Экономикалық саясаттың негізгі бағыттары
Жоспар
1 Экономикалық саясаттың негізгі бағыттары 3
1.1 Ақша жүйесі: түсінігі және түрлері 3
1.2 Ақша ұсынымы. Банк мультипликаторы 4
1.3 Ақшаға сұраным. Ақша сұранымының тұжырымдамалары 4
1.4 Несиенің мәні мен түрлері 5
1.5 Қаржы жүйесінің мәні мен құрылымы 6
1.6 Мемлекеттік бюджет. Мемлекеттік шығындар, оның мультипликаторы 8
Әдебиеттер 9
1 Экономикалық саясаттың негізгі бағыттары
1.1 Ақша жүйесі: түсінігі және түрлері
Ақша массасы – қолма-қол және аударым ақша нысанындағы шаруашылықта бар барлық ақша құралының жиынтығы, ол сонымен қатар, қор жинау, төлем және айналым құралының қызметін атқарады.
Басқа да рынок секілді, ақша рыногында да, ақшаға сұраныс пен ұсыныс болады.
Ұсыныс – ақша массасының айналымы, яғни берілген мезетте мемлекеттегі төлем құралы айналымының жиынтығы.
Ақша ұсынысының сипаттамасы үшін, ақша агрегаты қолданылады, олар әр түрлі ликвидті активтер тобын көрсетеді: М1, М2, М3, L және т.б.
М1 агрегаты мынадан тұрады:
1.2 Ақша ұсынымы. Банк мультипликаторы
Ақша ұсынымы ақша мультипликаторы көмегімен есептелінеді. Ақша мультипликаторы – бұл артық резервтердің бөлігі, оны айналымдағы ақша массасының және мерзімсіз салымдардың сомасының көбеюі үшін жаңа мерзімсіз салымдардың сомасының көбеюі үшін жаңа зайымдар ұсыну жолымен комерциялық банктер жүйесі қолдана алады. Ол бірді міндетті норма резервіне бөлінгенге тең.
Ақша мультипликаторы, ақша базасының өзгеру жағдайында ақша массасы көлемінің неше рет өзгеретіндігін көрсетеді.
1.3 Ақшаға сұраным. Ақша сұранымының тұжырымдамалары
Ақшаға сұраныс төлем құралының қажеттілігі және пайдалығымен анықталады. Кейнс ақша сұранысын анықтайтын үш себепті қарастырады: трансакциондық, сатық, спекулятивтік.
Трансакциондық себеп:
1.4 Несиенің мәні мен түрлері
Банк ұсынатын несиелер – қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді болып жікутеледі. Қысқа мерзімді несие 1 жылға беріліп, айналым қорларын қалыптастыруға жұмсалады. Орта мерзімді несие 2 –3 жылға жаңа құрылысқа, өндірісті техникалық қайта қаруландыру және жаңғыртуға, жаңа техника мен технологияға беріліп, олардың үш жылда қайтарымы болуы міндетті.
1.5 Қаржы жүйесінің мәні мен құрылымы
Қаржы – бұл қоғамда қалыптасқан экономикалық қатнастар жүиесіндегі ақша құрылысы қорының қалыптасуы, бөлінуі, қолдануы. Ақша құралдарына сәйкес мекемелер арқылы пайдалануға байланысты қатнастар жиынтығы қаржылық жүйені құрайды. Қаржылық жүйеде жүргізілген саясат қаржылық саясать деп аталады.
Әдебиеттер
1. Әкімбеков С., Баймұхаметова А.С., Жанайдаров У.А. Экономикалық теория. Оқу құралы. Астана. 2002 - 462 бет.
2. Әубәкіров Я, Нәрібаев Қ және т.б Экономикалық теория негіздері. Оқулық, Алматы. «Санат», 1998 – 479 бет.
3. Әубәкіров Ж. Ә, Байжұманов Б.Б, Жақыпова Ф. И, Табеев Т.П. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті 1999 - 280 бет.
4. Әубәкіров Я., Нәрібаев К., Есқалиев М., Жатқанбаев Е., Байжұмаев Е., Досқалиев С., Жәйшібеков Ж.. Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы. 2004 - 480 бет.