Предмет: Бизнесті бағалау
Тип: Бақылау жұмыс
Объем: 9 стр.
Год: 2012
|
Закрыть
|
Кәсіпорынның материалдық емес активтерін бағалау
Материалдық емес активтер — бүл өндірісте ұзақ мерзім бойына пайдалану үшін немесе тауарларды (жүмыстарды, қызметтерді), сатуға, әкімшілік мақсатқа және басқа субъектіге жалға беруге арналған табиғи нысаны (мәні) жоқақшалай емес активтер. Бұл активтерді анықтауға болады, олар субъектінің күшімен бақыланады және оларды пайдаланудан субъект болашакта экономикалық олжа табады деп күтіледі.
Материалдық емес активтерді анықтауға болады: егер де оларды жалға берсе, сатса, айырбастаса; болашақта алынатын экономикалық олжаға олардың тікелей қатысы болса. Материалдық емес активтерді субъект бақылай алатын болса, онда оның экономикалық олжа табу мүмкіндігі ашылады.
Келешек экономикалық олжа, осы материалдық емес активпен тікелей байланысты, егер олар мынадай жағдай алынса: болашақ экономикалықолжаны өсіруде материалдық емес активтердің ролі анықталса; субъектінің осы активті пайдалану қабілеттілігі мен ниеті болса; бүгінгі күнге пара-пар қаржылық, техникалық және басқа да ресурстар бар болып, субъектіге болашақта күтілетін экономикалық олжаны алуға қолайлы жағдай туғызса.
Егер де Үкімет тарапынан ауыл шаруашылығының қажеттілігін қамтамасыз ету үшін, мысалы, шегірткеге қарсы күресетін препаратқа " АВВА" кәсіпорынның лицензиондық келісімін тегін алды делік, бұндай жағдайда аталған лицензиондық келісімнің белсенді нарығы болмайды.
Материалдық емес активтердің түсуі мен шығарылуы "Материалдық емес активтерді қабылдау-беру актісімен рәсімделеді. Актіде материалдық емес активтердің түрі дәл аталады және кәсіпорынға берілген күні (кәсіпорында жасалған күні), объектінің сипаттамасы, оның бастапқы қүны, амортизация нормасы және басқа қажетгі мәліметтері көрсетіледі.
Материалдық емес активтерді бағалау кезінде кіріс жарамдығын пайдалану.
Кіріс жарамдығы көрсетілген:
Роялтиден босату әдісі. Бұл әдіс патенттер мен лицензиялардың құның бағалағанда қолданылады. Патент иесі басқа тұлғаға белгілі бір сыйақыға объекттің интелектуалды меншігін қолдануға құқық береді (роялти). Роялти патент қаражаттарын қолдануда өндірілген, тауарды сатудан түскен жалпы пайданың пайызын көрсетеді.
Әдістің негізгі этаптар:
Пайдадағы басымдылық әдісі. Әдетте бұл әдіспен изобретениялар құны бағаланады.
Материалдық емес активтерді бағалауда жарату жақындықты қолдану. Материалдық емес активтерді бағалау кезендегі жарату жақындықта келесілер қолданылады:
Құрылғанның құндылық әдісі. Оның негізгі этаптары:
Салыстырмалы жақындық нарықтың эффектті функция қағидасынын негізінде құрылған, ол жерде инвесторлар аналогтік типтес активті сатып, сатып алады, сол кезде жеке тәуелсіз шешімдерді шешеді.
Материалдық емес активтер қүнына сәйкес қағидасы бойынша активтің әрекет ететін мерзім бойына жүйелі түрде есептен шығарылып отырылуы тиіс. Біз жоғарыда атап өткеніміздей, материалдық емес активтердің есебінде экономикалық қызмет ету мерзімін белгілеу жеткілікті түрде күрделі болып саналады және материалдық емес активтердің амортизациялық кезеңін анықтау барысында келесі факторларды ескерген жөн:
Материалдық емес активтердің арналымы бойьшша пайдалануға дайындық кезеңінен бастап амортизациясын есептейді.
Амортизациялық сомасы әдетте, шығыс ретінде танылады, егер де ол басқа да активтердің кұнына қосылмаса. Амортизацияны есептеу әдісін тандау бір есептік кезеңнен екіншісіне жүйелі түрде ауысып отырады, егер де активтерден алынатын олжаның тұтыну моделі айтарлықтай өзгермесе. Материалдық емес активтердің жою құны өте сирек кездеседі, олардан алынатын олжа тек қызмет ету мерзімінің соңында анықталады. Сондықтан материалдық емес активтердің жою кұны, әдетте нольге тең болады.
