Предмет: Банк ісі
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 36 стр.
|
Закрыть
|
Банктердің пайда болуы мен дамуы
Жоспар
I бөлім. Банктердің пайда болуы мен дамуы 3
1.1. Банктердің пайда болуы мен дамуы 3
1.2. Банктің мәні және оның қызмет ету аясы 6
1.3. Банк жүйесі 11
II бөлім. Қазақстандағы банк жүйесінің даму тарихы 17
2.1. Қазақстандағы банк жүйесінің даму тарихы 17
2.2. Банктердің нарықтық экономикадағы ролі 22
2.3. Банк жүйесінің реформасыи жүргізудің қажеттілігі 28
2.4.Банк қызметін ұйымдастырудың негіздері. Банк гұрпаттары 32
2.5. Банктер мен олардыц клиенттері арасындагы қарым-қатынас 36
I бөлім. Банктердің пайда болуы мен дамуы
1.1. Банктердің пайда болуы мен дамуы
Бірқатар ғалымдардың пікірінше, алғашқы банктер капитализм дамуының мануфактуралық сатысында - XIV және XV ғасырларда Италияда несие қатынасының кең ауқымды дамуымен байланысты пайда болған. Кейбір ғалымдар банктердің бұдан да ертерек - феодализм кезінде төлем делдалдары ретінде пайда болды деп есептейді.
«Банк» сөзі «үстел» мағынасын беретін италияндық «Ьапсо» сөзінен шыққан. Банко - үстелдер тауарлардың сауда-саттығы Қызу жүретін аландарға қойылатын. Сауда-саттық мемлекеттерде, қалаларда және жекелеген қалаларда шақа соғылатын (чека-нившихся) эр түрлі монеталармен жүзеге асырылды. Бұл жағдайда көптеген монетаның әр түрлі айналасынан хабары бар, айырбас бағамы бойынша кеңестер беріп, бағалай алатын арнайы мамандар қажет болды. Бұл айырбастаушы мамандар әдетте өз үстелдерімеп нарыктарда отырады. X ғасырда Италия әлемдік сауданың орталығына айналды, сол себепті де өздерінің ерекше банко-үстелдері бар айырбастаушы банкирлер әйгілі болады әрі олар Ежелгі Грецияда (трапезиттер ден аталған, «трапеза» -үстел), Ежелгі Вавилонда және басқа да елдерде кеңінем тарайды.
1.2. Банктің мәні және оның қызмет ету аясы
Банктің мәнін ашпас бұрын, алдымен оның осы заманғы ұғымын қарастырып көрелік. Банк істерінен хабары жоқ адам оны тек ақшаны сақтаудың орны деп жаңсак әрі үстірт ойлап калуы мүмкін. Банк қызметтері әр түрлі. Сондықтан да адамдардың банк туралы түсініктері деәэр қилы.
Кейбіреулер оны мекеме, енді біреулері оны ұйым, үшінші біреулер оны экономикалық басқарудың органы деп санаса, ал тағы біреулері оған делдалдық ұйым ретінде қарайды жэне т.б. Банктің мұндай анықтамаларын оқулықтар мен ғылыми әдебиеттерден, кезеңдік баспасөзден, тіпті заң, ереже, нұсқау секілді рес-ми құжаттардан да кездестіруге болады. Алайда, банктің мэнін терен, зерделеген И.О. Лаврушин айтып кеткендей, осы заманғы банк ұғымына қатысты жоғарыда аталгандардың барлыгы дерлік шындыққа толық сәйкеспейді, әрі банктің мәнін ашып көрсетпейді.
Ол банк мәнін зерделеудің мынадай әдістемелік негіздерін ұсынады:
1.3. Банк жүйесі
Банк жүйесі несие жүйесінің негізгі буыны, нарықтық экономиканың маңызды қүрамдық бөлігі болып табылады. Ол несие және қаржы операцияларының негізгі массасын шоғырландырады.
Кез келген жүйе барлык қажетті элементтер мен қажетті пропорцияларды қамтуы керек, онда олар өзара әрекеттесіп, бір-бірін толықтыруы қажет, әдеттегіше, бір жүйе өзінен де ауқымды басқа жүйеге енеді.
Банк жүйесіне бұл принциптердің де тікелей қатысы бар. Мәселен, кез келген елдің банк жүйесінде оның негізгі элементтері кездеседі: эр түрлі тұрпаттағы банктер, банктік емес мекемелер, банктік инфракұрылым, банктердің бірлестігі жэне т.б.
II бөлім. Қазақстандағы банк жүйесінің даму тарихы
2.1. Қазақстандағы банк жүйесінің даму тарихы
Кеңес үкіметі тұсында Қазақстанның өз банк жүйесі болмады, өйткені республика аумағында КСРО-ның орталықтандырылған несие жүйесінің филиалдары мен бөлімшелері жұмыс істеді. Сол себепті де банк жүйесінің тарихы КСРО тарихымен жэне револю-цияға дейінгі Ресейдің тарихымен ажырағысыз байланыста болды. Патшалық Ресейдің банк жүйесіне мыналар кірді: Мемлекеттік банк, акционерлік банктер, өзара несие қоғамы, қалалык банктер, ипотекалық несие банкісі жэне басқа несие мекемелері.
2.2. Банктердің нарықтық экономикадағы ролі
Банк жүйесі - нарықтык экономиканың ең маңызды әрі ажырағысыз құрылымы. Банктер мен акша-тауар катынасы тарихи тұрғыда катар (параллель) дамып, бір-бірімен тыгыз байланыста болды. Банктер баскарудың барлық децгейіндегі халык шаруа-шылығымен күн сайын тікелей байланысты. Банктер арқылы ұдайы өндіріс процесіне қатысушылардыц экономикалық мүдделері қанағаттандырылып отырды. Бүл арада банктер каржы делдалдары ретінде халықтың жинақ ақшасын, шаруашылык органдардың капиталын және басқа да шаруашылық процесінен босаған еркін ақшалай каражатты тартып, оларды карыз алушыларға уақытша пайдалануы үшін берді, бүл қаражатпен ақшалай есеп айырысуды жүргізді, экономикаға басқа да көптеген қызмет түрлерін көрсетті.
2.3. Банк жүйесінің реформасыи жүргізудің қажеттілігі
Қазақстан Республикасының экономикасы нарықтық катынасқа өту кезеңінде несиені басқарудың жүйесі мен шаруашылык кызметке банктік қызмет көрсетудің тетігіне көшудің, кэсіпорындар мен банктердің қызметін басқаруда экономикалык эдістерді кеңінен пайдалануға ауысудың мүлдем жаңа тәсілдері кажет болды; банктердің арасындагы жэне банктер мен клиенттердің арасындағы өзара қарым-қатынас жүйесін, сондай-ақ, банк жүйесінің өз аясындағы - олардың жекелеген буындарының арасындағы өзара қарым-қатынасты кайта құру керек, яғни, банк жүйесін жаңа құбылыстар мен процестерді ескере отырып реформалау кажет.
2.4.Банк қызметін ұйымдастырудың негіздері. Банк гұрпаттары
Банктің жарғылық қоры қапдай көздерден қалыптасқанына қарай бапк туралы заңдарда олар мемлекеттік, лсеке, акционерлік, аралас және шетелдік боп жіктеледі.
Банктерді акционерлік формада ұйымдастырудың ерекшелігі мен артықшылығы неде? «Шаруашылык серіктестіктері мен акционерлік қогамдар туралы» заңға сәйкес, біріншіден, акционерлік қоғам - бүкіл заңды тұлға. Онда құрылтайшының (акционерлік қоғамның қатысушылары құрылтайшылар деп аталады) меншік құкығы Ұлттык банктің лицензиясы негізінде шығарылған ак-циялармен айғақталады. Акционерлердің үлесі мен банктің табысы сатып алынган акциялардың санына тікелей тэуелді болады. Акционердің жауапкершілігі сатып алынған акцияның сомасы-мен ғана шектеледі. Банк таратылған жағдайда немесе банкротқа ұшырағанда барлық талапхаттар (претензия) жекелеген акционерлерге емес, банкке ұсыиылады, яғни банктен талап етіледі.
2.5. Банктер мен олардыц клиенттері арасындагы қарым-қатынас
Клиенттерді таратудағы банктердің арасында күшейе түскен бәсекелестік банктердің клиентке, олармен серіктестік катынасты орнатуға қатысы ұйымдастыру мәселелеріне айрықша назар аударуын талап етеді. «Қазақстан Республикасындағы Банктер мен банктік кызмет туралы» заңның 33-бабы бойынша банктер тең құқықты серіктестіктер ретінде алға шыгып, тез операцияларын еркін несие ресурстары нарығында жүзеге асыра алады.
