Предмет: Экономика
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 22 стр.
|
Закрыть
|
Аралас экономиканың мәнін ашып, қалыптасуына
Жоспар
Кіріспе 3
I АРАЛАС ЭКОНОМИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ-ӘЛЕМЕТТІК БАҒЫТТАҒЫ ҚОҒАМНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗІ 4
1.1 Жаңа шаруашылық жүргізу жүйесі қалыптасуының алғы шарттары мен жағдайлары 4
1.2 Аралас экономиканың қалыптасу тегін ашатын шын мәніндегі алғы шарттары 7
II АРАЛАС ЭКОНОМИКА: ҚАЛЫПТАСУ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ 9
2.1 Аралас экономика қалыптасуының материалдық-техниклық негізі 9
2.2 Аралас экономика: мазмұны және негізгі белгілері 12
2.3 Аралас экономикада нарықтық қатынастардвң жасаудың жолы 18
Қорытынды 21
Пайдаланылған әдебиеттер 22
Кіріспе
Аралас экономика экономикалық өмірдің нашарлауын жалпы сауықтардың нақтыланған алып жүйесі болып табылады. Аралас экономика- бұл нарық , бұйрық, дәстүр элементтерімен бірге болатын экономика.
Аралас экономика мынаны көрсетеді: батыстағы нарық экономикасы өндірістен шектелген жұмысшы күшін қабылдайтын шағын бизнессіз және экономикада тепе-теңдік пен қоғамда тұрақтылық қамтамасыз ететін мемлекеттік кірісушіліксіз өмір сүре алмайды.
Адамзат тіршілігінде нарыққы өту жағдайы біркелкі болуы мүмкін емес, өйткені, түрлі негіздер меншіктің түрлі формаларын қабылдауға мәжбүр етеді, яғни, бұл түрлі саладағы капиталдың мөлшеріне байланысты. Сондықтан нарықтық қатынастарға көшу, ұжымдық меншікке алу, кооперациялау, жекелей еңбек ету және т.б. сияқты формаларда жүзеге асады. Бұл тұста форма нақты жайға байланысты. Осыған меншік иелерінің қаржылары біріктірілетін өндіріс орындарының, мекемелердің формалары да әрқилы айырмашылықта болады.
I АРАЛАС ЭКОНОМИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ-ӘЛЕМЕТТІК БАҒЫТТАҒЫ ҚОҒАМНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗІ
1.1 Жаңа шаруашылық жүргізу жүйесі қалыптасуының алғы шарттары мен жағдайлары
Кеңес үкіметі экономистерінің методологиялық қателіктерінің бірі- жаңа экономикалық жүйе тек әлеуметтік төңкерістің нәтижесі деп қарауы. Алайда мұндай көзқарас материалистік диалектика қисынына үйлеспейді, өйткені төңкеріс тек өндірістік қатынастары дамып келе жатқан өндіргіш күштерді сәйкестендіріп өзгертеді.
Екінші жағынан, жаңа өндірістік қатынастар бұрынғы, екі қатынастардан пайда болады. Айталық, буржуазиялық өндірістік қатынастар нәсілдік, тұқымы жағынан феодалдықпен еш қатынасы жоқ, себебі олар қарама-қарсы өндірістік әдістері.
К. Маркс алғашқы қауымдық қоғам- меншіктің азаматтық түрін қарастырғанда: «Адамдар жерге жай қарапайымдылықпен ұжымның меншігі ретінде қарады. Жанды еңбекте өзін өмірге келтіріп және ұдайы өндіріп отырады. Әрбір жеке -дара адам тек ұжымның жүйесі ретінде ғана оның иесі, меншіктеушісі бола алады». Қауым көлемінде еңбек процесі ұжымдық сипатта жүреді.
1.2 Аралас экономиканың қалыптасу тегін ашатын шын мәніндегі алғы шарттары
Тарихи алғы шарттарды анықтау мынандай сұрақтарды туғызады: пайда болған қоғамдық өндіріс түрінің әрекет ету негізіне не жатады? Мәнін сипаттайтын бұл заңдылықтар нақты қандай түрлерден шығады? Қоғамдық өндірістің өтпелі, басқадан енгізілген жолсерік түрлеріне ойша алшақтасақ, К.Маркстің байқағанын көруге болады. Ол былай деп жазды: «Көп операциядан тұратын дербес қолөнерінің жеке-дара өнімінен тауар қолөнершілер одағының өніміне айналады. Одақтың әр мүшесі операцияның белгілі бір бөлігін орындайды». Басқа бір жерде ол мынаны атап өтті: «Нюрнберг қолөнерінің жеке-дара өнімінен сағат көптеген жұмысшылардың қоғамдық өніміне айналды».
II АРАЛАС ЭКОНОМИКА: ҚАЛЫПТАСУ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ
2.1 Аралас экономика қалыптасуының материалдық-техниклық негізі
Ұжымдық өндіріс шаруашылықты жүргізу типі ретінде тарихи жағынан таза күйінде алғашқы қауым құрылысының бастапқы кездерінде де болған жоқ. Ол туралы натуралды, одан кейін тауарлық өндірістің оқшауланған кезінен ғана айтуға болады. Капитал феодалдық қоғамның даму барысында укладтың бірі ретінде тек еңбекті қамтып қоймай, ұсақ қолөнер өндірісін өзгертіп, оны жоғары , өндірістің түрі- кооперация. Кооперативтік еңбектегі барлық артықшылық капиталистік өндірістің ұсаққа қарағанда артықшылығы болып көрінеді. Кооперацияның өзі капиталистік шаруашылыұтың ерекше түрі.
2.2 Аралас экономика: мазмұны және негізгі белгілері
ХХ ғасырдың барысындағы аралас экономика түсінігі туралы көзқарастар, конвергенция теориясы эволюциясынан басқалары сапалық өзгеріске ұшырамайды. 80-жылдарда да негізінен аралас экокномиканы « мемлекет пен жеке сектордың есепке негізделген некеге отырулары» деп анықтады. Мұндай көзқарас Ф. Марш, Э.Шонфилд, Э.Рол, М.Пестон, М.Фламан және басқа қазіргі батыс экономистеріне тән.
Бұлардың ой-пікірлерінде аралас экономиканың өмір сүру кезеңдері туралы алшақтық бар. Айталық Э.Шонфилдің айтуынша, аралас экономика үстіміздегі ғасырдың 30-шы жылдарында пайда болса, Э.Ролдың айтуынша, Ұлыбританияда 200 жылдай өмір сүрген. Мұндай алшақтықтың себебі аралас экономиканың анықтамасын, оның мәнін терең аша алмайды.
2.3 Аралас экономикада нарықтық қатынастардвң жасаудың жолы
Аралас экономика қоғамдық өндірістің жаңа түрінің қалыптасу ретінде қазіргі өндірістің шаруашылық қатынастарына тән заңдылықтарымен сипатталады. Аралас экономика ұғымынсыз қазіргі шаруашылық тәжірибесіне құндық қатынастарды немесе жоспарлылық қатынастарды қолдануды теориялық жағынан негіздей алмайды. Мұндай сипттама қажет, бірақ ол қазіргі өндіргіш күштерді мануфактуралы, машиналы, индустриалды, постиндустриалды болып қалыптасу дәуірлерін анықтағанда оларға тән экономикалық қатынастарды сипаттау да қажет.
Қорытынды
Қазақстан Республика қалыптасу мен дамуының стратегиялық мақсаты аралас әлеуметтік бағытталған нарықтық экономика болып табылады. Ол бәсекелестік бастауға, меншіктің негізгі түрлерін араластыра-өзара іс-әрекетке негізделеді. Олардың әрқайсысы жалпы экономикалық және әлеуметтік өзара байланыс жүйесінде өз қызметтерін атқарады.
Аралас экономикалық қалыптасу диалектикасы өндіргіш күштердің даму деңгейінің туындап, индустриалдық және постиндустриалдық кезеңдеріндегі машиналардың, ірі өнеркәсіптен белгі беретін мануфактуралық еңбек бөлінісінің даму деңгейінен көрініс табады.
В.И Черковец, Социолизм как экономическая система.,М.,Экономика,1982
2. М.В.Сокович, Сравнение планирование товара, Минск,1984
3. В.М.Агаев. Экономические категории социолизма: система анализ,М.,Мысль, 1980
4. О.Ананьин, Экономическая теория на пути к новой парадигме М., 1992
5. Сатыбалдин, Только соблюдая равенство, журн.Казахстан: экономика и жизнь, 1992, № 3 стр 21-28
6. Л.Никифоров, Социально-экономический строй Россиии: от прошлого к будущему, Вопросы экономики, № 4-6 стр 5-9
7. Т.Ашимбаев,Где конец беспределу, журн. Казахстан: экономика и жизнь, 1992 № 3
8. Г.Манасян, Экономические реформы, Экономический журнал, 1992, № 9 стр 15-18
9. Г.В Плеханов, Плановое хозяйство,Экономические науки,1988, № 7
