Дебиторлық борыштардың есеб
Мазмұны
Кіріспе 3
І. Дебиторлық қарыздардың есебі 6
1.1 Сатып алушылармен тапсырыс берушілердің есебі 6
1.2 Басқа да дебиторлық қарыздардың есебі және болашақ кезеңнің есебі 13
1.3 Күдікті қарыздар бойынша резервтердің есебі 25
ІІ. Дебиторлық борыштар есебінің аудиті 29
1.1 Дебиторлық борыштар, оларды жіктеу және түгендеудің есебінің аудиті 29
2.1 Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысудың аудиті 35
2.2 Басқадай дебиторлық борыштар мен берілген аванс бойынша есеп айырысудың есебінің аудиті 39
Кіріспе
Нарықтық экономиканың дамуы, экономиканың түрлі салаларына өз ықпалын тигізуде . Мемлекетіміздің қалыптасып дамып өркендеуіне экономиканың алатын орны ерекше деп ел басымыз Н.Ә. Назарбаевтың өзі ерекше атап өтті. Экономикалық салаларда дебиторлық борыштардың атқарар қызметі ерекше болып табылады. Дипломдық жұмысымның осы тақырыпқа сәйкестендіріп алуымның мақсаты дебиторлық борыштардың Экономика салаларының даму бағытындағы үлесінің маңыздылығын ашып, зерттеу болып табылады.
І. Дебиторлық қарыздардың есебі
1.1 Сатып алушылармен тапсырыс берушілердің есебі
Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысу есебі бухгалтерлік есептің мынадай шоттарында жүреді:
1.3 Күдікті қарыздар бойынша резервтердің есебі
Күдікті қарыз болып белгіленген мерзімде берілмеген қарыздар есептеледі және олар қажетті уақыт ішінде етеймеген дебиторлық қарыздар, сондай-ақ тиісті кепілдіктермен қамтамасыз етілмеген қарыздар болып есептелінеді. Күдікті қарыздар бойынша резервтер жылдың аяғыңда дебиторлық қарыздарды тізімдеу деректерінің негізінде жасалады.
Егер де шығыстар салыстырмалы қағидасы бойынша бағаланса және солармен байланысты шығыстар сол өнімнің сатылған кезеңінде жатқызылса, онда күдікті қарыздар болуы ықтимал.
ІІ. Дебиторлық борыштар есебінің аудиті
1.1 Дебиторлық борыштар, оларды жіктеу және түгендеудің есебінің аудиті
Аудитор дебиторлық борыштарды тексеруге кіріскен кезде тексеру барысында қаралатын және анықтауды талап ететін материалдарын жеке сұрақтарға бөліп, аудиторлық тексерудің бағдарламасын жасап, тексеру барысында анықталған факторларға байланысты толықтырулар мен түзетулер енгізіліп, басшылыққа алып қадағалап отырады. Дебиторлық борыштарды тексерудің аудиторлық бағдарламасы мынандай мәселелерді қамтуға тиісті:
2.1 Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысудың аудиті
Сатып алу және тапсырыс берушілермен есеп айырысуды тексерген кезде бағдарламада келтірілген сұрақты жан-жақты қамтып, ауқымын кеңейте түсу үшін мынадай мәселелерді анықтап алу қажет:
2.2 Басқадай дебиторлық борыштар мен берілген аванс бойынша есеп айырысудың есебінің аудиті
Дебиторлық борыштарға аудиторлық тексеру жүргізген кезде аудитордан баланстың «Басқа да дебиторлық борыштар» бабына ерекше назар аударуды талап етеді.
Дебиторлық борыштарды аудитор жеке-жеке тексеруге тиісті. Орын толтыруға тиісті қосылған құн салығына тексеру жүргізгенде аудитор мына мәселелерді анықтап алуға тиісті: