Предмет: Құқық
Тип: Курстық жұмыс
Объем: 52 стр.
Год: 2009
|
Закрыть
|
Ерекше талап қоюмен іс-жүргізудің түсінігі және мәні
Жоспар
Кіріспе 3
I тарау. Талап қоюмен іс-жүргізудің түсінігі 8
1. Іс жүргізі мерзімдерін есептеу тәртібі 20
ІІ Тарау. Қылмыстық процестердегі мерзім 28
2.1 Іс жүргізу мерзімдерін ұзарту мен қалпына келтіру тәртібі 28
2.2 Қылмыстық процесте мерзімді өткізіп алудың іс жүргізушілік - құқықтық салдары 30
Қорытынды 48
Пайдаланылған әдебиеттер 52
Кіріспе
Талап қою мерзімі дегеніміз субъективтік құқықтарына немесе заңды мүдделеріне нұқсан келтірілген субъектілердің оларды қалпына келтіру туралы талабының қанағаттандырылуы мүмкін болатын заңда көрсетілген уақыт кезені. Анықтамадан көріп отырғанымыздай, талап қою мерзімі құқығы бұзылған тұлғаның мүддесін қорғау үшін белгіленеді. Сондықтан да талап қою қағидасын екі мағынада түсінгеніміз жөн болар. Талап мерзімі азаматгық құқықтық категория ретінде, ал екінші ұғым іс жүргізу құқығының негізінде анықталатын қағида, яғни құқығы бұзылған тұлғаның сотқа талап қою құқығы. Заңның мағынасынан көрініп отырғандай, талап қою мерзімінің өтіп кетуіне қарамастан, сот құқығы бұзылған субъектіні құқығын қорғау туралы талабын қабылдауға міндетті (Азаматтық Кодекстің 179-бабы).
Талап қою мерзімі институты азаматтық құқық қатынастарының қатысушыларына өз міндеттерін дер кезінде орындауға ықпал жасайды.
I тарау. Талап қоюмен іс-жүргізудің түсінігі
Талап қою мерзімі дегеніміз субъективтік құқықтарына немесе заңды мүдделеріне нұқсан келтірілген субъектілердің оларды қалпына келтіру туралы талабының қанағаттандырылуы мүмкін болатын заңда көрсетілген уақыт кезені. Анықтамадан көріп отырғанымыздай, талап қою мерзімі құқығы бұзылған тұлғаның мүддесін қорғау үшін белгіленеді. Сондықтан да талап қою қағидасын екі мағынада түсінгеніміз жөн болар. Талап мерзімі азаматтық құқықтық категория ретінде, ал екінші ұғым іс жүргізу құқығының негізінде анықталатын қағида, яғни құқығы бұзылған тұлғаның сотқа талап қою құқығы. Заңның мағынасынан көрініп отырғандай, талап қою мерзімінің өтіп кетуіне қарамастан, сот құқығы бұзылған субъектіні құқығын қорғау туралы талабын қабылдауға міндетті (Азаматтық Кодекстің 179-бабы).
Талап қою мерзімі институты азаматтық құқық қатынастарының қатысушыларына өз міндеттерін дер кезінде орындауға ықпал жасайды.
Өкілетті тұлға өз міндеттемесін дұрыс атқармайтын борышқорды бақылау үшін өз мүмкіндігін күшейтуге ықпал жасайды.
1.1 Іс жүргізі мерзімдерін есептеу тәртібі
Іс жүргізу мерзімдерін есептеу тәртібі КДЖК-тің 54-бабында белгіленген. Мерзімдер сағаттармен, тәуліктермең, айлармен және жылдармен есептеледі.
КДЖК-тін 54-бабынан мерзімді «есептеу» және иерзімнін «өтуі» мәнінің бірдей емес екенін көреміз. Мерзімнің өтуі іс жүргізу әрекеті жүзеге асырылғаннан кейін белгілі бір уақыт өткенін немесе өтіп жатқанын білдіреді, оны есептеуге болады. Ал мерзімді есептеу ден қойылып отырған уақытқа оны сағаттармен, тәуліктермен, айлармен және жылдармен есептеудің заңда белгіленген ережелерін қолдануға болатынын білдіреді.
ІІ Тарау. Қылмыстық процестердегі мерзім
2.1 Іс жүргізу мерзімдерін ұзарту мен қалпына келтіру тәртібі
Іс жүргізу мерзімдерін ұзарту мен қалпына келтіру тәртібі ҚІЖК-тің 56-бабында регламенттелген. Жалпы ереже бойынша дәлелді себептермен өткізіп алынған мерзім мүдделі адамдардың өтініші бойынша, анықтаушының, тергеушінің, прокурордың немесе іс жүргізіп отырған судьяның қаулысымен қалпына келтірілуі мүмкін. Дәлелді себептер жеңу немесе кейінге қалдыру мүмкін емес оқиғалар болуы мүмкін, мысалы, ауыр сырқат, табиғат апаты, жұмыс бастылық және т.т. Осы айтылғанға орай егер шағым немесе өзге құжат мерзім өткенге дейін почтамен, жеделхатпен, ал қамаудағы адамдар үшін - бас бостандығынан айыру орындарынын әкімшілігі арқылы жіберілген болса, мерзім өткізіп алынды деп саналмайтыны туралы заң ережесінің зор маңызы бар. Құжаттар жіберілген мерзімді почта штемпелі бойынша анықтауға болады.
2.2 Қылмыстық процесте мерзімді өткізіп алудың іс жүргізушілік - құқықтық салдары
Мерзімнің өткізіп алынуы өкілетті орган тарапьшан тәртіп бұзушыға іс жүргізушілік ықпал ету шараларының қолданылуына әкеліп соғуы мүмкін. Мысалы, КІЖК-тің 158-бабына сәйкес сезікті, айыпталушы, сондай-ақ куә мен жәбірленуші шақыру бойынша дәлелді себептерсіз келмеген жағдайда алып келуге (мәжбүрлеләкелуге) ұшыратылуы мүмкін.
Пәрменді прокурорлық қадағалаудың жүзеге асырылуының кепілі болып табылатын мерзімдердің өткізіп алынуының ерекше іс жүргізушілік-құқықтық салдарлары болуы ықтимал. Қадағалау қызметінің мәні прокурордың іс жүргізушілік ықпал ету шараларын қолдануы ретіндегі сол салдарлардың сипатын айкындайды. Аталған салдарлардың процеске қатысушылардың құқықтары мен занды мүдделеріне кепілдік беруге бағытталған мерзімдерді бұзудың салдарларымен ұқсастығы кеп.
Қорытынды
Сонымен, занда іс жүргізу мерзіндерін белгілеудін салалық максаты-қандайда болсын іс-әрекеттің дер кезінде орындалуын қамтамасыз ету. Мысалы, ҚІЖК-тің ІІІ-бабында прокурордың, тергеушінің, анықтау органынын жасалған немесе әзірленіп жатқан кез келген қылмыс туралы арызды немесе хабарды қабылдауға және солар бойынша шешімдер қабылдауға міндетті екені көзделген. Заң осы бөлігінде қылмыс туралы әрбір хабарды және арызды тиісті органның (өкілетті адамның) қарауын қамтамасыз ету мақсатын көздейді. Одан соң 184-бапта арыздар мен хабарлар қаралуға жәңе шешімдер қабылдануға тиісті шекті мерзім белгіленген. Бұл жердегі мақсат - қылмыстылар туралы арыздар мен хабарлардың дер кезінде қаралуын қамтамасыз ету.
Іс жүргізу мерзімдерінің негізгі маңызы мынада:
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Томин В.Т., Якупов Р. X., Дунин В. А. Процессуальные документы, сроки и судсбные издержкн в уголовном судопроизводстве. Омск, 1973. С. 19.
2. Якупов Р. X. Уголовно-процессуальные сроки в досудебных статиях. Горький, 1979. С. 6-7.
3. Юрвдический энциклопедический словарь. М, 1984. С. 351.
4. Гуляев Л. П. Процессуальные сроки в стадии возбуждения уголовно-дела и предварительного расследования. М., 1976. С, 10.
5. Выдрин М. М. Уголовно-процессуальные гарантии в суде. Краснодар, 1980.С. 20.
6. 'Косанов О. Л., НатаровВ. В. Некоторые вопросы регулятивный функции сроков в уголовном судопроизводстве //Вопросы борьбы с преступностъю. М., 1984. С. 68.
7. Якупов Р.Х. Уголовно-процессуальные сроки в досудебных стадиях. Горький, 1979. С. 11.
