Қатты денелердің ішкі құрылысы және байланыс күштері
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Қатты денелердің ішкі құрылысы және байланыс күштері 4
1.1 Иондық байланыс 7
1.2 Атомдық байланыс 8
1.3 Металдық байланыс 10
1.4 Кристалдық тор 11
1.5 Жылдамдықты теория бойынша түсіндіру 14
1.6 Эйнштейн жылусиымдылық теориясы 15
1.7 Дебайдың жылусиымдылық теориясы 16
1.8 Қатты денелердің жылуөткізгіштігі және жылудан ұлғаюы 19
Қорытынды 21
Қолданылған әдебиеттер 22
Кіріспе
Жұмысты қатты дене бөлшектерінің арасындағы күштер табиғаты қарастырылады және қатты денелер структурасын білу үшін кристалдық тор құрылысы және ондағы түйіндер бағыттарда жазықтықтардың орнын анықтау мәселесі талқындылыды. Ең негізгі мәселе қатты денелердің жалғыз сыйымдылығының температураға тәуелділігін классикалық тефая, Эйнштей және Дебай қатты денелердің жылу сыйымдылығы классикалық теория тұрғысынан қарастырылып: жоғары температурада оның өзгермейтіні, ал төменгі температурада (Т - 0) өзгеріп кемитіндігін түсіндіре алмауына тоқталады. Төменгі температурада жылусыйымдылықтың өзгеруін Эйнштейн және Дебай теорияларының негізінде түсіндіріледі. Қатты денелердің жылудан ұлғаюы және жылу өткізгіштігі қарастырылады, олар негізінен алғанда фанондар соқтығысы пайда болып түсіндіріледі.
1 Қатты денелердің ішкі құрылысы және байланыс күштері
Газдардың, сұйықтардың және қатты денелердің температурасын төмендетіп, қысымды жоғарылатып конденсировтік күйге көшіргенде, олардың атомдары (молекулалары) арасында тебілу және тартылу күштері пайда болады.
1.1 Иондық байланыс
Менделеев таблицасында инерттік газдар мен жақын орналасқан атомдар оларға электрон беруге немесе алуға ыңғайланған болады. Ал инертті газдардан соң тіпті жақын орналасқан сілтілік металдар атомындағы валентті электрондар өз ядросымен әлсіз байланысқан болады, ал инертті газдың алдында орналасқан голлойд атомдарының электрондары жетіспейді.
1.3 Металдық байланыс
Қатты денелердің бөлшектер арасында жоғарыдағы үш байланысқа ұқсамайтын металдық байланыстар болады. Металл атомдарындағы валентті электрондары көрші атомдардың бірімен байланыс жасай алмайды, электрондар өз ядросымен тығыз баланыста, тек қана валентті электрондар ғана байланыста көрші атомдармен байланыста бола алады, демек, валентті электрон өз ядросымен әлсіз байланысады, сондықтан қатты дене пайда болғанда атомдар бір – бірімен жақын орналасады да, электрон кристал ішінде оңай қозғала алады. Нәтижесінде металл тор ішінде электрондардың бірдей орналасуына мүмкіндік туады.
1.4 Кристалдық тор
Қатты денелердің ішкі структурасын сипаттау үшін кеңістік немесе кристалдық тор түсінігі ендіріледі.
Кристалдық тор дегеніміз кеңістікте орналасқан тор түйіндерінде қатты денелердің бөлшектері орналасқан кескін (8 - сурет)
Қорытынды
1. Қатты денелердің қасиеттерін түсіндіру үшін түсіндірудің Ван- дер –Вальстік, иондық, атомдық және металдық байланыстардың табиғаттары қарастырылды.
2. Қатты денелердің барлық физикалық қасиеттерін түсіндіретін универсал теория жоқ, олардың температурасына тәуелді әр түрлі температуралар қарастырылады.