Коммерциялық банктің несие қызметін талдау
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 5
1 Қазақстан Республикасының несие жүйесінің теориялық негізі 7
1.1 Несие туралы жалпы түсінік 7
1.2 Қазақстан Республикасының несие жүйесі 18
2 Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуін талдау АҚ «Казкоммерцбанк» мысалында 28
2.1 АҚ «Казкоммерцбанк» негізгі несиелік операцияларының сипаттамасы 28
2.2 Берілген несиелердің қозғалысын және қамтамасыз етілуін талдау 31
2.3 Ссудалар бойынша мүмкін жоғарлатуларға резервтер құруды талдау 39
3 Екінші деңгейдегі банктердің несие операциясының даму жолдары мен несие жүйесі дамуының қазіргі тенденциялары 47
3.1 Екінші деңгейдегі банктердің несие операциясының даму жолдары мен әдістері 47
3.2 Қазақстан Республикасының несие жүйесі дамуының қазіргі тенденциялары 49
ҚОРЫТЫНДЫ 57
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 60
А қосымшасы 62
Б қосымшасы 63
В қосымшасы 64
Г қосымша 65
Д қосымша 67
КІРІСПЕ
Банктік жүйе - нарықтық экономиканың бірден-бір маңызды және ажырамас құрылымы. Банктердің және тауарлық өндіріс пен айналымның дамуы тарихи параллелді жүрді және тығыз тиеленісті. Сонымен бірге банктер ақшалай есеп берулерді, шаруашылықты несиелеуді жүргізе отырып, капиталды қайта бөлуде делдал ретінде қатыса отырып, өндірістің жалпы тиімділігін жоғарлатады.
Қоғамдық еңбек өнімділігін өсуіне ықпал етеді. Бүгін дамыған тауарлық және қаржылық нарықтар жағдайында, банктік жүйе құрылымы кенеттен күрделінді. Қаржылық мекемелердің жаңа түрлері, жаңа несиелік құралдар және клиенттерге қызмет көгсету әдістері пайда болды.
1 Қазақстан Республикасының несие жүйесінің теориялық негізі
1.1 Несие туралы жалпы түсінік
Несиенің мәнін ашу - бұл несиені экономикалық қатынастардың біртұтас жүйенің элементі ретінде көрсететін, оның мәнді анықтығын білдіретін саналарын тану болып табылады.
Несиенің құрылымы белгілі бір мәнге айналған және неиелік қатынастар танымының қатысы ретінде көрінеді. Ол несиеде тұрақты, өзгеріссіз қалады. Құрылымдық талдау тұрғысынан алғанда несие зерттеу объектісі ретінде, бәрінен бұрын оның субъектілері болып табылатын элементтерден тұрады. Несиелік мәміледе қатынас субъектілері қарыз беруші және қарыз алушы болады. Несие беруші мен қарыз алушының қалыптасуы тауар өндірісі мен тауар айналысы негізінде жүреді.
1.2 Қазақстан Республикасының несие жүйесі
Несие жүйесінің рөлі мен маңызы келесідегідей бірқатар көрсеткіштермен сипатталады: несиелік жұмсалымдардың жалпы көлемі, кәсіпорындар мен ұйымдардың негізгі және айналым капиталын қалыптастыруға банктегі қарыздардың үлесі, жалпы төлем айналымы және т.б.
Несие жүйесінің өз қызметтерін орындауы барысындағы несиелік қатынастар туындайды.
Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтап, оны қайтару және ақы төлеу шартында қайта бөлуге байланысты несиелік мекемелермен әртүрлі субъектілер арасындағы экономикалық байланыстар несиелік қатынастардың мазмұнын анықтайды.
Несиелеу жүйесі несиелік процесті ұйымдастыруды және несиелеу приницптеріне сай оны реттеуді анықтайтын элементтер жиынтығы ретінде түсіндіріледі. Қазіргі несиелеу жүесінін құрылымдық элементтеріне мыналар жатады:
2 Банктердің заңды тұлғаларды несиелеуін талдау АҚ «Казкоммерцбанк»
мысалында
2.1 АҚ «Казкоммерцбанк» негізгі несиелік операцияларының сипаттамасы
Бүгінгі таңда АҚ «Қазкоммерцбанк» - ірі филиалдық желісімен республикада ең динамикалы дамып келе жатқан банктердің бірі.
Тұрғындар салымдарын тарту үшін ұлттық валюта, сондай-ақ СКВ ретіндегі мерзімі және жағдайлары бойынша депозиттердің әр түрлі түрлері жасалған.
Депозиттік базаның өсуі халық шаруышылығының барлық салаларының шаруашылық етуші субъектілеріне несиелік ресурстарды ұсына отырып, кптеген инвестициялық және саудалық жобаларды қаржыландыруда АҚ «Қазкоммерцбанктің» белсенді қатысуына ықпал етеді. 2001-2002 жылдары маңызды дәрежеде банкпен қаржыландыратын орта және ұзақ мерзімдік жобалар көлемі өсті. 2002 жыл соңында банктің ссудалық портфелі56,7 млрд теңгені немесе активтердің жалпы соммасы 71,6 % құрады.
2.2 Берілген несиелердің қозғалысын және қамтамасыз етілуін талдау
Берілген несиелердің қозғалысын талдау әрекет етуші қаржылық есеп берушілікті және бухгалтерлік есеп мәліметтерін үйреніді қарастырады (ссудалық шоттар бойынша қалдықтарды, осы шоттар бойынша дебеттік және несиелік айналысдарды, сонымен қатар мерзімі өткен борыштар есебі және мерзімі өткен пайыздар есебі бойынша шоттарды).
Банк несиелік келісім шарттың орындалуына және қарыз алушының толық қайтуына бақылау жасайды. Осы мақсатта қарыз алушының шаруашылық қызметіне, оның қаржылық жағдайына талдау жасап, қажет болған жағдайларда, орнына ақшалай және есеп айырысу құжаттарын, бухгалтерлік жазуларды, есептік материалдарды тексереді.
Осы жерде қарыз алушыдан алынған барлық қаржы ақпараттар түрлері мен басқа да ақпараттар қолданылады. әрбір банктің өзінің клиенттің несиелік ісін жүргізу жүйесі болады.
2.3 Ссудалар бойынша мүмкін жоғарлатуларға резервтер құруды талдау
Ссудалар бойынша мүмкін жоғарлтуларға резервтер құруды талдау несиелік операцияларды талдаудың маңызды құрамды бөлігі болып табылады. Ссудалар бойынша мумкін жоғалтуларға резервтер өзімен бірге құру қажеттілігі банктердің несиелік ссудаларымен негізделген ерекше арнайы резервті көрсетеді.
Несиелік тәуекелдер деңгейіне байланысты барлық ссудалар 4 топқа бөлінеді: стандартты, стандартты емес, күмәнді және сенімсіз ссудалар.
Құрылған критерийлерге байланысты стандартты ссудаларға жатқызылуы мүмкін: мерзімі асқан пайыздық төлемдер болмаған кездегі қамтамасыз етуден тәуелсіз ағымдық ссудалар және келесі қамтамасыз етілген ссудалар: 5 күнге дейінгі негізгі қарыз бойынша мерзімі асқан ссудалар төлемімен, оларды қосқандағы 5 күнге дейінгі мерзімі асқан пайыздарды төлеу бар кезіндегі ағымдық, келісім шартынын өзгерісінен бір ретқайта рәсімделген.
3 Екінші деңгейдегі банктердің несие операциясының даму жолдары мен несие жүйесі дамуының қазіргі тенденциялары
3.1 Екінші деңгейдегі банктердің несие операциясының даму жолдары мен әдістері
Негізгі несие операцияларының бағыттары:
1.Ссудалық капитал жоғары табыс алу қамтамасыз ететін немесе Қазақстан экономикасы дамуының жалпы ұлттық бағдарламасымен сәйкесінше жоғары баға берілетін сфераларға нарықтық бағыттаудың есебімен ұмтылатын сфералар арасында қайта бөлінеді;
2. Несие ақша массасының, ақша айналысының жылдамдығына белсенді әрекет көрсетуге бағытталған. Несиелік ақшалардың әр түрлі формаларын өмірге шақыра отырып, ол Қазақстанның нарыққа көшуі кезеңінде қолма-қол ақшасыз есептерді жеделдету үшін база құруды, жаңа тәсілдер енгізуді қамтамасыз етеді.
3.2 Қазақстан Республикасының несие жүйесі дамуының қазіргі тенденциялары
Бүгінгі тандағы несие жүйесі соңғы жылдары біршама өзгеріске ұшырады. Банк жүйесінің барлық компонеттері жалпы әлемдік экономикадығы құрылымдық қайта құруда тұрып жатқан өзгерістерге байланысты жаңғыртылуда. Ғылыми-техникалық революцияның дамуы себепші болған өндірістің шоғырлануы капиталдың шоғырлануымен орталықтандыруын ірілендіру жағына қарай түрлендіре бастады, яғни қазіргі банк жүйесінің экономика дамуының өзгермелі жағдайларына бейімделу қатар жүреді; банк жүйесінің құрылымдық қайта құрылуы көз алдымызда; белгілі бір мамандырудың сақталуымен қатар, банк қызметінің шоғырлануы мен әмбебаптануы орын алады; банктік емес несиелік мекемелердің динамизмі байқалады. Банктердің жеке типтерінің арасында банктер мен банктік емес мекемелер арасында банктер немесе бөгеулердің жедел- соңғы жылдары несие жүйесінің құрылымдық қайта құрылу тенденциясының маңыздысының бірі.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі заманғы коммерциялық банктер заңды тұлғаларды несиелендірудің әр түрлі формалары мен әдістерін, яғни несиені беру және төлеудің әр түрлі тәсілдерін қолданады. Құрылған несиелендіру формаларымен қатар овердрафт, контокоренттілік несие, факторингтік және лизинг несие операциялар сияқты несиелендірудің жаңа перспективті әдістері қолданылады.
Коммерциялық банктермен төлеу тәсіліне байланысты несиенің әр түрлі формалары ұсынылады. Тұрақты ставкалармен немесе әрекеттік соңғы мерзімінде төленетін несиенің тиімділігі несие бойынша фактілік шығындарға және төлеу сызбасына байланысты. Сызбалардың есебі көрсеткендей несиені тұрақты ставкалармен төлеу кезінде құрылатын несие бойынша аз фактілік шығындар төленеді.
А қосымшасы
Берілген қысқа мерзімді несиелер қозғалысы туралы мәліметтер
Б қосымшасы
Берілген ұзақ мерзімді несиелер туралы мәліметтер
В қосымшасы
Берілген несиелердің қамтамасыз етілу сапасы туралы
Г қосымша
Ссудалар бойынша мүмкін жоғалтуларға резерв қозғалысы туралы мәліметтер
Д қосымша
Банктің несие портфелі туралы мәлімет