М.И.Абдулаев, т.б. Осы еңбектердегі және нормативтік құқықтық актілер (ҚР Конституциясы, ҚР Президенті, ҚР Парламенті, ҚР Үкіметі, Сот төрелігі және судьялардың мәртебесі, т.б. заңдар).
Дипломдық жұмыста – мемлекеттік билік, ( Мемлекеттік механизмнің ерте замандағы, ортағасыр мен буржуазиялық замандағы тарихи ерекшеліктерін) Ресей, АҚШ, т.б. шетелдегі мемлекеттік органдар қызметінің ерекшеліктеріне мысалдар келтірдім. Қазақстандағы мемлекеттік билік тармақтарының қазіргі қызмет ету жүйесіне, «мемлекеттік қызмет», «Сыбайлас жемқорлықпен күрес» заңдарына тоқталдым.
1 Мемлекеттік механизм және мемлекеттік аппарат ұғымдары, элементтері
Мемлекеттің көп қырлы қызметі өзінің сипаты мен табиғаты, тікелей бағыты мен қалыптасу бағыттары, функциялары мен өкілеттіктері, жұмыс нысандары мен әдістерімен ерекшеленетін әр түрлі мемлекеттік құрылымдар жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Олардың комплексті пайдалану мемлекет мұқтажын қанағаттандыруға, олардың алдында тұрған міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
Мемлекеттік билікті, оның қызметі мен міндеттерін іске асыру үшін белгілі бір механизм қалыптасады. Мемлекеттің міндеттері мен қызметтері іске асырылатын органдар жүйесін мемлекет механизмі дейміз.Мемлекет механизмі мынадай бөліктерден тұрады: мемлекеттік аппарат, мемлекеттік ұйым, мекеме, мемлекеттік кәсіпорын, ақша – қаржы қоры.
Сөйтсе де, мұндай бірлік туралы ережені талдап, түсіндіре келіп, биліктің салыстырмалы түрде үш дербес әрі тәуелсіз тармақтарының (заң шығарушы, атқару, сот) бар екендігін ескере кеткен артық болмайды. Олар бір бірінен оқшауланған, әр түрлі нақтылы міндеттерге акцент жасайды, және түрлі істермен айналыса отырып, тек өздеріне ғана тән қызмет нысанын пайдаланады. Бұл факт билікті бөлу теориясында (Д.Локк, Ш.Л.Монтескье, Т.Джефферсон және т.б.) негізделген, бұл теория қазір күннен күнге кеңінен қолданыс табуда. Бүгінде оның ережелері мен қағидаларын әлемнің көптеген елдері конституциямен бекітіп берді. Барлық биліктің бір органға немесе бір лауазымды тұлғада шоғырлануына қарсы екендігін айтып, оны мемлекет механизмінің үш тармағының арасында бөлудің пайдасына аргументтерін келтіре отырып, билікті бөлу теориясы: 1) олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы өзара іс-қимыл жасауының қажеттілігін ; 2) бір биліктің басқа билікті функциясын орындау жолымен алмастыруына жол бермейді; 3) билік құрылымдарының өзіндік балансын белгілеуді бекітеді.
Мемлекеттік аппарат құрылымына және оның қалыптасуына түрлі тарихи, мәдени, экономикалық, саяси және басқа да факторлар әсер етеді. Қоғам дамуының әр сатысында мемлекеттік аппарат алға қойған нақты мақсат пен құрылымына қарай мемлекеттік аппарат пен органдары өзгеріп отырады. Демократиялық құқықтық қоғамда мемлекет оның органдары мемлекетті құқықпен камтамасыз етіп адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын , жалпы қоғам қауіпсіздігін камтамасыз етеді.
Мемлектеттік аппараттың маңызды құрылымының бірі – Мемлекеттік орган. Әр орган жеке бір маңызды қатаң тәртіппен жұмыс істеп, заңмен қадағаланады.
Мемлекеттік органдар басқа мемлекеттік емес, қоғамдық-саяси ұйымдардан айырмашылығы төмендегідей бірнеше белгілермен көрсетіледі:
Біріншіден, мемлекеттік орган қызметі мен конститутциясында және заңдарында көрсетілген бірегей қағидаға негізделген.
2 Мемлекеттік органдар ұғымы, белгілері, ұйымдастырылу, қызмет ету қағидалары
Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны. Мемлекеттің органы мемлекет механизмінің «алғашқы клеткаларының» бірі болып табылады. Мұндай органдардың жиынтығы мемлекет механизмінің басты буынын құрайды. Мемлекеттік органның өзіне тән сипаты мен белгісі анықталған жағдайда ең алдымен оның мемлекеттің құрылымдық компаненті екендігін негізге алу қажет. Сондықтан мемлекеттің жалпы сипаты (егемендігі, өктемдігі, мемлекеттік аумақ шегіндегі қызметінің жалпы сипаты, адамдардың мемлекетке азаматтық тиістілігі негізінде жалпы халықты қамту) мемлекеттік органдардың сипаты өзінің белгісін түсіреді, олардың әрқайсысында өзгеше ұйғарылады. Тұтас нәрсенің бір бөлігі ретінде (мемлекет және оның механизмі) мемлекеттік органда қандай жағдайда да тұтастық сипаты болады. Оның қандай құқықытары болса да, құзыреті басқа құрылымдардың құзыретінен қалай ерекшеленсе де, мемлекеттің атынан, билікті жүзеге асыру құралдарының бірі ретінде қызмет ететіндігі маңызды.
3 Мемлекеттік қызмет, оның түрлері
Мемлекеттік қызметшілер әкімшілік құқықтық субьектілері ретінде демократия мен құқық негізінде экономика, әлеуметтік-мәдениет және әкімшілік - саяси аяларын басқару, Қазақстан мемлекеттілігінің нығайту және қоғамды реформалау сияқты міндеттерді шешуде аса маңызды рөл атқарады. Елімізде қоғам мен мемлекет өмірінің барлық аяларында жүргізіліп жатқан қайта құруға байланысты түбегейлі өзгерістер мемлекеттік қызметшілерге қойылатын жаңа талаптар туғызды. Нарықтық қатынастарға көшу жағдайында мемлекеттік аппараттың - қызметі нарықтық реформаларды жүзеге асырудың міндеттеріне толығынан сай келмейтін болғандықтан мемлекеттік қызметті реформалаудың қажеттілігі пайда болды. Реформалаудың мақсаты қазіргі және келешектегі саяси және экономикалық жағдайларда жұмыс істей алатын қабілеті жаңа үлгідегі мемлекеттік аппарат, жоғары кәсіби білікті, құзыретті, тиімді және тәртіпті аппарат құру. Бұл міндетті шешу мемлекеттік қызметшілердің тиісті әкімшілік-құқықтық мәртебесін белгілеуді де қамтиды.
Қазақстан Республикасының заң шығарушы билік органы.
Мемлекеттік билік заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөлу – бұл Қазақстан Республикасының құқықтық мемлекет ретіндегі қызметінің ең басты қағидасы. Ол Қазақстан Республикасының Конституциясында былай анықталған: Республикада мемлекеттік билік біртұтас, Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну қағидасына сәйкес жүзеге асырылады. Билікті тармақтарға бөлу мынаған негізделген: мемлекет заңдарды қабылдауға, оларды орындауға және төрелігін жүргізуге (адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғау, осы ережені бұзғандарға жаза қолдану, заңдарды қолдауға байланысты іркілісті, қақтығысуды және басқа өзекті мәселелерді шешу). Былайша билікті бөлу табиғи туынды. Бірақта, мұның басқа да жақтарының бар екендігін ұмытпауымыз керек, мәселен, оның саяси тұрғысы. Демократияны сақтап, қамтамасыз ету үшін мемлекет қызметінің үш бағытын әр түрлі үш мемлекеттік органдардың арасында бірдей бөліп, билікті бір адамның, органның қолында шоғырландырылмайтындай етіп ұстап тұратындай ету.
Қорытынды
Мемлекет қоғамның саяси ұйымының бір түрі ретінде мемлекеттік биліктің арнайы органы көмегімен қоғамды басқаруға құрылған. Мемлекет органдарымен мемлекеттің жүйесі арқылы мемлекет құрылымы мен мақсаттарын жүзеге асыратын бірден-бір орган мемлекет аппараты болып табылады.
Қорыта айтар болсақ мемлекет механизмі түсінігімен қатар, теория және практика жүзінде мемлекеттік аппарат түсінігі де кеңінен пайдаланылады. Әрине, бұл түсініктердің ара қатынасы туралы мәселе туады. Мазмұны жағынан бір-бірімен өте жақын және көп жағдайда бір-біріне сәйкес келгенімен, алайда олардың айырмашылықтары да бар.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
I. Нормативтік құқықтық актілер.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995ж 30 тамыз
2. «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеруер мен толықтырулар енгізу тралы» 2007жыл 21 мамырдағы № 254 ҚР Заңы.
3. «ҚР Мемлекеттік қызмет туралы» заңы
4. «Сыбайлас жемқорлықпен күрес» заңы.
II. Оқулықтар.
1.Актуальные проблемы теории права курс. Лек.Под.Ред. А.Г.Хабибуллина. Уфа , 1995
2.Ашитов З.О. «Қазақстан Республикасының құқықтық негіздері». Алматы «Жеті Жарғы» 2003 жыл.
3.Ашитов З.О. «Егемен Қазақстанның құқығы». Алматы «Жеті Жарғы» 2003 жыл.
4.Алексеев С.С.Общая теория право. Курс в 2 тт М., 1981, 1982
5.Абдулаев.М.И. Теория государства и право.Питер 2003
6.Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы 2004 жыл
7.Булгакова Д.А. Теория государства и право. Учеб.пособие Алматы 2007
8.Баянов Е. «Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері». Алматы 2003 жыл.
9.Венгеров А.Б. Теория государства и право. Москва., 2000
10.Гайман – Черновюк В.И. Очерк теории государства и права. М., 1996
11.Жоламанов К.Д. «Мемлекет және құқық теориясы». Алматы «Эверо» 2004
12.Ибраева А.С. Общая теория государства и право. А., 2000г
13.Ибраева А.С. Ибраев Н.С.Теория государства и право. Учеб.Пособие Алматы «Жеті Жарғы»; 2003 г
14. Иеринг Р. Фон. Борьба за право. М.: Феникс, 1991. С.64.
15.Коваленко А.И. Теория государства и право. Москва 1994г
16.Курс лекций по теории государства и права. Под.ред .А.В.Малько., Саратов 1993 г
17.Курс теории государства и права. Под. ред. И. П. Марова., Тюмень 1994
18.Лазарев В.В. Теория государства и право. Москва 1992
19.Ливишиц Р.З. Теория право. Москва 1994
20.Матузов.Н.И.,А.В.Малько «Теория государства и право .Москва. Юристь 2005
21.Нерсесянц В.С. Теория государства и права. Москва., 2001.
22.Общая теория государства и права. Курс лекций .Под.ред. Б.К.Бабаева.,Новгород 1993
23.Общая теория права и государства. Под.ред. В.В.Лазарева., Москва 1996
24. Радько Т.Н. Теория государства и права: Учебник для вузов. М.:
Академический Проект, 2005 . С.220-221
25.Сырых В.М. Теория государства и права. Учеб. Былина 1998
26.Спиридонов Л.И. Теория государства и права. Москва 1999
27.Табанов С.А. «Салыстырмалы құқықтану негіздері». Алматы «Жеті Жарғы» 2003жыл.
28.Теория государства и права.Под.ред. в.М.Королский., Москва 1997
29.Теория государства и права.Курс лекций под.ред.И.И.Матузова.,Москва 1999
30. Теория государства и права. Курс лекций/Под ред. Н.И.Матузова и
А.В.Малько.-М.: Юристь, 1997.С.103-104.
31. Теория государства и права. Курс лекций/Под ред. М.Н.Марченко.-М.:
Издательство «Зерцало». 1998. С.122-129.
32.Теория государства и права. Под.ред. Н.А.Катаева Уфа 1994
33.Теория государства и права.Под.ред. Г.Н.Манапова Москва 2000
34.Храпанюк В.Н. Теория государства и права. Москва 2000
35.Черданцев А.Ф. Теория государства и права. Курс лекций Екатеринбург 2000
36.Чиркин «Государственой управление»
37.Чиркин «История гасударста зарубежных стран»
III. Баспа сөз материалдары.
1. Заң және заман. 2006 № 2
2. «ҚР-ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы». Егемен Қазақстан №36 7 ақпан 2008 жыл.
3. Нұртазин М. Мемлекеттік қызмет: жауапкершілік арта бермек. Орал өңірі. 2005. 16тамыз
4. Парламент жаршысы, 1999, №12, Егемен Қазақстан, 2005, 9-шілде.
5. Абдулпаттаев С. «Орталық Азия мемлекеттерінің Одағын құру бастамасының маңызы». Ақиқат, 2005, № 5
6. Абдулпаттаев С. «Қазақстан – Қытай қарым – қатынастары». Ақиқат, 2004, № 8
7. Арыстанбекова А. Әлемге әйгілі. Егемен Қазақстан 2001 жыл 2 наурыз
8. Иманбекова Б. «Қазақстандағы ғылыми – техникалық саясат». Саясат, 2005, № 9
9. Қарасаев Ғ. «Еуразиялық бірлестік және қауымдастық». Қазақ тарихы, 2003, № 4
10. Мұхамеджанов М. «Мәдениет саласын аймақтық басқарудың кейбір мәселелері». Саясат, 2006, № 5
11. Назарбаев Н.Ә.Қазақстан жаңа ғасырда әлемдік даму үрдістерінен кенже қалмауы тиіс. Дипломатия жаршысы. 2000 жыл, №3, 11 бет.
12. Нұрақым Р. «Қазақстан мен Ресей қарым – қатынастарының жаңа буыны». Ақиқат, 2004, № 1
13. Сұлтанәлі Г. «Әлемдік саясат аясындағы ұлттық мүдделер». Саясат, 2004, № 4
14. Тоқаев Қ. «Ынтымақтастыққа он жыл» Егемен Қазақстан 2002 жыл 2 наурыз
15. Тоқашбаев М. НАТО және Қазақстан. Астана ақшамы 1999 жыл 20 мамыр.
16. Шойынғазин С. Өңі өзгерген НАТО. Егемен Қазақстан 2002 жыл 28 желтоқсан
17. Сұлтанәлі Г. «Әлемдік саясат аясындағы ұлттық мүдделер». Саясат, 2004, № 4
