Банктік операциялар: факторинг
Қазіргі таңда бар әлемді әлемдік дағдарыс жайлап, экономикалық жағдайға кері эсерін тигізіп отыр. Бұл дағдарысыңда біздің елге тигізіп отырған мәселелері де бар. Сондықтанда Қазақстан Республикасының экономикасына «жана даму», «жана белес» қажет. Ол үшін экономикалық кызмет барысында жаңа тың өзгерістер мен енгізулер қажет. Сондай маңызды экономикалық құрал ретінде, елімізде әлі қарқынды дами алмаған факторинг қызметін айтуға болады.
Факторинг - банктің тауарлар жеткізуден және қызмет көрсетуден, берілген несиені қайтаруды талап ету құқығын қоса алғанда басқа шарттардан туындайтын төлем талаптарын сатып алуы. Мұндай мәміленің нәтижесінде банк өз клиентінің талабын қайта қаржыландырып қана қоймай, сонымен қатар төлемеу ықтималы тәуекелін өзіне қабылдайды. Өндіруші осының арқасында айналым капиталын алады.
Факторинг операцияларына үш тарап қатысады:
Факторинг қаржы нарығының пайдалы құралы болып қана қоймай, несие тәуекелдерін сақтандырудың дамығандығын және дебиторлық берешек әкімшілігін жүргізуді болжайды. Осы талаптарда осы қызметтегі банктер үшін клиенттерді және пайданы көбейтуге және тәуелдікті азайтуға мүмкіндік беретін қорландыратын институттарды тарту бойынша агенттің рөлі анықтаушы бағытқа айналады.
Жалпы алғанда, қазақстандық факторинг рыногының дамуын талдау несие және қаржы рыноктарының осы сегментін дамытудың жеткілікті дәрежеде тиімді стратегиясы негізінен қалыптасты деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді.
Болашақта еліміздің даму қарқыны өскен сайын факторингке сұраныс артатыны сөзсіз. Бұл экономиканың өсуіне септігін тигізеді. Өйткені ол кәсіпорынның төлем қабілеттілігін арттырып және тауарларын қарызға сату арқылы сатылым көлемін арттырады. Мұның барлығы жас республикамыздың алға қойған мақсаттарының іске асуына өз үлесін қосады. Сол мақсаттардың бірі қазіргі күні ең өзекті болып отырғаны бәсекелес елу елдің қатарына кіру.
Сондықтанда Қазақстан Республикасы нарығындағы факторингтік үлес салмағын қарастыра отырып оның мынадай даму жолдарын ұсынар едім: