Предмет: Макроэкономика
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 26 стр.
Год: 2012
|
Закрыть
|
Тауар нарығындағы тепе-теңдік
ЖОСПАРЫ
І Сұраныс пен ұсыныс негіздері 4
1.1 Сұраныс, функциясы және сұраныс қисығының қалыптасуы 4
1.2 Ұсыныс, функциясы және ұсыныс қисығы 6
1.2 Ұсыныс, функциясы және ұсыныс қисығы 6
1.3 Нарықтық тепе-теңдік 8
2 Ауыстырушы тауар бағасының өсуі 12
2.1 Тұтынушылар мен өндірушілердің ұтысы 15
2.2 Мемлекеттік реттеудің нарықтық тепе-теңдікке ықпалы 18
3 Қазақстанның экономикалық тепе-теңдік ерекшеліктері, проблемалары 21
3.1 Қазақстанның экономикалық тепе-теңдік жағдайы 21
3.2 Экономиканы мемлекеттік реттеу жүйесі 22
Қорытынды 24
Қолданылған әдебиеттер тізімі 26
Кіріспе
Бүгінгі таңда нарықтық тепе-теңдік микроэкономика саласында елеулі орын алуда. Осы күндері сұраныс пен ұсыныс арасындағы өзгешеліктер өзекті мәселенің біріне айналуда. Сондықтан да осыншама кең ауқымды мәселені түсіну үшін, оның теориялық және практикалық негіздемелерін біліп, түсіну қажет.
Бұл еңбек 2 негізгі бөлімнен тұрады:
І Сұраныс және ұсыныс негіздері
Бұл бөлімде нарықтық тепе-теңдікке әсер ететін, оны құрайтын және анықтайтын факторлар: ұсыныс пен сұраныс негіздері қарастырылған.
ІІ Мемлекеттің нарықтық тепе-теңдікке әсері атты бөлімде мемлекеттің нарықтық тепе-теңдікке, жалпы дотация және салық енгізудің түрінде ықпалы көрсетілген.
Еңбекті жазу барысында микроэкономика саласының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдардың еңбектері қолданылды. Соның ішінде, Симкина Р.А, Корнейчук , Нуреев, Емцов, Гребенников, сонымен қатар, Хайман, Р. Пиндайк, Д. Рубинфельд, Мұхамедиев, Мамыров.
Нарық (market) жүйедегі тұтынушылар мен өндірушілер арасындағы еркін және бір тауардың бағасы бір мезетте тепе-теңдік жағдайына келе алатын қатынастарды көрсетеді.
І Сұраныс пен ұсыныс негіздері
1.1 Сұраныс, функциясы және сұраныс қисығының қалыптасуы
Сұраныс кез келген игілікті тұтынуға ұмтылу, адам үшін табиғи қасиет.2 Осы қасиет сұраныс теориясының негізін құрайды, алайда сұраныс көлем мен бағасы қажеттілі төлемдік сұраныс мөлшерінде тауарлар немесе қызметтер көрсету түрінде қанағаттандырылады.
Сұраныстың бағалық емес факторлары:
1. тұтынушылардың табысы
2. рынок сыйымдылығы
3. басқа тауарлардың бағасы мен пайдалылығы
4. инфляциялық күтімдер
5. салыстырмалы бағалардың өзгеруі
Кез келген тауар мен қызметке сұраныс сұраныс функциясы арқылы анықталады. Ал сұраныс функциясы төменде көрсетілген сұраныс заңдылығына сәйкес тұрғызылады:
1.3 Нарықтық тепе-теңдік
Нарықтық экономикада , әдетте, сатушылардың, тұтынушылардың сандары шексіз көп деген келісім қабылданған . Осы жағдайда, сатылатын және сатып алынатын тауарлардың көлемі мен бағалары таза бәсекелік тұрғыдан анықталуы сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекетінің нәтижесінде шығады.
Тауар бағасының бір мәнінде сұраныс көлемінің ұсыныс көлеміне теңесу жағдайы нарықтық тепе-теңдік деп атайды. Берілген баға тепе-теңдік баға деп, ал сұраныс (ұсыныс) көлемі сәйкесінше тепе-тең көлем деп аталады.
2 Ауыстырушы тауар бағасының өсуі
Шай бағасы мен сату көлемінің тепе-теңдігі өседі. (2. сурет). Кофе үшін қосымша тауар ретінде қант жүреді. Қант бағасынан көтерілуі оның тұтынуының төмендеуіне әкеледі, демек, кофеге де сұранысты азайтады.
2.1 Тұтынушылар мен өндірушілердің ұтысы
D нарықтық сұранысының қисығы барлық тұтынушылардың қалауы мен мүмкіндіктерін анықтайды. Сатып алушылардың бір бөлігі аталған бағамен тауардың белгілі санын алуға келіседі, басқалары аталған бағамен тауардың одан аз санын алуға мүмкіншіліктері бар немесе мүлдем алмайды.
2.2 Мемлекеттік реттеудің нарықтық тепе-теңдікке ықпалы
Нақты экономика жағдайында таза нарықтықтепе-теңдік қалыптаса бермейді. Себебі, нақты экономика – аралас
экономика, яғни экономикалық қарым қатынастар тек қана нарықтық заңдылықтарға ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік реттеу құралдарымен жүзеге асады.
Мемлекеттік реттеулер тепе-теңдік жағдайына 2 экономикалық құралдардың көмегімен ықпал жасай алады:
3 Қазақстанның экономикалық тепе-теңдік ерекшеліктері, проблемалары
3.1 Қазақстанның экономикалық тепе-теңдік жағдайы
Келе жатқан мыңжылдық дүниежүзілік экономикада өзңің ерекше түрдегі динамизмімен ерекшеленеді: әлеуметтік-экономикалық байланыстардың терең жүйелі тәртіптегі өзгерісі. Осыған байланысты өтпелі экономикадағы мемлекеттік басқару жүйесінің келесі факторларымен анықталатын спецификалық ерекшеліктері бар. Оларды ішіндегі маңыздылары: бастапқыда жеке меншік секторының болмауы, шаруашылық дамуының шектен тыс күштенуі, тиімділік пен дамуға бағытталмау, шаруашылықтың шығындың әдісі, экономикалық құрылымның иррационалдығы, ақша айналысының бұзылуы, бюджеттік дефицит пен сыртқы қарыз, гиперинфляция, саясаттағы тұрақсыздық.
Қорытынды
Қорытындылай келе, қазіргі нарықтық экономикаға сай тепе-теңдік жағдайының маңызы зор екендігіне көз жеткіздік.
Себебі, тұтынушылардың сұранысы мен өндірушілердің ұсынысы арасындағы байланыс күн сайын өзгеруде.
Теориялық негіздемелер мен практикалық есептерді шығару нәтижесінде келесі тұжырымдарға келдік:
