Мемлекеттік қызметтің ұғымы
ЖОСПАР
1. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ҰҒЫМЫ 3
2. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ПРИНЦИПТЕРІ 4
3. МЕМЛЕКЕТТІК ЛАУАЗЫМ 6
4. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІ ЖҮЙЕЛЕУ 8
5. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІ ӨТКЕРУ 10
6. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІН ЫНТАЛАНДЫРУ 15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 16
1. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ҰҒЫМЫ
Ғылыми және оқулық құқықтық әдебиеттерде мемлекеттік қызметті кең және қысаң мағынада түсінеді. Мемлекеттік кыз-қмет кең мағынада кызметшілердің өздерінің міндеттерін (жұмысын) мемлекеттік ұйымдарда: мемлекеттік өкімет органдарында, кәсіпорындарда, мекемелерде, өзге де ұйымдарда орындауға саяды; қысаң мағынада — бұл қызметшілердің өздерінің міндеттерін мемлекеттік органдарда орындаулары.
2. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ПРИНЦИПТЕРІ
Мемлекеттік қызмет Қазақстан Республикасы заңдарынан, соларға сәйкес қабылданған занға тәуелді актілерден, сондай-ақ құкықтык ғылым мен басқару ғылымы тұжырымдаған нақты негізге алынатын принциптерге негізделеді. Олардың түрлері мемлекеттік кызмет туралы Занда нақтыланған. Оларға мына төмендегі принциптер жатады.
1. Заңдылық. Бұл ешкімді де тыс қалдырмайтын әмбебап принцип болып табылады. Мемлекеттік өкімет органдары, лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының Конституциясы мен зандарын сақтауға міндетті.
2. Қазақстандық патриотизм (Отанға деген сүйіспеншілік).
3. МЕМЛЕКЕТТІК ЛАУАЗЫМ
«Мемлекеттік қызмет туралы» Заңда мемлекеттік лауазым нормативтік-кұқықтық актілермен белгіленген лауазымдық өкілеттіктер мен лауазымдык міндеттердің белгілі тобы жүктелген мемлекеттік органның кұрылымдық бөлігі делінген.
Мемлекеттік лауазым — оны атқаратын адамнын өкілеттігінің мазмұны мен көлемін қамтып көрсетеді.
Лауазым мемлекелік қызметштің қызметтік міндеттерінін, құкықтарының көлемін және жауапкершілігінің шеңберін, оның кәсіби-мамандық даярлығына қойылатын талаптарды белгілейді. Ол қызметшінің атқаратын жұмысының мазмұнын көрсетеді, оның құқыктық жағдайын анықтайды.
4. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІ ЖҮЙЕЛЕУ
Жүйелеу мәселесін зерттегенде әкімшілік құқық ғылымында ең алдымен құқықтық жағы ескеріледі.
Қызметшілерді, олардың жүзеге асыратын функцияларының сипатына байланысты үш жүйеге: лауазымды адамдарға, жедел құрамға, көмекші персоналға; немесе бес топқа: басшыларға, жауапты мамандарға, техникалық персоналға (техникалық орындаушылар) және көмекші қызмет көрсететін персо-налға бөлуге болады.
5. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІ ӨТКЕРУ
Мемлекетгік кызметке кірудің тәртібі мына төмендегі жағдайларды:
а) мемлекеттік орган мәртебесінің ерекіпеліктерін;
б) органның кіретін аясы мен саласының ерекшеліктерін;
в) мемлекеттік лауазымның санатын;
г) тиісті лауазымға орналасудың тәсілдерін ескере отырып құқықтық актілермен белгіленеді.
6. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІН ЫНТАЛАНДЫРУ
Оларды үш топқа бөлуге болады:
а) жеділдіктер;
б) көтермелеу шаралары;
в) құқыктық жауапкершілік шаралары.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
А. Ибраева, Г. Әлібаева, Қ.Айтхожин «Құқықтану» Алматы 2006 ж.
Е.Қуандықов, Ш. Маликова, С. Есетова «Құқықтану» 2007ж.