Предмет: Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі
Тип: Дипломдық жұмыс
Объем: 59 стр.
Год: 2013
|
Закрыть
|
Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің теориялық мәселесі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 6
1 Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің дамуы 8
1.1 Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің дамуы 8
1.2 Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігін дамыту 16
1.3 Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытудағы ойын және қарым-қатынас 19
1.4 Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық дарындылығын дамыту 23
1.5 Балабақшада ойын арқылы балалардың сөздік қорларын дамыту жолы 27
1.6 Балалардың логикалық ойлауын дамыту 29
2 Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің даму
ерекшеліктерін эксперименталды зерттеу 33
2.1 Эксперименталды зерттеуді ұйымдастыру 33
2.2 Экспериментте қолданылытын әдістемелерге сипаттама 36
2.3 Эксперименттік зерттеу нәтижелерін талдау және оның интерпретациясы 40
ҚОРЫТЫНДЫ 52
ҰСЫНЫС 54
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 59
КІРІСПЕ
Сапалы ұрпақты өсіру әсіресе, психология ғылымының дамуына ерекше көңіл аударуды талап етеді. Психологияны дамыту арқылы өскелең ұрпақты өз дәрежесіне әлем елдеріне таныту бұл біздің әрбір азаматтың міндеті. Психолого-педагогикалық қызметте негізгі әрекет түрі баланың логикалық психикалық дамуы болып табылады.
Мұнда баланы тәрбиелеу процесіндегі шығармашылық дамыту ойын іс-әрекетімен тығыз байланыста болуы тиіс. Тәжірибеде нақты әрекет баланың жеке психикалық және белгілі әлеуметтік-педагогикалық кеңістіктегі дамуына сүйенеді.
1 Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің дамуы
1.1 Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің дамуы
Білім беру жүйесінің негізгі мақсаты – тұлғаны оқыту, тәрбиелеу, дамыту. Бұл мақсаттар өзара тығыз байланыста болғанда ғана нәтижелі болады. Баланы өмірге дайындау үшін дамытудың маңызы ерекше. Даму барысы:
1. Зердесін дамыту
2. Эмоциясы мен сезімдерін дамыту
3. Күрт қиыншылықтарға төтеп бере алуын дамыту
4. Өзіне-өзінің сенімділігін, өзін-өзі қабылдау, жақсы көруді дамыту
5. Танымдық үрдісін дамыту
6. Өзін-өзі алып жүре алуын, дербестігін дамыту
7. Өзін-өзі көрсете алуына, өзін-өзі жетілдіруге ынтасын дамыту [1].
1.2 Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігін дамыту
Бұл тұжырымдамадағы негізгі мақсат - мектепке дейінгі білім беруді ұлғайту жолымен балалардың білім алуына бастапкы мүмкіндіктерді бірдей камтамасыз ету болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балалардың бойында оқу қызметін меңгерту олардың танымдық белсенділігін дамытудың басты бағыты болып саналады.
Танымдық белсенділікті психологилық-педагогикалық құбылыс ретінде анықтау, бұл мектепалды даярлық кезеңіндегі балалардың тұлғалық сапасының ерекшелігіне талдау жасауға, мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің тәрбиелеу және оқыту үрдісінде оны қалыптастыру жағдайлары мен құралдарын қарастыруға мүмкіндік береді.
1.3 Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытудағы ойын және қарым-қатынас
Сюжеттік-рөлдік ойындардың мектепке дейінгі балалардың жетекші іс-әрекеті екені белгілі. Жетекші іс-әрекеттің шешуші рөлін атап көрсету бала айналысатын басқа іс-әрекеттердің рөлін назардан тыс қалдыру дегенді білдірмейді, дегенмен олар психологиялық жаңа құрылымдардың сипатын ашпайды.
Жетекші іс-әрекеттің бірқатар ерекшеліктері бар. Біріншіден, бұл баланың ересектермен қатынастарының, ал осы арқылы нақтылыққа деген қатынасының осы кезеңге сай дамуы толық көрсетілетін іс-әрекет. Екіншіден, жетекші іс-әрекет баланы осы кезеңде психикалық дамудың қайнар көзі болып табылатын қоршаған ортаның осындай элементтерімен байланыстырады. Үшіншіден, жетекші іс-әрекеттке ең алдымен дамудың осы кезеңінде байқалатын бала тұлғасының негізгі психологиялық өзгерістері тәуелді. Төртіншіден, жетекші іс-әрекет ішінде баланың негізгі психикалық процестері қалыптасады немесе қайта құрылады, баланың жаңа жоғарғы даму сатысына өтуін даярлайтын психикалық процестері дамиды [24].
1.4 Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық дарындылығын дамыту
Шығармашылық қабілеті бар балалар берілген тапсырманы орындауға тез кірісіп кетеді.
Әрбір ұстаз оқушының бойында «шығармашылық қабілетті» дамыту үшін, келесі тұжырым жолдарын міндетті түрде ескеру керек [30]:
1.5 Балабақшада ойын арқылы балалардың сөздік қорларын дамыту жолы
Егеменді еліміздің талабына сай мемлекеттік тілді меңгеру, оқыту, қазіргі заманға сай білімді де, тәрбиелі ұрпақ тәрбиелеу педагогтар еншісінде.
Мектепке дейінгі балаларға тәрбие мен білім беру жұмыстарын ұйымдастыруда олардың сөйлеу, тілін дамыту, байланыстырып сөйлеу мәдениетін жетілдіруге, құрастыра сөйлеуге, сөздік қорының молаюына баса көңіл бөлген жөн. Сәбилердің дүниетанымын кеңейтіп, ойын өрістетіп, тіл байлығын жетілдіруде көркем әдебиеттің алатын орны ерекше. Балабақшада балаларды дұрыс сөйлей білу мәдениетіне айнала қоршаған ортамен, сондай-ақ көркем әдебиетпен теңестіру арқылы жүзеге асыруға болады. Әрбір ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде дидактикалық ойындарды қолдану арқылы балалардың қиялын шарықтатып, ойлау қабілетін ұштауға болады [35].
1.6 Балалардың логикалық ойлауын дамыту
5-6 жастағы балалардың танымдық белсенділігін дамыту балабақшадағы педогогтардың үлесіне тиіп, үйымдастыру шеберлігімен тікелей байланысты. Сондықтан бүгінгі күні тәрбиеші-педогог мамандарына түпкілікті білім берумен қатар, кәсіби іс-әрекетінің ғылыми негіздерін практикада қолдануға, практикалық біліктілік пен дағдыны қалыптастыруга ерекше көңіл бөлуде [40].
2 Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің даму
ерекшеліктерін эксперименталды зерттеу
2.1 Эксперименталды зерттеуді ұйымдастыру
Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің даму ерекшеліктерін зерттеу үшін төмендегідей бағдарлама кұрылды.
Зерттеу жұмысының объектісі - мектепке дейінгі балалардың психикалық даму ерекшеліктері.
Зерттеудің пәні мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділіктері.
Зерттеу жұмысы Арқалық қаласындагы №3 балабақшасында 2013 жылғы акпан - наурыз айларында жүргізілді.
Зерттелушілер: 5-6 жастагы 30 бала: оның 7 үл, 3 қыз. Зерттеу кезеңдері:
Зерттеу жұмысын ұйымдастыру кезеңі.
Мақсаты: Зерттеу әдістемелері мен әдістерін және зерттелушілерді таңдау.
2.2 Экспериментте қолданылытын әдістемелерге сипаттама
«Қажетті сөздерді тап» Р.С.Немов
Әдістеменің мақсаты — балалардың сөздік қорын анықтау, сөйлеу шеберлігін анықтау.
Инструкция: «Қазір сен менің сұрақтарыма ойланып жауап бер. Қандай сөз ойыңа алдымен келеді соны айтасың.
Зерттеу жүргізу тәртібі: Балаға сұрақтар берілген соң уақыт белгіленеді. Жауаптың уақыты 20 сек. Баланың жауабы арнайы күнделікке тіркелініп отырылады. Кейде оны магнитофонга немесе тағыда басқа
техникалық құралдар арқылы жазып отыруға болады. Егер бала жауап таба алмай қиналса, онда зерттеуші ұқсас сөздерді атап көмекке келуге болады.
Нәтижелерді бағалау:
2.3 Эксперименттік зерттеу нәтижелерін талдау және оның интерпретациясы
Зерттеу жұмысымыздың алдында балалардың сөздік қорын анықтау үшін және сол сөздерді әңгіме кезінде қолдана алу мүмкіндіктерін тексеру үшін «Қажетті сөзді тап» әдістемесін қолдандық
2 кесте.
«Қажетті сөзді тап» әдістемесінің тәжірибеге дейінгі нәтижелері
ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы, бұл дипломдық зерттеу жұмысында мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігінің теориялық мәселелері қарастырылды. Мектепке дейінгі балалардың танымдық белсенділігі шолу жасалды.
Бала бақшадағы балалардың тілін дамыту , сөздік қорын молайту ісінде айналадағы өмір құбылысын бақылату, көрсетіп, нақты таныту, көрген - білгені жайлы сұрап әңгімелесу олардың сөйлеу тілін дамытуда ерекше орын алады.
ҰСЫНЫС
Бес-алты жасқа қараған балалардың дамуында елеулі өзгерістер болады. Баланың денесінің салмағы шамамен айына 200 г, бойының ұзындығы 0,5 см артады. 5-6 жасында баланың бойы - 116 см, денесінің самағы - 21,5 кг жетіп, кеуде қуысының көлемі 67 см жетеді.
Баланың мінез-құлық әрекетін реттеуде ми қабының рөлі артады. Жоғары жүйке жүйесінің қызметі жетіледі.
Балалардың қимыл белсенділігі артып, негізгі қимыл әрекеттерін жетік меңгереді. 5-6 жастағы балалардың қозғалысы көбіне жігерлі, әрі нақты болып, әсемдік пен жеңілдікке ие болады.