Предмет: Экономика
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 30 стр.
|
Закрыть
|
Еңбекақы теориясы
Жоспар
Кіріспе 3
1 Еңбекақы түсінігі, түрлері 4
2 Еңбекақы түріндегі табысы, түйіні, декларациясы 10
3 Шығындардың түрлері 16
4 Шығындарды реттеуші баптар 19
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер 30
Кіріспе
Менің жазып отырған жұмысымның тақырыбы: «Еңбек ақы теориясы». Осы жұмысым арқылы менің көздеген ең негізгі мақсатым – қазіргі қоғамдағы кезден алынған өзекті мәселенің бірі – еңбек ақы.
Курстық жұмыстың мақсаты - Еңбек ақы теориясының мәнін, түрлерін, баптарын, түйінін, шығынын толық қамту.
Мен ең алдымен талқылауға жиналып отырған тәжірибелік жобаны жасауға себепкер болған кейбір басты мәселелерге көңіл аударғым келеді. Қазір елімізде Президенттің тапсырмасы бойынша жұмыссыздықпен күрес және еңбек ақы жөнінде бағдарлама жасалып жатыр. Ол сәуір айында аяқталып жалпы ұлттық сипат және Президенттің бекіткен құжаттың мәртебесін алмақ. Бұл – мемлекеттік бағдарлама. Ол президенттің Жарлығымен іске қосылды. Мұнда күрделі мәселелер өте көп. Қазіргі кезде оның алғашқы нұсқасы ғылыми қызметкерлердің, жұмыс берушілердің, кәсіподақ ұйымдарының, үкімет орындарының көмегімен жазылып, дайындалған десекте, оның әлі де пісіп жетілмеген жерлері баршалық.
Біріншіден, тәжірибелік жобамен мұқият танысқан соң жобаның кейбір тұстарын жалпы ұлттық бағдарламаға кіргізу қажет деген қорытындыға келдім. Мен бұған үлкен мән беріп айтып отырмын. әңгіме тек жұмыссыздықтың ана түрін, мына түрін айқындаудың және еңбек ақына қалай ықпал жасаудың сипаты жайында ғана болып отырған жоқ, мұнда әкімшіліктің қызмет жайлы нақтылы ұсыныстар бар. Сонымен қатар біздің ескеріп, бағдарламаға кіргізетін ұсыныстар да бар. Сондықтан жобаны жасаушыларға мен алғысымды айтамын.
1 Еңбекақы түсінігі, түрлері
Еңбек – ақыны фирма өндіріс төмендегенде төмендетпейді, ал өрлеу кезінде квалификациясы жоғары жұмыскерлердің еңбекақысын күрт көтермейді. Ақшалай жалақының динамикасы тегістеледі. Өндіріс құлдырағанда жалақы төмендемейді, ал өрлеу кезінде күрт емес, бірте – бірте өседі. Жалақы дәрежесінің өсуі белгілі болжамдалған шеңберде өзгеріп отырады.
Нақты жалақы - бұл тауарлардың болып тұрған баға дәрежесінде төленген жалақының ақшалай сомасына жұмыскерлердің сатып алатын тауарлардың саны.
2 Еңбекақы түріндегі табысы, түйіні, декларациясы
Өндірістік қажеттіліктерге байланысты жұмыс беруші қыз-меткерге жұмсаған шығыстар қызметкерлердің әлеуметтік және материалдық игіліктеріне кірмейді және оларда салық салынбайды, өйткені олар қызметкерлердің табысы болып саналмайды.
Дәл мұндай түсініктеме Қазақстан Республикасы Мемле-кеттік кіріс министрлігінің «Салық салу сүрақтарына 100 жауап» атты материалында («ББ» №45, 1999 ж.) берілген.
3 Шығындардың түрлері
Ол тауар өндірудің бір единицаға ұлғаюы үстіндегі шығындардың осуі.
Қашан қосымша табыс қосымша шығындарға теңескенде, әдетте, "мөлшерлі табыс мөлшерлі шығындарға тең келеді" делінеді.
Мөлшерлілік (шекті) сәті дегеніміз — өндірісті одан өрі дамытудың экономика тұрғысынан қажеті жоқ дегенді біддіреді. Өйткені, келесі қосымша единицасының шығындары сол единица әкелетін табыстан асып кетеді.
Атап айтқанда қосымша табыстың қосымша шығындармен теңесу сәтінде (оларға "шектілік" жеген жағдай береді) фирма жалпы пайданың шыңына шығады.
Амортизациялық ақша аударымдары және негізгі құралдар бойынша шегерімдер
Өндірісте пайдаланылатын және тозуға үшыраған негізгі құралдар жөніндегі амортизациялық ақша аударымы осы баптың шарттарына сөйкес шегеруге жатады.
1) Амортизацияға жатпайтын қүралдарға мыналар кірмейді:
2) Жер;
3) тауарлы-материалдық запастар;
4) үстіміздегі жылы салық салынатын табысты анықтау кезінде құны түгелдёй алынып тасталатын мүліктер.
Таратудан тысқары операциялардан алынған табыстарға мы-налар жатады:
• кәсіпорынның басқа кәсіпорын меншігіне қатысуынан (кәсіпорынның пайыздан алатын — акционерлік кірісі) алатын
табыстары;
• мүліктерді жалға беруден алатын табыстары;
• кәсіпорынға қарызгерлерден шаруашылық келісім шарттарын бүзғандықтары үшін алынатын айыппұл, өсім, айып түрлеріндегі түсімдер;
• шетелдік валюта операциялары бойынша оң бағам айырмасы.
Қорытынды
Мен «Еңбек ақы теориясы» атты курстық жұмысмды аяқтай келе, қысқаша қорытындылап отырмын.
Жұмысым екі бөлімнен құралады. Әр бөлімінде өзінінің тақырыбына сәйкес жеке-жеке сипаттама бердім.
Қорыта айтқанда, жалақы еңбектің түпкі нәтижесіне сай келетіндей деңгейде болуы шарт.
Дамыған елдердің көбінде заң жүзінде жалақының миниумы белгіленген. Бұның мақсаты – кедейліктің дәрежесін төмендету және төмен квалификациялы жұмыскерлердің хал – жағдайын қолдау.
Номиналдық және нақты жалақы болатынан айыра білу керек. Номиналдық жалақыға жұмыскерге төленген ақша сомасы жатады, ал нақты жалақы - бұл тауарлардың болып тұрған баға дәрежесінде төленген жалақының ақшалай сомасына жұмыскерлердің сатып алатын тауарлардың саны. Жұмыскерге теңге түрінде төленген номиналдық жалақыны баға дәрежесіне бөлсек, нақты жалақы шығады.
Еңбекке қарай бөлудің нақтылы формалары еңбекақы және жалақы арқылы жүзеге асады. Социализмде жалақы сипаты мүлдем өзгеше. Ол капитализм тұсындағы жұмысшы күші құнының және бағасының өңі өзгерген формасы бола алмайды. Жалақы қажетті еңбекпен жасалған қажетті өнімнің негізгі белігі. Күрделі экономикалық қарым-қатынастарды білдіреді. Оның негізгілері: қоғам мен жеке еңбекшілер, еңбек коллективтері, еңбек коллективі мен қызметкерлер арасындағы және т. б. экономикалық қатынастар. Демек, еңбекақы экономикалық қатынастар жүйесінің жиынтығы.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Әкімбеков С, Баймұхаметова А.С, Жанайдаров У.А. «Экономикалық теория» Астана – 2002 жыл.
2. Әубәкіров Я.Ә, Байжұмаев Б.Б, Жақыпова Ф.Н, Табаев Т.П. «Экономикалық теория». «Қазақ университеті» Алматы – 1999 жыл.
3. Жүнісов Б.А, Мәмбетов Ү. «Нарық экономикалық негіздері». Алматы – 1999 жыл.
4. Шеденов Ө.К, Байжомартов Ұ.С, Жүнісов Б.А. «Жалпы экономикалық тоерия» Алматы – Ақтөбе, 2002 жыл.
5. Чепурин М.Н. «Курс экономической теории»
6. «Динамака рынка в Казахстане» // Труд в Казахстане, 2000, № 7, стр 81-83.
7. «Еңбек нарықтық категория». // Егемен Қазақстан, 2000, 4 қаңтар.
8. «Рынок в Республике Казахстан». // Труд в Казахстане. 2001, Декабрь, стр 31
9. «Рынок труда в Казахстане». // Аль Пари, 1999, №, стр 69-73.
10. «Ситуация на рынке труда». // Приуралье, 2001, 28 апрель.
