Предмет: Экономика
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 23 стр.
|
Закрыть
|
Елдің төлем балансы
Жоспар
Кіріспе 3
1 – тарау. Төлем балансының – халықаралық саудадағы орны 4
1.1. Төлем балансы түсінігі. Төлем балансы құрылымы 4
1.2. Сауда балансы және тауарлар мен қызметтер балансы 9
1.3. Ағымдық трансферттер 11
2 – тарау. Төлем балансын арттырудағы халықаралық сауда түсінігі 13
2.1 Мемлекеттің халықаралық саудадағы ролі 13
2.2 Халықаралық сауданы мемлекеттік реттеудің қажеттігі 15
2.3 Протекционизм: мәні және формалары 18
Қорытынды 22
Пайдаланылған әдебиеттер 23
Кіріспе
Мемлекеттің әлемдік нарықтағы жетістіктері мен жалпы әрекеттерінің айнасы ретінде төлем балансын қарастыруға болады. Шынында да төлем балансының ішіне елдің барлық жасаған қарым - қатынасының экономикалық жағы, яғни сандық мәні енеді.
Ал халықаралық валюта қорының анықтамасы бойынша оның құрамына - операциялар балансы мен капитал қозғалысының балансы жатады. Елдің барлық іс - әрекеттері мен сауд операциялары төлем балансында көрініс алады.
Курстық жұмыс екі тараудан тұрады: 1 – тарауда төлем балансының – халықаралық саудадағы орны, төлем балансы түсінігі. Төлем балансы құрылымы, сауда балансы және тауарлар мен қызметтер балансы, ағымдық трансферттер туралы айтылса, 2 – тарауда Төлем балансын арттырудағы халықаралық сауда түсінігі, мемлекеттің халықаралық саудадағы ролі, халықаралық сауданы мемлекеттік реттеудің қажеттігі, протекционизм: мәні және формалары кеңінен сипатталады.
1 – тарау. Төлем балансының – халықаралық саудадағы орны
1.1. Төлем балансы түсінігі. Төлем балансы құрылымы
Кез – келген елдің дүниежүзінің басқа елдерімен экономикалық байланыстары оның төлем баласында қамтып көрсетіледі. Төлем балансы дегеніміз уақыттың белгілі бір межелдемесінде бір елдің дүние жүзінің басқа елдерімен шаруашылық операцияларды жалпы қорытып көрсететін көрсеткіштердің жүйесі. Ол мына бөлімдерді қамтиды:
- ағымбағы шот (сауда балансы);
1.2. Сауда балансы және тауарлар мен қызметтер балансы
Төлем балансының жағайына ықпал етудің бірнеше негізгі әдістері бар.
Бірінші – тікелей бақылау, регламенттік импортты қосқанда (сандық шектеулер арқылы) және кедендік т.б. жинақтар, шетелдік инвестициялар арқылы және ақшалай трансферттер арқылы жеке адамдардың пайда келтіруіне тыйым салу және шектеу; осындай көмектің күрт қысқартылуы, қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді капиталдың шығарылуы және т.б.
Тікелей бақылаудың бұл тәсілі елдің көптеген фирмаларына ( қатты ) үлкен қиындалақтар және өшпенділіктер туғызады.
1.3. Ағымдық трансферттер
Елдің төлем балансын мемлекет реттейді. Бұл ертеден келе жатқан теория. XIX ғасыр мен XX басында шотландық Д. Юманың стандарт шартында автоматты түрде теңестірілудің классикалық теориясы өте жоғары деңгейде дамыған. Бұл теория алтын стандарть шартымен бірге қалып қойды. Бірақ соңғы он жылдықтарда бұл теорияға қызығушылық қайта артты. Бұрынғы жағдайда автоматтық реттегіш (регулятор) ретінде “Резервтердің қорытынды өзгерістері” танылса, валюта курсының “қалқымалы” болуы саналады.
2 – тарау. Төлем балансын арттырудағы халықаралық сауда түсінігі
2.1 Мемлекеттің халықаралық саудадағы ролі
Қазақстанның егемен ел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымына және басқа да көптеген халықаралық ұйымдарға мүше болуы ел экономикасын халықаралық саудав қарымқатынасына интеграциялауға обьективті жағдайлар жасады.
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз мынадай оңды құбылыстарды байқар едік:
2.2 Халықаралық сауданы мемлекеттік реттеудің қажеттігі
Мемлекеттер не үшін саудамен айналысады? Елдер арасындағы сауданың негізін не құрайды? Деген сұраққа ғаымдар барлық тарихи кезеңдерде өз жауаптарын беруге тырысқан.
Сол ғалымдардың бірі-ағылшын саяси экономикасының классигі деген А. Смит “Табиғатты зерттеу және халықтың баю себептері” деген еңбегіне сауда теориясының негізін қалады.
“Егер кез келген басқа бір ел, бізді қандай да бір арзан тауар еңбегінің бір бөлігіне сол елдің тауарын сатып алған анағұрлым тиімді болар еді”,-деп атап көрсетті А.Смит өз еңбегінде.
А.Смиттің бұл көзқарасы экономикалық мұрада “Абсолюттік артықшылық теориясы” деп аталып кетті.
2.3 Протекционизм: мәні және формалары
Дүниежүзілік шаруашылық байланыстардың күрделі жүйесіндегі халықаралық сауда ерекше орын алады.
Осы уақытқа дейін тауарларды шетке шығару халықаралық экономикалық қатынастардың негізгі формасы болып есептелген еді, ал қазіргі кезде шетелдік инвестициялау (атап айтқанда: бірлескен өндірістік қызмет, технологиялардың халықаралық трасферті) халықаралық экономикалық қатынастардың жетекші формалары болып саналады.
Қорытынды
Сонымен, қорытындылай келе төлем балансында елдердің сауда –экономикалық операцияларының құрылымы мен сипаты, сандық және сапалық масштабтары көрінеді:
- әлемдік шаруашылықтағы қатысы: осы елдің басқа елдерге шығарған басқа төлемдерден түскен түсімнің барлық сомасының арақатынасының көрінісі.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Әкімбеков С, Баймұхаметова А.С, Жанайдаров У.А. «Экономикалық теория» Астана – 2002 жыл.
2. Әубәкіров Я.Ә, Байжұмаев Б.Б, Жақыпова Ф.Н, Табаев Т.П. Экономикалық теория». «Қазақ университеті» Алматы – 1999 жыл.
3. Жүнісов Б.А, Мәмбетов Ү. «Нарық экономикалық негіздері». Алматы – 1999 жыл.
4. Шеденов Ө.К, Байжомартов Ұ.С, Жүнісов Б.А. «Жалпы экономикалық тоерия» Алматы – Ақтөбе, 2002 жыл.
5. Чепурин М.Н. «Курс экономической теории»
6. «Динамака рынка в Казахстане» // Труд в Казахстане, 2000, № 7, стр 81-83.
7. «Еңбек нарықтық категория». // Егемен Қазақстан, 200, 4 қаңтар.
8. «Рынок в Республике Казахстан». // Труд в Казахстане. 2001, Декабрь, стр 31
9. «Рынок труда в Казахстане». // Аль Пари, 1999, №, стр 69-73.
10. «Ситуация на рынке труда». // Приуралье, 2001, 28 апрель.
11. Мамыров Н.Қ «Макроэкономика» А; 2003 ж;
12. Құлпыбай С «Қаржы» А; 005 ж;
