Қоғамдық ұдайы өндірістегі қаржының мәні, функциясы және рөлі
Жоспар
1. Қажының әлеуметтік-экономикалық маңызы 3
2. Қаржылардың қалыптасуы мен дамуы 5
3. Нарықтық экономика жағдайында қаржылардың атқаратын ролі 7
4. Қаржылардың нысандарының сипаттамасы 9
5. Қаржылардың функциялары 10
Әдебиеттер 12
1. Қажының әлеуметтік-экономикалық маңызы
Материалдық игіліктерді игеру, олардың үздіксізділігін қамтамасыз ету яғни ұлғалмалы ұдайы өндіріс үрдістерінің жүзеге асырылуы ақшалай түрдегі құн қозғалысынсыз мүмкін емес. Ақша айналымының негізінде қаржы немесе ақша сомасының бір адамнан екіншісіне өту үрдісі жүзеге асады. Бүл ерекше үрдіс нәтижесінде «қаржы » термині қалыптасты. «Қаржы» термині латынның
2. Қаржылардың қалыптасуы мен дамуы
Орталық Европадағы алғашқы буржуазиялық төңкерістің нәтижесінде мемлекет басшысының қазынадан айыру үрдісі орын алды. Осының нәтижесінде жалпы мемлекеттік ақша қорлары – бюджет қалыптасты. Мемлекеттік бюджеттік қалыптасуы мен дамуы жүйелі сипатта орын алып, мемлекеттік кірістер мен шығыстардың жүйесі қалыптасты. Мемлекеттің кірістері заттай түрдегі еңбек өнімдерінен емес, ақшалай нысандағы салықтардан құрала бастады.
3. Нарықтық экономика жағдайында қаржылардың атқаратын ролі
Қаржы бұл ақша қатынастарының құрамдас бөлігі болып табылады. Олардың атқаратын ролі экономикалық қатынастар жағдайындағы ақша қатынастарының орнына байланысты болып табылады. Бірақ барлық ақша қатынастары қаржылық қатынастарды сипаттамайды. Қаржылардың ақшадан айырмашылығы олардың мазмұнында емес, атқаратын функциялары бойынша ерекшеленеді.
4. Қаржылардың нысандарының сипаттамасы
«Қаржы» (санатын) категориясы басқа құндылықты категориялардан ерекшеленеді. Қаржылардың айрықша ерекшеліктеріне келесілер жатады:
- Қаржының қор түрінде пайдаланылуы. Қаржылар ақшалай қорлардың қозғалысында қалыптасады. Ал ақшалай қорлар қаржылық қатынастардың объектісіне жатады.
- Қаржының бір мақсатқа пайдаланылуы. Олардың нақты бір шығындарға жұмсалуы.
- Қаржылардың міндеттілігі. Бұл қаржы ресурстары мен экономиканың қажеттіліктерімен байланысты.
5. Қаржылардың функциялары
Қаржының мәні оларды функцияларында айқын байқалады. Функция дегеніміздің өзі қаржының атқаратын жұмысы. Бүгінгі таңда шет елдерде қаржылардың функцияларының саны мен мазмұны бойынша көптеген пікірлер туындауда.
Қәзіргі уақытта қаржылардың 2 тұжырымдамасы (концепциясы) кең қолданысқа келуде. Оның бірі-бөлістірушілік, екіншісі- ұлғалмалы өндірістік концепция.
Әдебиеттер
1. Илиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: оқулық. – Алматы, 2005 – 552 б.
2. Сахариев С.С. Финансы: учебник Алматы: Юридическая литература, 2004 г.
3. Финансы: учебник для вузов / под ред. М.В.Романовского – М.: изд. «Перспектива», 2000 г.
4. Финансы: учебник для вузов – под ред. Л.А. Дробозиной – М.: Финансы, 1999 г.
5. Козырев В.М. Основы современной экономики: учебник – М.: Финансы и статистика, 1998 г.