Предмет: Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі
Тип: Дипломдық жұмыс
Объем: 69 стр.
Год: 2013
|
Закрыть
|
Девианттық мінез психолог - ұстаздар шешетін мәселе
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 6
1 Девианттық мінез психолог-ұстаздар шешетін мәселе 9
1.1 Девианттық мінез мәселесі психолог-ұстаздар әдебиетінде 9
1.2 Жас өспірімдерде девианттың мінездің пайда болу ерекшеліктері 17
1.4 Жасөспірімдердің девианттық мінезін ескерту формалары және негізгі бағыты 22
2 Девиантық жасөспірімге тәрбие жұмысын жүргізу әсері туралы эксперименттік тәжірибе зерттеуі 30
2.1 Зерттеулерді ұйымдастыру және оның әдістері 30
2.2 Айқындаушы тәжірибе. Зерттеулер нәтижесіне сараптама 36
2.3 Жасөспірімдер арасында девиантты мінездерді ескерту әдістерін өңдеу және істеп шығу 43
2.4 Тәжірибелік –эксперименталды зерттеулердің қорытындысын талдау 45
2.5 Тәжірибелік –эксперименталдық зерттеулердің салыстырмалы бақылау нәтижесіне қорытынды сараптама 58
ҰСЫНЫСТАР 64
ҚОРЫТЫНДЫ 66
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 69
КІРІСПЕ
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі актуалдық мәселе мектеп оқушылары арасында теріс немесе бұзық мінездердің қалыптасып көбейіп кетуіне негізделген. Сондықтан девианттық мінездегі жасөспірімдер мен жұмыс жүргізу білім беру мекемелерімен бірден бір жауапкершілік міндеті. Кейінгі кездерде күшті себептер; оның ішінде өз ортамыздың тұрақсыздығы және әлеуметтік қозғалыс әсері, кері әдебиеттердің көбеюі, жеке тұлғалық, өзін жоғары көрсетушілік әрекеттер девианттық мінезге мәжбүрлеп өз еркін жоғалтуға әсерін тигізеді.
1 Девианттық мінез психолог-ұстаздар шешетін мәселе
1.1 Девианттық мінез мәселесі психолог-ұстаздар әдебиетінде
Девианттық мінез-құлықтың бұзылу түрлері, яғни қоғамдық шегінен шығушылығы кейінгі онжылдықта жасөспірімдер арасында әдетке айналып көбейіп келе жатқандығы және қоғамдағы пайда болып келе жатқан жағымсыз, өрескел қылықтардың жобасын өздерімен бірге өркендетушіліктері, тез арада шұғыл шаралар көруді талап етеді. Сонымен бірге жасөспірімдердің мінез –құлықтарының бұзылуы әртүрлі болуы мүмкін. Көбінесе олардың өздерін қарама-қарсы жақтарынан әрекеттеуі көрсетілген, талап тәртіптерге мойынсынбау, маскүнемдікке салыну, нашақорлыққа және өз-өзіне апиын егушілік пен есін жоғалтушылық, жыныси қанынастар жасау, және үй мекендеріне бармай қаңғырушылық.
1.2 Жас өспірімдерде девианттың мінездің пайда болу ерекшеліктері
Жасөспірімдердің ауысуы кезеңінің ерекшелігінің бірі, мінез – құлықтың кейбір белгілердін анықтауды аяқтау мінезде ахау пайда болу осы жастан пайда бола бастайды. Басқа уақыттарда бұл әрекеттер айналадағы ортаға барлық уақытта белгілі бола бермейді, дегенмен мінез – құлықта ақау пайда болуы өмір өткелінің қиыншылықтарынан, бір нәрседен қарқын қиналушықтың миге әсер ететін, ойландыратын жағдайлардың қысымымен девианттыққа алып келуі мүмкін.
1.4 Жасөспірімдердің девианттық мінезін ескерту формалары және негізгі бағыты
А.Е.Личко, В.В.Ковалевтердің пікірлері бойынша кертартпалық мінезді ескертуде, жұмысты факторларға бағыттау керек, мінез-құлықта акцентуациясының пайда болуына және өсу түрлеріне әкелетін себептер, мінезге кертартпалық әсерін тигізеді.
Формаларды екі түрге бөледі [44]:
2 Девиантық жасөспірімге тәрбие жұмысын жүргізу әсері туралы эксперименттік тәжірибе зерттеуі
2.1 Зерттеулерді ұйымдастыру және оның әдістері
Жалпы білім беретін орта мектеп базасында зерттеулер жүргізілді.
Мектепте 8-ші сынып оқушыларына зерттеулер жүргізілді, ондағы бір жасөспірім балалар милициясына есепте тұрады.
Барлығы 40 жасөспірім 13-14 жастағы сараптамадан өткерілді. Эксперименталдық жұмыстар бір эксперименталды және бір бақылау тобында жүргізілді.
Зерттеу жұмыстары эксперименталды жұмыстардың бірнеше түрі пайдаланды.
2.2 Айқындаушы тәжірибе. Зерттеулер нәтижесіне сараптама
Зерттеуге 13-14 жастар арасындағы 40 жасөспірім қатынасты. Жалпы білім беретін орта мектеп оқушылыры. А.Е.Личконың әдістемелік диагностика нәтижесінде бізге белгілі акцентуациялық мінез түрі. Салыстырғанымыздай әрбір шкалада түзілген сандар диаграммасы (2.2.1.сүрет сәйкес).
2.3 Жасөспірімдер арасында девиантты мінездерді ескерту әдістерін өңдеу және істеп шығу
Психологиялық - педагогикалық әдебиеттер сараптамасы көрсеткендей, тәжірибелі-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруда принциптік системаны көрсеткендей, ұйымдастырудың жалпы қажеттілігін ұйымдастыру және экспериментті өткеру қажеттілігін бейнелейді.
2.4 Тәжірибелік –эксперименталды зерттеулердің қорытындысын талдау
Девианттық мінез-құлықты ескерту жұмысын алып бару үшін, баланың өсімін толықтыруы, оның жанұясы және оқытушымен бірге өткеріледі. Бірінші этап ағартушылық хабарлама жұмыстарына әзірлемелік және ата-аналармен өткерілетін лекцияның мақсаты жанұядағы тәрбиеге кедергі жасамайтын ескерту, коммуникативті құзіреттілігін жасөспірімнің өзара қызметін көтеру. Ағартушылық-хабарлама жұмыстары ата-аналармен өткерілетін 3 лекция, ата-аналар жиналысында өткерілгендер.
1 лекция.
2.5 Тәжірибелік –эксперименталдық зерттеулердің салыстырмалы бақылау нәтижесіне қорытынды сараптама
Өткізілген жұмыстың қорытындысы бойынша мынадай нәтиже көрсетіледі: Болымды нәтиженің негізінде мына пікірлерге келдік: біріншіден топтағы жұмыста әр бір баланың мәселесін қиындатпау қажет. мұнан басқа көптеген мәселелерге қатысты талдау және сонымен жұмыс алып бару: тыңдау қабілетін, өзгелерден қабылдауы, оларды қандайда бір сезіну ептілігі, өзінің сезімін көрсете білуге.
Аталған кемшіліктерге жол бермеу әрбір қатысушының рефлекцияға қабілеттілігін дамыту сатысына көтеру. Жағымсыз нәтиже бойынша жүргізушінің көз қарасы бойынша, жұмыста сәтсіздікке ұшыраған екі баламен жұмыс алып бару.
ҰСЫНЫСТАР
Жасөспірімдердің девианттық мінезін ескертуге жоғарғы нәтижеге мүмкіндік беретін психолого-педагогикалық жағдайға енгіземіз:
- Ата-аналармен ақпаратты – ашық жұмыс, отбасы тәрбиесінің бұзылу мүмкіндігімен болдырмау және жасөспірімдермен жағымды қарым-қатынасты күшейтуді талап ететін профилактика негізіне жатады;
- Оқытушылармен ақпаратты-ашық жұмыс, жасөспірімді тұлғаның психологиялық меншікті ерекшеліктерін хабарлап тұру және оқытушылардың қабылдау әсерінің жоғарғы дәрежедегі нәтижелігі негізіне жатады;
- Жасөспірімнің басқа адамдармен қарым-қатынасқа талаптануын өркендеуі, психологиялық тренингке, өзін қабылдауы, өзінің ашылуы және басқаны қабылдау жолдарымен енуі негізделеді.
ҚОРЫТЫНДЫ
Жасөспірімдердің девианттық мінезінде профилактика жасауда нәтижелі зерттеу барысында төмендегі жұмыстар анықталды:
Психолого – педагогикалық және ісжүзіндегі мәселелер сарапталды.
Жасөспірімдерге девианттық мінез пайда болу ерекшеліктері анықталды.
Жасөспірімдердің девианттық мінезін ескертуде психолого- педагогикалық жағдай белгіленеді.
Жасөспірімдердің дебианттық мінезін ескертуде жоспар істелініп шыққан, осыған негізделе отырып психолого – педагогикалық жағдайларға ажыратылған зерттеулер тексерілді.