Для Казахстана

КІРІСПЕ
Бұл курстық жұмыстың тақырыбы берілген бұйымның жылдық бағдарлама бойынша жасап шығарудағы негізгі шығындарын есептеу арқылы оның өзіндік құнын анықтау, салалық пайдалылығын қолданып , детальдің бағасын есептеп шығару. Жұмыста базалық технология мен жобалау технологиясын салыстырып , экономикалық тиімділікті де анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорынды, цехты, учаскені ұйымдастырғың кезде немесе өндіріп отырған өнімнің – детальдің тораптың, бұйымның өзіндік құнын есептеудегі негізгі шығындарға мыналар жатады:

1 НЕГІЗГІ ӨНДІРІСТІК ҚОРДЫ ЕСЕПТЕУ
Өндіріс екі операциядан тұрады:
1. Токарлық операция - өңдеу уақыты: 0,40 сағ.
2. Бұрғылау операциясы - өңдеу уақыты: 0,33 сағ.
Токарлық станоктың құны – 1500,0 тенге , ал бұрғылау станогының бағасы - 800,0 тенге.

2 АЙНАЛЫМ ҚАРАЖАТЫН ЕСЕПТЕУ
Айналым қаражатының басты элементі – шикізат, былайша айтқанда, материалдар. Материалдар екі топқа бөлінеді - негізгі және көмекші.

3 ЭНЕРГИЯЛАР
Өндірісте энергияның құрамына электроэнергия, бу, су, тығыз ауа жатады.

3.1 Электроэнергия
Электроэнергия - кәсіпорынның электроэнергияға қажеті екі түрге бөлінеді - өндірістік мақсатқа және жарық түсіру үшін.
a) Өндірістік мақсатқа жұмсалатын электроэнергияның жылдық шығынын мына формуламен есептеуге болады:

3.3 Судың шығыны
Жалпы суға қажеттілік екіге бөлінеді: өндірістік және тұрмыстық.
а) Өндірістік қажет - бір металл кескіш станокқа орта есеппен бір сағатта 0,6 литр су қажет. Сонда цех бойынша судың шығыны мына формуламен есептеуге болады:

3.4 Тығыз ауа
Жабдықтарды желдетіп тазалау үшін:

3.5 Аз құнды тез тозғыш аспаптар мен қондырғылар
Бұл элементтерге жұмсалатын қаржының мөлшерін жабдықтардың құнынан 3 пайыз мөлшерінде алуға болады.
4 кесте - Энергияларға жұмсалатын шығындар

4 ЖҰМЫСШЫЛАР МЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ САНЫ ЖӘНЕ ЖАЛАҚЫЛАРЫНЫҢ ҚОРЫ
Өнеркәсіпте жұмысшылар екі топқа бөлінеді – негізгі және көмекші.

4.4 Жалақы қорын есептеу
Әр уақытта халық шаруашылығы бойынша минималдық еңбек ақының мөлшері туралы статистикалық мәлімет беріліп отырады. Осы мәлімет бойынша ай сайындық минималдық сағаттық еңбек ақының мөлшері мына формуламен есептеліп отырады:

5 ШЫҒЫНДАРДЫҢ КЕШЕНДІ СТАТЬЯЛАРЫ
Кешенді статьяларға мыналар кіреді:
1) Жабдықтарды күту пайдаланудағы шығындар.
2) Цехтық шығындар.
3) Жалпы зауыттық, өндірістік шығындар.

5.2 Цехтардың шығындарын есептеу
9 кесте - Цехтардың шығындарының сметасы

5.3 Жалпы зауыттық шығындар
Кәсіпорынның басқару жобалау жұмыстарын жасаған кезде жалпы зауыттық шығындардың мөлшерін негізгі жұмысшылардың жалақысынан 70 пайыз мөлшерінде алуға болады:

5.4 Өндірістен тыс шығындар
Орта есеппен бұл шығындардың мөлшері зауыттық өзіндік құнынан 1 пайыз мөлшерінде алынады:

7 АЙНАЛЫМ ҚАРАЖАТТАРЫН ЕСЕПТЕУ
Кәсіпорындардың мақсаты - орнатылған норманы қолданып әрбір элементке нормаланған айналым қаржыны есептеп шығару.
12-кесте - Айналым қаражаттарының нормативтері

8 КӘСІНОРЫННЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Экономикалық көрсеткіштерін есептеу үшін ең алдымен күрделі қаржының мөлшерін анықтау керек . Күрделі қаржы былайша есептеледі:

ҚОРЫТЫНДЫ
Курстық жұмыс болашақ инженерлердің экономика және өндірісті ұйымдастыру пәндерінен алған білімдерін іс-жүзінде пайдалануына негізделген. Ұтымды технологияны қолдана отырып, өнім өндіруде шығындарды азайту арқылы максималдық пайдаға ие болу жолдарына бұл бастама болып табылады.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Ишмухамбетова Т.Р., Мендебаев Т.М. « Өнімнің өзіндік құнын есептеу » - Алматы : ҚҰТУ, 1995.
2. Ишмухамбетова Т.Р., Қапанова А.К. «Кәсіпкерлік іс-әрекеттің экономикалық негізі» - Алматы : ҚазҰТУ , 2001.
3. Гамрат- Курек Л.И. «Экономическое обоснование дипломных проектов» -М.: Высшая школа , 1985.