Предмет: Қазақстан Республикасының тарихы
Тип: Реферат
Объем: 12 стр.
|
Закрыть
|
Қаныш Имантайұлы Сәтбаев.
ЖОСПАР
ҚҰБЫЛЫС 3
ЕЛ ЖҮРЕГІНДЕГІ ЕРЕН ТҰЛҒА 8
АҚСАҚ ТЕМІРДІҢ БЕЛГІТАСЫН ТАПҚАН 10
ҚҰБЫЛЫС
Қазақстанның экономикалық даму перспективаларының болашағы оның жер қойнауындағы орасан зор табиғи байлықтарымен байланысты екендігі жасырын емес десек, өткен XX ғасырдың жиырмасыншы жылдарының ортасында геологиялық тұрғыдан Қазақстан аумағы “ақтаңдақ” болып есептелді және Қазақстанның жер қойнауында Менделеев кестесінің шын мәнінде барлығы дерлік бар екендігін дәлелдеу үшін Сәтбаевтың және оның мектебінде тәрбиеленген қазақстандық геолог-ғалымдар мен өндірісшілердің көп жылғы жанқиярлық еңбегі қажет болды. Бүгінде шетелдік инвесторлар өздерінің қаржыларын осы жер асты байлығымызға және біздің салыстырмалы түрде осы байлықтың дамыған өндіруші және өңдеуші өнеркәсібіне салуда. Осыдан жарты ғасыр бұрын-ақ Қаныш Имантайұлы: “Біздің табиғи байлықтарымызды ақылға қонымды пайдалану ғана халықтың материалдық әл-ауқатын және мәдени деңгейін, оның экономикалық және әлеуметтік дамуын айқындайды”, деп айтқан болатын. 1926 жылдан бастап Жезқазғанда ресейлік академиктер Усов пен Обручевтің шәкірті болған жас тау-кен инженері Қаныш Сәтбаевқа зерттеушілердің шағын отрядымен рудалардың барланған қорын төрт жүз елу есе арттыруға мүмкіндік туып, әлемдегі ірі мыс кенішінің атағын әйгіледі. Ал 1934 жылы күзде ең алдымен Мәскеуде Жезқазған проблемалары бойынша КСРО Ғылым академиясының сессиясын өткізуге (сол кезде Қазақстанда ғылым әлі өркендей қоймаған кез), содан кейін сессия қорытындыларына сүйене отырып, КСРО ауыр өнеркәсібінің халық комиссары Серго Орджоникидзенің қабылдауында болып, Жезқазған мыс қорыту комбинатының, Жезқазған кеншілер қаласының және оған баратын темір жолдың құрылысы туралы мемлекеттік шешім шығартуға қол жеткізеді.
Академик Қ.Сәтбаевты XX ғасыр басында ұлы Абайдың ізгілікті және демократиялық идеялары мен өсиеттері ықпалымен қалыптасқан жоғары білімді қазақ философтарының, саясаткерлерінің, ғалымдары мен педагогтарының ғажайып шоғырының нағыз патриоттық және ағартушылық бастамалары мен атқарған істерінің тікелей ізбасары және істерін жалғастырушы деп батыл айтуға болады.
Тәуелсіз Қазақстанның ғылыми-техникалық прогрестің жаңа жетістіктерін бағындырмай, экономикалық және мәдени гүлденуге жетуі екіталай. Ал мұның өзі жас қазақстандықтардың өз ғылымының тарихына және оның даңқты есімдеріне, инженерлік-техникалық шығармашылығын бүкіләлем мойындаған ұлы ғалымның және ғылымды ұйымдастырушының тұлғасына үлкен қызығушылық туғызып, бағыт-бағдар беретіні сөзсіз, өйткені Қаныш Сәтбаевтың өмірі – Отанымыздың болашағы, халқымыздың игілігі жолындағы ерен еңбектің ғажайып үлгісі.
ЕЛ ЖҮРЕГІНДЕГІ ЕРЕН ТҰЛҒА
Кеше Көкшетау қаласында атақты ғалым-геолог, көрнекті қоғам қайраткері Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың 110 жылдығына арналған “Қ.Сәтбаев және осы заманғы ғылым” тақырыбымен аймақтық ғылыми-тәжірибелік конференция болып өтті. Оны “Нұр Отан” ХДП Ақмола облыстық филиалы мен Көкшетау қалалық ақпараттық кітапханалар жүйесі ұйымдастырды. Келелі мәжіліске облыстық департамент басшылары, кәсіпорындар мен бизнес саласының өкілдері, зиялы қауым, партияның облыстық филиалы көмегімен Семей мемлекеттік геологиялық барлау колледжіне түсіп, оны биыл бітірген түлектер, Көкшетау мектептерінің оқушылары қатысты.
АҚСАҚ ТЕМІРДІҢ БЕЛГІТАСЫН ТАПҚАН
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастауымен 2004 жылы “Мәдени мұра” бағдарламасы қабылданғаны белгілі. Осы мемлекеттік құжат шеңберінде көптеген құнды жәдігерлеріміз тарихи және ғылыми тұрғыдан өз бағасын алып, жарыққа шығып, халықтың игілігіне айналуда. Әйтсе де біткен істен бітпегені әлі де көп екені анық. Осы орайда мен бүгін қазақ халқының ұлы перзенті, академик Қаныш Сәтбаевтың сонау киелі Ұлытаудағы Алтыншоқы тауынан жазуы бар белгі тас тапқаны туралы айтсам деп едім.
Қ.Сәтбаевтың “Таңдамалы еңбектерінің” бесінші томында жоғарыда аталған керемет тарихи қазына туралы былай деп жазылған: “По свидетельству Язди, Тимур “взошел на вершину Улутауских гор и долго наслаждался видом окружающей степи, которая была покрыта прекрасной зеленью от одного конца до другого”. Тимур здесь провел целый день и “приказал войскам принести камни и соорудил здесь большую пирамиду, на которой искусные мастера высекли дату этого счастливого события, чтобы этот долговечный памятник мог сохранить память о нем на долгие годы...” Таким образом, была доказана историческая достоверность эпизода, описанного Язди, а также установлены возраст и история сооружения пирамиды и надписи на вершине горы Алтынчоку...”
